12,7 milyar dolar kasalardan çıkan yurtdışından gelen para
Eylül 2018'den bu yana vatandaşın döviz tevdiat hesapları (DTH) 13,4 milyar dolar artarken bu rakamın sadece 700 milyon lirası piyasadan alınıp mevduat yapıldı. Geri kalan 12.7 milyar liranın ekonomide yeniden oluşan güven ortamı ile kasalardan çıktığı veya yurtdışından geldiği tahmin ediliyor. Ulaştığımız verilere göre gerçek kişiler yani vatandaş Eylül-Aralık 2018 arasında net olarak 1.8 milyar dolar döviz sattı. Son 1.5 ayda ise 2.5 milyar dolar satın aldı. Kurumlar ise döviz borçlarını ödemek için Eylül-Aralık 2018'de 10 milyar dolar aldı. Son 1.5 ayda ise 7,2 milyar dolar döviz alımı gerçekleştirdi. Rahim Ak'ın yazısı
Döviz Tevdiat Hesapları'nda (DTH) hızlanan yükselişin nereden kaynaklandığına ilişkin ayrıntılara ulaştık. Eylül 2018'den bu yana vatandaşın DTH hesaplarındaki 13.4 milyar dolarlık artışın döviz kurunu yükseltmemesi merak konusu olmuştu. Bankacılar ise artan mevduatın ekonomiye yeniden güven gelmesi nedeniyle Ağustos 2018'de kur şoku öncesi yaşanan belirsizlikte bankalardan çıkıp yurtdışına veya kiralık kasalara giden paranın geri dönüşü olarak yorumlamıştı. Ulaştığımız rakamlar bankacıların bu tahminlerini doğruluyor.
Rakamlar vatandaşın veya şirketlerin Eylül 2018'den bu yana döviz alım satımlarını içeriyor. Ulaştığımız verilerEylül 2018'den bu yana vatanaşın döviz tevdiat hesapları (DTH) 13,4 milyar dolar artarken bu rakamın sadece 700 milyon lirası piyasadan alınıp mevduat yapıldığını ortaya koyuyor. Verilere göre gerçek kişiler yani vatandaş Eylül-Aralık 2018 arasında döviz kurunun yüksek olduğu dönemde net olarak 1.8 milyar dolar döviz sattı. Son 1.5 ayda ise yine net olarak 2.5 milyar dolarlık (4.5 milyar dolar alım ve 2 milyar dolar satım) döviz satın aldı.Yani net döviz alımı Eylül 2018'den bu yana (2.5-1.8) 700 milyon dolar oldu. Eyüllden bu yana bankalara gelen geri kalan (13.372-700) 12.7 milyar liranın ekonomide yeniden oluşan güven ortamı ile kasalardan çıktığı veya yurtdışından geldiği anlaşılıyor.
KURUMLAR 17.2 MİLYAR DOLARI PİYASADAN ALIP BORÇ ÖDEDİ
Veriler kurumların ise döviz borçlarını ödemek için Eylül-Aralık 2018'de 10 milyar dolarlık döviz satın aldığını, son 1.5 ayda ise 7,2 milyar dolar döviz alımı gerçekleştirdiğini ortaya koyuyor.Vatandaşın DTH hesaplarına bakıldığında Eylül 2017'de 95,4 milyar dolar olan DTH'ın Ağustos 2018'e kadar 16,2 milyar dolar azaldığı görülüyor.
O günden sonra yükselişe geçen DTH hesapları son dönemdeki hızlanma ile yeniden 13.4 milyar dolar arttı ve 92,5 milyar dolara zıpladı. Bankacılar 16,2 milyar dolarlık azalmada o dönemki güvensizlik nedeniyle (bir bölümü dövizini boz kampanyası nedeniyle gerçekleşti) bankalardan çekilen dövizin kasalara ve yurtdışındaki bazı hesaplara götürüldüğünü belirtmişti.
KUR DÜZEYİNİ BU NEDENLE ETKİLEMİYOR
DTH hesaplarındaki son dönemdeki yükselişte ise bankacılara göre işte bu sürecin tersine dönmesinin etkisi büyük. Yani güvensizlik nedeniyle bankalardan çıkıp yurtdışına ve yastık altına giden dövizler uygulamaya alınan Yeni Ekonomi Programı (YEP) Merkez Bankası'nın sıkı para politikası ve ardından döviz kurundaki ateşin sönmesi ve enflasyondaki görece geri geliş ile yeniden sisteme girmeye başladı. Ancak para Türk Lirası'na dönmüyor. Döviz olarak çıktığı sisteme yine döviz olarak gelip kalıyor. İşte bu nedenle DTH hesapları arttığı halde döviz kuru yükselmiyor veya tam tersi döviz kuru yükselmediği halde DTH artıyor. Diğer yandan ülkeye para girişi de olduğu halde bu para döviz olarak bankalara park ettiği için döviz kurunu düşürmüyor. Kur, yabancıların girişi, vatandaşın talebi, yastık altından çıkan veya yurtdışından gelen ancak Türk Lirası'na dönmeyen döviz arasına sıkışıp 5,25 civarında seyrediyor.
