Otomobilde 'ithal' dönem

Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), 2023 yılının ocak-ağustos dönemine ait üretim ve ihracat adetleri ile pazar verilerini açıkladı.

Buna göre, yılın ilk 8 aylık döneminde toplam otomotiv üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 13 artarak 943 bin 609 adede ulaştı. Otomobil üretimi ise ise yüzde 21 artarak 599 bin 915 adet olarak gerçekleşti. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim ise 981 bin 897 adedi buldu.

Yılın ilk sekiz aylık döneminde ticari araç üretimi ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2 oranında artış gösterdi. Bu dönemde, ağır ticari araç grubunda üretim yüzde 27 artarken hafif ticari araç grubunda üretim geçen yılla paralel seyretti.

Bu dönemde, otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı yüzde 72 olarak gerçekleşti. Araç grubu bazında kapasite kullanım oranları ise hafif araçlarda (otomobil+hafif ticari araç) yüzde 71, kamyon grubunda yüzde 89, otobüs-midibüs grubunda yüzde 50 ve traktörde yüzde 75 seviyesinde gerçekleşti.

OTOMOBİL İHRACATINDA DİKKAT ÇEKEN ARTIŞ

Yılın ilk sekiz aylık döneminde otomotiv ihracatı geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre adet bazında yüzde 11 artarak 656 bin 750 adet olarak gerçekleşti.

Bu dönemde otomobil ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 26 artarken, ticari araç ihracatı ise yüzde 8 oranında geriledi.

Traktör ihracatı ise 2022 yılının aynı dönemine göre yüzde 13 artarak 13 bin 88 adet olarak gerçekleşti.

Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, toplam otomotiv sanayi ihracatı, 2023’ün ilk sekiz aylık döneminde yüzde 16 ile sektörel ihracat sıralamasında zirvedeki yerini korudu. Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) verilerine göre, ilk sekiz aylık dönemde toplam otomotiv ihracatı, 2022 yılının aynı dönemine göre yüzde 17 artarak 23.3 milyar dolar oldu.

Euro bazında ise yüzde 16 artarak 21.5 milyar euro olarak gerçekleşti. Bu dönemde, dolar bazında ana sanayi ihracatı yüzde 21 oranında, tedarik sanayi ihracatı da yüzde 12 oranında arttı.

PAZAR 8 AYDA GEÇEN YILI YAKALADI

OSD verilerine göre, 2023’ün ilk sekiz ayında toplam pazar, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 63 artarak 788 bin 197 adet düzeyinde gerçekleşti.

Böylece, toplam satışlar 2022'nin tamamında kaydedilen 827 bin adedi yaklaşmış oldu.

Öte yandan, bu dönemde, otomobil pazarı da yüzde 64 oranında artış sağladı ve 582 bin 419 adet oldu.

Ticari araç pazarına bakıldığında ise yılın ilk sekiz ayında, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla toplam ticari araç pazarında yüzde 60, ağır ticari araç pazarında yüzde 32, hafif ticari araç pazarında ise yüzde 66 büyüme sağlandı.

İTHAL OTOMOBİLLERİN YÜKSELİŞİ SÜRDÜ

OSD verilerine göre, 2023'ün ilk 8 ayında otomobil pazarındaki ithal araç payının artışı da dikkat çekti.

Buna göre, 2023 yılı Ocak-Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre toplam otomobil satışları yüzde 64 oranında artarken, ithal otomobil satışları yüzde 64 ve yerli otomobil satışları yüzde 57 oranlarında arttı.

Bu dönemde, otomobil pazarında ithalatın payı yüzde 69 olarak gerçekleşti.

Ağustos ayında ise, ithal otomobillerin payı bir önceki ayı da aşarak yıl içindeki zirvesini gördü.

OSD'nin açıkladığı rakamlara göre, geçtiğimiz ay Türkiye'de satılan otomobillerin yüzde 78.1'i ithal olarak kayıtlara geçti. Bu oran Temmuz ayında yüzde 76.3 iken, Haziran'da yüzde 65.5 ve Mayıs'ta da yüzde 68.3'tü.

Otomobil pazarında ithal araç payı 2022 sonunda yüzde 61 seviyesindeydi. Otomobil pazarının son 10 yıllık tarihinde ithal araç payının en yüksek olduğu yıl ise yüzde 77.9 ile 2013'tü.

TİCARİDE DE İTHALAT ÖNE ÇIKTI

Öte yandan, hafif ticari araç pazarında da ithalatın payında artış gözlemlendi.

2023 yılı Ocak-Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre toplam hafif ticari araç satışları yüzde 66, yerli hafif ticari araç yüzde 42 ve ithal hafif ticari araç satışları yüzde 101 oranında arttı.

2023'ün ilk 8 ayında hafif ticari araç (minibüs+kamyonet) pazarında ithalatın payı ise yüzde 50 olarak gerçekleşti.

Ağustos ayında ise, hafif ticari araç pazarında ithalatın payı yüzde 66.7'ye yükselerek yıl içindeki en yüksek seviyesini gördü.

Hafif ticari araçlarda ithalatın payı 2022 sonunda yüzde 41.1 iken, son 10 yıl içinde ithalatın payının en yüksek olduğu yıl ise yüzde 50.2 2018'di.

Türkiye'de satılan otomobillerin tamamı bundan kısa bir süre önce yüzde 80 ve üzeri ÖTV dilimine girdi.

Böylece, yüzde 45, yüzde 50, yüzde 60 ve yüzde 70 ÖTV dilimlerinde herhangi bir model kalmadı.

Fakat, bundan kısa bir süre öncesine kadar, çoğunlukla yerli üretim otomobiller düşük ÖTV diliminde yer alıyor ve bu modeller pazarın neredeyse yarısını oluşturuyor.

Gelinen noktada ise, tüm otomobillerin yüksek ÖTV diliminde yer alması sebebi ile yerli modellerin avantajını kaybettiği ve ithal otomobillerin payının arttığı söylenebilir.