Sosyal güvenlik ve kamu personel reformu için düğmeye basıldı

Hem sosyal güvenlik sistemi hem de kamu personel rejimi reformunu içerecek kapsamlı çalışma önümüzdeki yasama yılına yetiştirilecek.

AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, “Önümüzdeki dönem inşallah emeklilik sisteminde daha dengeli, adil bir uygulamayı hayata geçirmemiz gerekiyor. Bunun için bir gelir kalemi oluşturmak lazım. Bütçe disiplinini bozmadan bir sistem inşa etmek lazım. O konuda da çalışmalarımız devam ediyor” dedi.

Güler, şu anda 16 milyon 180 bin emekliye karşılık, SGK’ya kayıtlı 27 milyon 500 bin prim ödeyen vatandaşın bulunduğunu hatırlatırken, oran 1.7’ye tekabül ediyor. Yani 1.7 çalışan, 1 emekliye bakıyor. Bu rakam gelişmiş Avrupa ülkelerinde 3’e 1; hatta bazı ülkelerde 4’e 1. Yani 4 çalışan bir emekliye bakıyor. Bu durum sosyal güvenlik açısından sürdürülebilir değil.

Sağlık harcamalarının bütçeye getirdiği yük de 1 trilyon TL’yi aşmış durumda. Bu konuda da kapsamlı bir reforma ihtiyaç duyuluyor.

“GELECEK NESİLLERİ KURTARMA”

Sisteme giren 4.5 milyon EYT’linin getirdiği yük ve her geçen gün sisteme yeni emeklilerin katılması da sorunu daha da artırıyor. Başlatılan reform çalışmasının mantığı, “Gelecek nesilleri kurtarma” üzerine kuruldu. Yapılan çalışma, sosyal güvenlik reformuyla birlikte kamu personel rejimi reformu ve sağlık reformunu da içeriyor.

DEV REFORM ADIMLARI

Reform kapsamında üzerinde durulan başlıklar şunlar:

- En son 2008’de yapılan reformdan sonra sisteme yeni giren bir kişi için emeklilik yaşı erkek ve kadınlarda 65 ancak kademeli emeklilikle emeklilik yaşı daha aşağı düşebiliyor. Yeni çalışmada Avrupa ülkeleri örnek alınarak emeklilik yaşının koşulsuz olarak erkeklerde 67, kadınlarda 65’e çıkarılması düşünülüyor.

- SGK’nın yeniden yapılandırılması kapsamında geçmişten bu yana gelen farklı uygulamaların tek mevzuat altına alınması ancak SGK altında yine memur, SGK ve Bağ-Kur, isteğe bağlı sigorta gibi alt kategorilerin devam etmesi düşünülüyor. Staj sigortası gibi uygulamalarla ilgili de çalışma yapılacak.

- Sosyal güvenlik reformuyla birlikte kamu personel rejiminde de reforma gidilecek. Devlet memurlarının kategorileri yeniden düzenlenecek, sistem daha sade hale getirilecek. Aynı zamanda yıllardır konuşulan ancak bir türlü hayata geçirilemeyen performans kriteri getirilecek. Bununla herkesin eşit ücret alması değil, nitelikli personelin teşvik edilmesi sağlanmış olacak.

- Emekli aylıklarında prim/gün adaleti sağlanacak. Ödenen prim gününe ve prim miktarına bağlı olarak emekli maaşlarında adalet sağlanacak. En düşük emekli maaşına son yapılan Hazine desteği ödemesi adaleti sağlamadığı gibi daha fazla prim ödeyenle en düşük primden emekli olanların aylıklarını neredeyse eşit hale getirmişti. Bu gibi uygulamaların önüne geçilecek.

- En düşük emekli maaşına seyyanen zam uygulamasına son verilecek. Bunun yerine sosyal destek uygulaması hayata geçirilecek. Bu uygulama yapılırken, genel kriterler yerine hane halkının toplam gelirine ve emeklinin ek gelirinin olup olmamasına bakılacak.

- Aylık bağlama oranları yeniden düzenlenecek. Aylık bağlama oranlarında daha adil bir uygulama sağlanacak. Yüksek prim ödeyen emeklilerin yıllar içinde aylıklarının enflasyon karşısında erimesinin ve zaman içinde yapılan farklı uygulamalarla ortaya çıkan maaş adaletsizliğinin önüne geçilecek.

- Sağlık harcamalarının bütçeye yükü 1 trilyon TL’nin üzerine çıktı. Sağlık sistemine de neşter vurulacak. Harcamaların azaltılırken, daha etkili bir sistem inşa edilecek.

- Emeklilik sisteminde farklı sigorta kollarına tabi olanlar arasında büyük farklılıklar bulunuyor. Örneğin, tarım sigortalılarının 15 gün prim ödemesi 30 gün sayılıyor. Bu tür adaletsiz uygulamaların önüne geçilecek.

- En düşük emekli maaşının asgari ücretten düşük olmaması sağlanacak. 3600 gün prim ödeyen bir emekli ile 7200 gün prim ödeyen bir emeklinin aynı maaşı alması gibi uygulamaların önüne geçilecek.

REFORM İHTİYACI

Türkiye, en son 2008 yılında sosyal güvenlik reformu gerçekleştirmişti ancak zaman içinde özellikle seçim dönemlerinde yapılan popülist uygulamalar, sistemde büyük açıkların ve adaletsizliklerin doğmasına yol açtı. AK Parti iktidarlarının ilk dönemlerinde özellikle Başbakanlık Müsteşarı iken Ömer Dinçer’in yürüttüğü çok önemli kamu yönetimi reformu çalışmaları bulunuyordu. Bunların önemli bir bölümü hayata geçirilemedi. Daha sonra Çalışma Bakanı Mehmet Müezzinoğlu kamu personel rejimi konusuna parmak bastı ancak bu çalışma da nihayete erdirilemedi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile kısa dönem Milli Eğitim Bakanlığı yapan Ömer Dinçer, kamu istihdamını kırk yamalı bohçaya benzetmişti. Bu konuda çok sayıda kanun ve ikincil düzenleme bulunduğunu hatırlatan Dinçer, Devlet Memurları Kanunu, YÖK Personel Kanunu, Hakim ve Savcılar Kanunu, TSK Personel Kanunu, KİT Personel Rejimi, 375 sayılı KHK ve birçok yönetmeliğe dikkat çekmişti. Bunların yanı sıra; özel sektör iş hayatını düzenleyen birçok farklı mevzuat bulunuyor. Bu konularda da reforma ihtiyaç var. Aynı zamanda ücret ve maaş sistemi de karmaşık bir yapıya sahip. Kamuda maaş hesaplamalarında farklı kurum ve hiyerarşik kademelerde 100’e yakın kriter kullanılıyor. Birçok hükümetin ve iktidarın el attığı ancak çözümü oldukça güç olan bu alanlarda son reform girişimi inşallah başarılı olur, çünkü ülkenin buna ihtiyacı var ve mevcut durum sürdürülebilir değil…