Sözleşmede hüküm bulunmayan işçi bayramda çalıştırılamaz
Ramazan Bayramı dolayısıyla 3 Haziran Pazartesi günü saat 13.00'ten itibaren perşembe gününe kadar resmi tatil. Cumhurbaşkanlığı kararı uyarınca kamu görevlileri pazartesi öğleye kadar ve cuma günü tam gün idari izinli sayılacak. Böylece, kamu görevlileri 9 gün tatil yapabilecek. Peki, özel sektörde çalışan işçiler bayram tatilini 9 güne çıkartabilmek için ne yapabilir? İşçiler bayram günlerinde çalışmak zorunda mı? Bayramda çalışan işçilere ne kadar ücret ödenmeli? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, çalışanların bayram tatili haklarına ilişkin merak edilenleri yazdı
Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun uyarınca, arefe günü saat 13.00’ten itibaren Ramazan Bayramı 3.5 gün; Kurban Bayramı da 4.5 gün olarak kabul ediliyor. Cumhurbaşkanlığı kararı ile kamu görevlileri 3 Haziran Pazartesi yarım gün, 7 Haziran Cuma günü de tam gün idari izinli sayıldı. Zorunlu hizmetleri yürütecek personel haricindeki tüm kamu görevlileri, Ramazan Bayramı dolayısıyla 9 gün tatil yapabilecek.
Özel sektör çalışanlarının durumu ise farklı. Onlar için Ramazan Bayramı tatili pazartesi günü öğleden sonra başlamak üzere 3.5 gün. İşveren tatil kararı almadığı takdirde özel sektör çalışanlarının topluca 9 gün tatil yapma şansı bulunmuyor.
Bununla birlikte, özel sektör çalışanlarının, bayram tatili ve hafta sonu tatili dışındaki günler için yıllık izin kullanma imkânı bulunuyor. İş Kanunu, işçinin yıllık ücretli izin hakkını kullanmasının işverence engellenmesini önlemek amacıyla, yıllık iznin işveren tarafından bölünmesini engelliyor. Yıllık iznin esas olarak işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi zorunlu. Ancak, işçi ve işverenin anlaşması halinde, bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler halinde kullanılabiliyor. 2016 yılına kadar yıllık izinler sadece üçe bölünebiliyordu. 2016 yılında yapılan değişiklikle, bir bölümü on günden az olmamak üzere, kalan izin süresinin bölünmesi konusunda sınır kaldırıldı.
Böylece, örneğin 14 gün yıllık izin hakkı bulunan bir işçi, on günü blok olarak, kalan 4 günü ise 1’er gün şeklinde kullanabiliyor.
Özel sektörde genel olarak haftada 6 gün çalışıp, 1 gün izin yapılıyor. Bu nedenle, 9 günlük sürenin 3.5 günü bayram tatili, 2 günü ise işçilerin normal hafta sonu tatiline denk geliyor. Geriye kalan 3.5 gün için yıllık izin kullanabilen işçiler, bayram tatilini 9 güne çıkartabilir.
TELAFİ ÇALIŞMASI NASIL YAPILABİLİR?
İşveren, gerek arefe günündeki yarım gün için, gerekse 3.5 günün tamamı için işyerini tatil edip, işçilerine telafi çalışması yaptırabilir. İş Kanunu uyarınca, işveren, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerini tatil ederse, çalışılmayan süreler için iki ay içinde telafi çalışması yaptırabilir. Tatil dolayısıyla çalışılmayan 3.5 gündeki toplam 26 saatlik süreye karşılık, işçilere iki aylık dönem içinde telafi çalışması yaptırmak mümkün.
Telafi çalışması, günde 3 saatten fazla olamaz. Dolayısıyla işveren 26 saatlik süreyi 9 günden az olmamak üzere iki aylık dönem içine yayarak telafi ettirebilir.
SÖZLEŞMEDE HÜKÜM YOKSA İŞÇİ BAYRAMDA ÇALIŞTIRILAMAZ
Otel, lokanta, güvenlik, sağlık başta olmak üzere bazı iş yerlerinde bayram günlerinde de çalışmak gerekiyor. İş Kanunu uyarınca, işçinin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışıp çalışmayacağının toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmesiyle belirlenmesi gerekiyor. Toplu iş sözleşmesinde veya iş sözleşmesinde bu yönde hüküm bulunmaması halinde ulusal bayram ve tatil günlerinde çalışılması için işçinin yazılı onayının alınması gerekiyor. Aksi takdirde işçi bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılamaz.
HER GÜN İÇİN BİR GÜNLÜK İLAVE ÜCRET
İşveren, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işçilerin ücretini tam ödemek zorunda. Bu günlerde çalışan işçilere ise her gün için ayrıca bir günlük ilave ücret ödenmesi gerekiyor. Asgari ücretli bir işçiye 2019 yılı için günlük brüt 85.28 TL, net olarak da 67.30 TL ücret ödenmesi gerekir. 3.5 günlük bayram tatilinin tamamında çalışmak zorunda kalan asgari ücretli işçiye, normal ücretine ilave olarak net 235 lira ücret ödenir.
YILDA 15.5 GÜN BAYRAM VE GENEL TATİL GÜNÜ VAR
Yasaya göre 29 Ekim “ulusal bayram”, diğer resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı, 1 Mayıs ve 15 Temmuz “genel tatil günü” kabul ediliyor.
Bayram ve genel tatil günü süreleri şöyle:
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı: 1.5 gün
23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı: 1 gün
19 Mayıs Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı: 1 gün
30 Ağustos Zafer Bayramı: 1 gün
Ramazan Bayramı: 3.5 gün
Kurban Bayramı: 4.5 gün
Yılbaşı tatili: 1 gün
1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü: 1 gün
15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü: 1 gün
