Adile Sultan: Hanedanın tek kadın şairi
Osmanlı Hanedanı'nın tek kadın şairi olan Adile Sultan'ın babası, eşi, kızı ve kardeşleri için yazdığı şiirler de eserleri arasında geniş bir yer tutuyor. 'Korona Günlerinde Şiir'in konuğu Adile Sultan, kadınların haremden dışarı açılmalarına öncülük etmiş olmasının yanında, yardımseverliği ve insan sevgisiyle İstanbullular tarafından çok sevildi
II. Mahmud...
30'uncu padişah, 109'uncu halife.
II. Mahmud'un kızı Adile Sultan, 23 Mayıs 1826'da doğdu.
II. Mahmud'un Kadın Efendi Zernigâr Hanım'dan doğma kızı Adile Sultan, Osmanlı Hanedanı'nın tek kadın şairi. 13 yaşındayken babası vefat edince eğitimini 31'inci padişah, 110'uncu halife olan ağabeyi Sultan Abdülmecit üstlendi.
Arapça, Farsça, edebiyat, tasavvuf, müzik ve hat üzerine iyi bir eğitim alan Adile Sultan, 19 yaşındayken Tophane Müşiri, kaptan-ı derya, serasker ve sadrazam olan Mehmet Ali Paşa ile evlendi. Şubat 1846'daki düğünleri, 19'uncu yüzyılın en ilgi çekici olaylarından biri olarak tarihe geçti.
Adile Sultan'ın şiirlerinin büyük bir bölümü dini - tasavvufi bir nitelik taşıyor. Adile Sultan'ın
babası, eşi, kızı ve kardeşleri için yazdığı şiirler de eserleri arasında geniş bir yer tutuyor.
Çocuklarının ve eşinin ölümlerinde hissettiklerini, hüznünü çeşitli şiirlerine yoğun bir biçimde yansıtan Adile Sultan, aruzun yanı sıra hece vezniyle de şiirler yazdı.
Adile Sultan'ın eşini ve kızını kaybettikten sonra yazdığı şiirin bir bölümü şöyledir:
Dervişim, kendi başıma yine sultân gezerim
Âlem-i aşkda seyyâh olup her ân gezerim
Pâdişâh saltanât-ı dehr için kayd çeker
Kayd-ı nâmâsu geçip, ben dahî uryân gezerim
Ne safâdan geçerim vaz, ne cefâdan hâzerim
Emr-i teslîm-i rızâ mülkünü seyrân gezerim
Adile Sultan, onuncu kuşaktan dedesi olan Kanuni Sultan Süleyman'ın şiirlerini 'Divân-ı Muhibbi' adı altında bir kitapta topladı.
Besteleri de olan Adile Sultan'ın musikideki ünlü eseri, hicaz hümâyun makamındaki 'Gizlice şaha buyur, hâne-yi tenhâya buyur'dur.
Aile bağları kuvvetli, dindar ve alçak gönüllü bir Osmanlı kadını olan Adile Sultan, kadınların haremden dışarı açılmalarına öncülük etmiş olmasının yanında, yardımseverliği ve insan sevgisiyle İstanbullular tarafından çok sevildi.
Adile Sultan, 12 Şubat 1899'da bir bayram sabahı Fındıklı'da 72 yaşındayken vefat ettikten sonra Eyüp Sultan'daki Hüsrev Paşa Türbesi'ne defnedildi.
Adile Sultan Kasrı, 1853'te Sultan Abdülaziz tarafından kız kardeşi olan Adile Sultan'a hediye etmek için Mimar Sarkis Balyan'a inşa ettirildi. Adile Sultan'ın birkaç yıl kaldığı Adile Sultan Kasrı'nda 'Hababam Sınıfı' filmleri çekildi.
GAZEL
Aşkta kanun imiş âşıklara cevr eylemek
Âşık oldur kim cefâ-yı yâre sabretmek gerek
Aşk nâz ü şîve evvel gösterir âşıklara
Âşık ol demde ona cânı fedâ etmek gerek
Âşıkın ancak murâdı dostunun maksûdudur
Çekse de bin derd ü mihnet hep sebât etmek gerek
Arzû-yı dü-cihândan geçmedir aşka nişân
Terk-i cân edip reh-i cânâna azm etmek gerek
Âftâb-âsâ bilip her zerresin nûr-ı safâ
Her belâ dosttan gelir kim merhabâ etmek gerek
Havf-ı a'dâ eylemez olan müsellah aşk ile
Yanmadan Hakka erilmez pertev-i tevhîd gerek
Nefsle cehd et tecellî eylesin aşk-ı Hudâ
Beyt-i kalbi Âdile ma'mûr ü pâk etmek gerek
PERŞEMBE: Ahmet Telli
'KORONA GÜNLERİNDE ŞİİR'İN DİĞER ŞAİRLERİ