Kamu bankaları kredi kartı harcamalarında gaza bastı
Ekonomi yönetiminin enflasyonu kontrol altına almak için talebi kısma girişimlerine karşı kamu bankaları talebi en çok kamçılayan kredi kartlarında gaza bastı. BDDK'nın 22 Mart 2024 verilerine göre yılbaşından bu yana yabancı ve özel bankalarda kart harcamaları yüzde 14 kamu bankalarında yüzde 17 arttı. Hatta kamu bankalarındaki kart borcu şubat sonunda yüzde 21 artışla 282 milyar liraya ulaşmıştı. Vatandaşlar aylık ücretleri ile kart borcunun bir kısmını öderken artış hızı yüzde 17'ye düştü. Oysa yeni ekonomi politikalarının uygulanmaya başladığı 2023 Haziran'dan yılbaşına kadar kart harcamaları yabancı ve yerli özel bankalarda kredi kartı harcamaları yüzde 65 kamu bankalarında ise yüzde 47 artmıştı.
Şubat sonunda yüzde 67'ye çıkan enflasyon hem bu enflasyonu aşağı çekmeye çalışan ekonomi yönetiminin hem diğer aktörlerin en büyük sorunu. Merkez Bankası kimsenin beklemediği bir anda 5 puanlık faiz artırımı yaparken yayınladığı notta enflasyonun durdurulamamasının altını tam 4 kez çizdi. Enflasyonun ana nedeni ise talebin hala çok canlı olması. Faiz artırımları ile talep kısılmaya çalışıyor. Talebin baş sorumlusu ise kredi kartları. Vatandaş enflasyonun düşmeyeceğine olan inancı nedeniyle talebi öne çekip harcama yaparken kredi kartlarını kullanıyor. Ekonomi yönetimi bunun önüne geçmek için taksit sayısını kısmaya hazırlanıyor.
BDDK kayıtlarına bakıldığında toplam kart harcamalarının rasyonel ekonomi politikalarının uygulanmaya başlandığı son 1 yılda yüzde yüzde 130 tırmanarak 577 milyar liradan 1 trilyon 322 milyar liraya ulaştığı görülüyor. Yılbaşından bu yana da artış durmadı. Yılbaşında 1 trilyon 154 milyar lira olan kart harcamaları yüzde 15 yükseldi.
YÜZDE 21 ARTIŞ
Kendisini yılbaşından bu yana daha yakıcı şekilde hissettiren enflasyonu faiz artırımları ve başka önlemlerle düşürme girişimleri artarken kamu bankalarındaki kart harcamalarının bu çabaya karşı hareket etmesi ise ilginç bir veri olarak karşımıza çıkıyor. BDDK'nın 22 Mart 2024 verilerine göre yılbaşından bu yana yerli özel bankalarda kart harcamaları yüzde 15, yabancı özel bankalarda yüzde 12 yükselirken kamu bankalarında artış yüzde 17'yi geçti. Biraz daha ayrıntıya bakarsak kamu ile özel bankalar arasındaki farkın bu kadarla da kalmadığı da görülüyor.
AY BAŞINDA AZALIP SONRA TEKRAR ARTIYOR
Örneğin mart başında kamu bankalarındaki kart borcu bu yılbaşından bugüne aldığımızda yüzde 21 artışla 282 milyar liraya ulaşmıştı. Muhtemelen ay başında ücretlerini alan vatandaşlar kart borcunun bir kısmını kapatıyor. Kamu bankalarındaki kart borcunun bundan önceki hareketlerine bakıldığında bu anlaşılıyor. Dolayısıyla mart sonu rakamlarını aldığımızda muhtemelen kamu bankalarındaki kart harcamalarının daha da artıp yüzde 20'yi geçtiğini göreceğiz. Buna karşı yerli özel ve yabancı özel bankalardaki artış daha istikrarlı ve düşük seyrediyor. Yerli özel ve yabancı özel bankalarda harcama artışı toplamda 923 milyar liradan yüzde 14 artışla 1 trilyon 51 milyar liraya ulaştı.
Oysa yeni ekonomi politikalarının uygulanmaya başladığı 2023 Haziran'dan yılbaşına kadar kart harcamaları özel bankalarda kredi kartı harcamaları yüzde 65 kamu bankalarında ise yüzde 47 artmıştı.
MEMURUN MAAŞI YETMİYOR MU?
Kamu bankalarında kart harcamalarındaki bu hızlı artış çoğunluğu memur olduğu bilinen kamu bankaları müşterilerinin ekonomik durumuna da yansıtabilir. Özellikle harcamaların ay sonlarına doğru zirveye çıkıp ayın hemen başında düşmesi ücreti yetmeyen çoğunluğu kamu çalışanı olan vatandaşların daha fazla karta yükseldikleri anlamına da geliyor.
