SGK’ya toplu sigorta primi ödenebilir mi?
Çalışma hayatına geç başlamış olanlar emeklilik için prim günleri yetersiz kalınca arayışa giriyorlar. Bu kişiler veya yakınları "Sigorta primini toplu ödeyebilir miyiz?" diye soruyorlar. Ahmet Kıvanç, Habertürk okurlarının sorularını yanıtladı
EMEKLİLİK İÇİN TOPLU PRİM ÖDEMESİ YAPILABİLİR Mİ?
Dayımın doğum tarihi 01.03.1963. Sigorta başlangıç tarihi 06.09.2002. Emekli olması için gerekli yaş ve prim günü nedir? Bu primleri toplu ödesek emekli olabilir mi? Vereceğiniz bilgiye göre dayımı yönlendireceğim. (Elif D.)
Emeklilik için normalde toplu prim ödenmesi söz konusu değildir. Sigorta primi ya çalışmaya bağlı olarak ya da isteğe bağlı sigorta yoluyla ödenir. SSK (4/a), BAĞ-KUR (4/b) ve Emekli Sandığı (4/c) kapsamında çalışanlarda olduğu gibi isteğe bağlı sigorta primleri de aylık olarak ödenir. Askerlik, doğum gibi sebeplerle çalışmaya ara verenler bu süreler için borçlanma yaparak prim ödemesi yapabilirler.
BAĞ-KUR kapsamında çalışanlardan prim borcunu ödeyemeyenlerin prim borçları zaman çıkan af kanunları ile siliniyor. Prim borçlarının silindiği dönemi kapsayan sigortalılık süreleri ise durduruluyor. Bu kişiler daha sonra ekonomik durumları uygun hale geldiğinde o günkü asgari ücret üzerinden toplu prim ödemek suretiyle daha önce durdurulmuş sigortalılık sürelerini ihya ederek emekliliğe saydırabiliyorlar.
Toplu prim ödemesi sadece 3201 Sayılı Kanun kapsamında yurt dışı borçlanmaları için söz konusudur. Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşı kadınlar hiçbir işte çalışmamış olsalar dahi 18 yaşından sonra yurt dışında geçen süreler için toplu prim ödedikleri takdirde, yaş koşulunu da yerine getirmişlerse hemen emekli olabilirler. Gurbetçi Türk vatandaşı erkekler ise yurt dışında sigortalı çalıştıkları süreler için Türkiye’de toplu prim ödemek suretiyle aynı şekilde emeklilik hakkından yararlanabilmektedir.
Bu anlattıklarımın dışında toplu prim ödeyerek emekli olma hakkı bulunmamaktadır.
Dayınız sigorta başlangıç tarihi itibarıyla 4/a (SSK) statüsünde en az 4500 prim günü bulunması koşuluyla 60 yaşında emekli olma hakkına sahiptir. Yaş koşulunu doldurduğuna göre, prim gününü 4500’e tamamladığı takdirde emekli olabilir.
Eksik prim günlerini tamamlamak için varsa askerlik borçlanması yapabilir. Askerlik borçlanması yaptıktan sonra kalan eksik günlerini ise 4/a statüsünde çalışarak ya da isteğe bağlı sigorta ile tamamlayabilir. Ancak, isteğe bağlı sigorta primleri 4/b’ye (BAĞ-KUR) sayıldığı için, isteğe bağlı sigorta primi süresi, 4500 günü tamamlamaya kalan son 1259 günü aşmamalıdır. Son 1260 gün isteğe bağlı sigorta primi ödenmiş olursa bu durumda emeklilik için 4500 gün yerine 5400 gününü tamamlaması istenir. Öyle olunca da emekliliği yaklaşık 3 yıl daha gecikir.
BORDROLU ÇALIŞANLAR KİRA VERGİSİ ÖDEMEK ZORUNDA MIDIR?
Özel sektörde beyaz yaka olarak çalışmaktayım. Aynı zamanda bir gayrimenkul sahibiyim. Buradan da cüzi bir kira gelirim var. Gelir vergisi beyannamesi verip vermeyeceğim hakkında net bir bilgim yok. Bordrolu çalışan olduğum için, maaşımı almadan önce zaten vergisi işveren tarafından kesilip devlete ödeniyor ama kira gelirim için ayrıca beyanname vermem gerekiyor mu? (Aydın A.)
Gayrimenkul sahipleri, elde ettikleri kira geliri o yıl için belirlenen limiti aştığı takdirde ertesi yılın mart ayında gelir vergisi beyannamesi vermek zorundadır. Kira geliri için ödenen vergi bakımından işçi ve memur olarak çalışanlara bir ayrıcalık tanınmamaktadır. Onlar da aynı kurallara tabidir.
Buna göre, 2023 yılında 21 bin lirayı aşan konut kira geliri veya 150 bin lirayı aşan işyeri kira geliri elde edenlerin bu yıl beyanname vermesi gerekiyor. Beyanname verme süresi 5 Nisan Cuma günü sona erdi.
2024 yılında 33 bin lirayı aşan konut kira geliri veya 230 bin lirayı aşan işyeri kira geliri elde edenler ise gelecek yıl mart ayında beyanname verecekler.
SGK’YA ÖDENEN BORÇLANMA PRİMLERİ GERİ ALINABİLİR Mİ?
Ben yurt dışından 5400 gün için dövizle ödeme yaptım. Çalışıyorum diye emekli olamıyorum. Primlerimi geri çeksem güncel borç tutarı üzerinden mi yoksa ödediğim tarihteki parayı mı alabilirim? Enflasyon güncellemesi yapılıyor mu? (Alper)
Yurt dışı borçlanmalar prime esas kazancın yüzde 45’i oranında prim ödeyerek yapılmaktadır. Borçlanma yapanlar prime esas kazanç tutarını genellikle asgari ücret olarak belirliyorlar. Siz her ne kadar ödemeyi döviz olarak yapmış olsanız da ödeme yapacağınız tutar o tarihteki TL cinsi prime göre hesaplanmaktadır.
Emekli aylığı bağlanmamış olması şartıyla yurt dışı borçlanma tutarının tamamı iade edilmektedir. Daha önce sadece bir defa iade yapılırken, 2019 yılında yapılan değişiklikle birden fazla iade yapılmaktadır ancak kısmi iade söz konusu değildir.
İade işlemi faizsiz olarak yapılır. Herhangi bir güncelleme yapılmaz. Ödemeyi yaptığınız tarihteki tutarı faizsiz olarak geri alabilirsiniz.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
1972 doğumluyum. 1987 çıraklık eğitim merkezi, 1991 uzun vadeli sigorta girişim var. 1940 gün SSK, 3840 gün BAĞ-KUR olmak üzere toplam 5870 günüm var. Bir yıl önce işyerini kapattım. Bir yıldır sigortalı olarak çalışıyorum. Ne zaman emekli olurum? (Ömer Ş.)
SSK’dan emeklilik için gerekli prim gün koşulunu tamamlamış bulunuyorsunuz. Ancak, son 7 yıllık hizmet süresinin çoğunluğu BAĞ-KUR’da geçtiği için BAĞ-KUR’u bıraktıktan sonra 4/a (SSK) kapsamındaki prim günlerinizi 1260’a tamamladığınız takdirde hemen emekli olabilirsiniz. Askerlik borçlanma hakkınız bulunuyorsa borçlandığınız süre kadar daha erken emekli olmanız mümkündür.
