Yok aslında birbirinden farkımız biz aslında bir zincirin halkasıyız
Reel sektörle ilgili üst üste açıklanan 6 veri birbirinin kopyası olacak şekilde benzer çıktı. Çünkü bu veriler iki veya üç ana sorunun halkaları. Ana sorunlardan cari açığı düşürdük, enflasyon hala yüksek. Siyasi belirsizlikte ise finale yaklaştık. Habertürk yazarı Abdurrahman Yıldırım yazdı
Önceki gün açıklanan konut satışları, istihdam verileri ve bütçe rakamları net bir bozulmaya işaret ediyordu. Dün de sanayi nisan ayına ait sanayi üretimi, perakende satışlar ve ciro endeksleri açıklandı. Durum önceki gün açıklanan üç verinin devamı gibiydi.
-Sanayi üretimi nisan ayında yüzde 4 daraldı.
Sanayideki daralma arka arkaya 8 ayı buldu. En yüksek oranlı daralma yüzde 15.2 ile aralık ayındaydı. Bu daralma giderek azaldı ve mart ayında yüzde 2.0’ye indi. Nisan’da yüzde 4’e çıkması üzerine düzelme bozuluyor ve ikinci dibe doğru gidiyoruz yorumlarına yol açtı. Ancak birincisi veya ikincisi yok, geçen yıldan başlayan üretim azalması devam ediyor.
Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi .
-Perakende satışlarda nisan ayında yüzde 6.9 azaldı.
-Ciro endeksleri iseyüzde 13.2 arttı. Ancak son bir yıllık enflasyon dikkate alındığında, ciro endeksinin de gerçekte perakende satış azalması civarında azaldığı söylenebilir.
BİRBİRİNİN KOPYASI VERİLER NEYİ GÖSTERİR?
-Bu üç verinin TÜİK tarafından hazırlanan grafikleri de bitişikte yer alıyor. Grafikler birbirine paralel seyir izliyor. Önceki günkü verilerin seyri de benzerdi. Bu anlamda verilerin birbirinden pek farkı yok. Sanki bir dönemin banka reklamındaki gibi, “Yok aslında birbirinden farkımız ama biz Osmanlı Bankası’yız” durumu gerçekleşiyor.
-Reel sektörle ilgili üst üste açıklanan altı verinin de birbirinin kopyası olacak şekilde çıkması bize neyi gösterir?
ZİNCİRE ÜÇ HALKA DAHA
-Dün zincirleme bir etkiden ve tetiklenmeden söz etmiştim. Enflasyon veya cari açıktan başlayan tetiklenme faize, yüksek faizden konut satışlarının düşmesine, konut ve inşaattaki durgunluktan işsizlik artışına, işsizlikten gelir ve tüketim azalmasına, tüketim azalmasından devletin bütçe gelirlerini düşürmesine yol açtığını işlemiştim.
-İşte dün bu zincire üç yeni halka daha eklendi. Nisan ayındaki tüketim azalmasını ve bağlı olarak cirolardaki reel azalmayı gördük. Tüketim ve satış azalıyorsa elbette üretim hız kesecek, hatta gerileyecek. Çünkü üretilen ürünler ya iç piyasada satılacak ya da ihraç edilecek. İç piyasanın hem ekonomik hem de siyasi nedenlerle daraldığını görüyoruz.
İHRACAT PAZARI DURGUN
- Dış piyasada da benzer bir daralma yaşanıyor. İhracatımızın yarısı Avrupa’ya ve bu bölgenin ekonomik büyümesi neredeyse yarı yarıya azalıyor. Büyüme yüzde 2 civarından yüzde 1.2’ye doğru iniyor.
-İç piyasaya da dış piyasaya da satış imkanları sınırlı. O zaman satılamayacak bir mali kim niye üretsin? Stoklasın ve stok maliyetine katlansın? Örnek otomobil. Avrupa pazarı durgunlaşıyor, Türkiye pazarı da yaklaşık yarı yarıya daraldı. Otomotiv üretimi de sanayinin motor görevi yapan ana sektörlerinden biri. Yanına inşaat yan sanayi ürünlerini koyun. Durum bu.
İÇ PAZAR DARALIYOR
-İç pazar niye bu kadar daraldığına bir kaç kanıt var. Bir kere doymuşluk söz konusu. Özellikle de konut ve otomobilde.
-Sonra faizler yükseldi. Hem ekonomik hem siyasi gelişmelerden dolayı tüketici güveni bozuldu. Kur arttı ve bağlı olarak enflasyon yükseldi. Zaten cari açığımız yüksekti ve finansmanı zorlaştı.
BİR KÖK SEBEPTEN KURTULDUK
-Sonuç ise yüksek büyümeden daralmaya geçtik. Bozulmaya yol açan kök sebepleri enflasyon, cari açık ve siyasi gelişmeler diyebiliriz. Reel ekonomik verilerdeki bozulmaların büyük kısmı bu iki kök nedene bağlı. İki sorunda düzelme reel verileri de düzeltecek.
-Cari açık düştü ve neredeyse kapanacak gibi. Enflasyon ise düşüşü ağırdan alıyor. Orada gidecek yol var.
SİYASETTE FİNAL
-Siyasi tarafta da finale geldik sayılır. Bu pazar seçim dönemini noktalayacağız. S-400’lerin alımında yaşanan düğümlenme de iki hafta içinde çözülür gibi görünüyor. Sonrasındaki gelişmeler özellikle S-400 düğümünün nasıl çözüleceğine ve seçimin nasıl sonuçlanacağına bağlı olacak.
