Yenilenebilir enerji yarışında Avrupa ABD'nin gölgesinde kaldı

AB bu yılın ikinci çeyreğinde enerji ve ulaştırma yatırımlarında ilerleme kaydetmesine rağmen, ABD'deki benzer projelere 21,7 milyar dolardan fazla taahhütte bulunuldu. Cleantech for Europe, farkın en çok temiz hidrojende görüldüğünü söyledi.

Temiz hidrojen projelerine yönelik risk sermayesi yatırımları, 2022'nin ilk çeyreğinde AB'de 343 milyon Euro’ya ulaştı ve bu, ABD'deki eşdeğer finansmanın neredeyse üç katı. Ancak o zamandan bu yana her çeyrekte, ABD'deki yeşil hidrojen yatırımları AB'deki yatırımları geride bıraktı ve ABD dönem boyunca toplamda 1,2 milyar € daha fazla yatırım yaptı.

IRA'YA KARŞI NZIA ATILIMI

Avrupa Komisyonu bu gelişmeler üzerine Mart ayında Net-Sıfır Endüstri Yasası'nı (NZIA) açıklayarak IRA'ya yanıt verdi. Bu, güneş enerjisi gibi yeşil teknolojiler için yerli üretim kapasitesi için hedefler belirliyor ve AB'nin temiz teknoloji bileşenlerinin yerli üretimini artıracağı düşünülen sektörlerde finansman ve yatırım fırsatları sağlıyor. Brüksel ayrıca devlet yardımı kurallarını gevşetti ve yeşil geçiş için çok önemli olan sektörlere yatırımı artırmak için bir AB fonu sözü verdi.

Alman enerji grubu RWE'nin CEO'su Markus Krebber geçen hafta düzenlediği basın toplantısında ABD'nin şu anda entegre değer zincirleri oluşturmak için daha fazlasını yaptığını söyledi ancak Avrupa'nın da oyununu hızlandırabileceğini sözlerine ekledi.

Düşünce kuruluşu Bruegel'deki analistler, bu yılın başlarında AB'de yeşil geçiş için mevcut toplam fon miktarının ABD'dekine benzer olduğunu ancak IRA'nın daha 'basit ve temel' olduğunu ve yenilikten ziyade yeşil teknolojilerin kitlesel dağıtımına odaklandığını belirtti.

Yapılan değişiklikler, Almanya ve Fransa gibi büyük ekonomilerin daha fazla harcayacağı ve blok içindeki rekabeti bozacağı endişelerini de artırdı. Fransa, Mayıs ayında açıklanan 20 milyar Euro’luk bir pakete göre çevre dostu projeler için ABD'ye benzer vergi kredileri sunan ilk AB ülkesi oldu. Wind Europe'un CEO'su Giles Dickson ise buna karşın hükümetlerin genelde ağır davrandıklarını söyledi.

Economist Intelligence Unit Avrupa ve İklim Politikası Kıdemli Analisti Matthew Oxenford, AB'nin tepkisinin bloğun Ukrayna savaşının bir sonucu olarak fırlayan gaz fiyatlarına karşı koymaya çalışması nedeniyle, enerji politikasında sık sık yapılan değişikliklerin ortasında belirsizlik ve karmaşa olarak döndüğünü belirtiyor.

AVRUPALI ŞİRKETLER DE ABD’YE GİDİYOR

Avrupa ile ABD arasındaki fark sadece ekonomik değil. Şirketlerin kararlarında da ABD’nin Enflasyon Yasası’nın daha cazip olduğu dikkat çekiyor.

Fransa’nın ünlü züccaciye devi Duralex'in fırınları, 2. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden bu yana Orléans kenti yakınlarındaki Loire Nehri kıyısında yanıyordu. Ancak geçtiğimiz kış, firmanın La Chapelle-Saint-Mesmin'deki cam fabrikası Nisan ayına kadar ‘bekleme’ modunda kaldı. Çünkü onu tam kapasiteyle çalıştırmak için gereken gaz çok pahalıydı.

Duralex Avrupa’daki herkesin en az 1 kez kullandığı bir marka. Sağlam cam bardakları her Fransız okul kantininde bulunabiliyor ve dünyaya ihraç ediliyor. Duralex ve Pyrex markalarının sahibi La Maison Française du Verre'nin başkanı José-Luis Llacuna, fabrikanın Avrupa'daki geleceğinin güvende olduğunu söylese kışın yaşadıkları mücadele, enerji fiyatları ile Avrupa'nın asırlık üretim üssünü etkileyen daha derin bir krizin simgesi.

Tek örnek Duralex de değil: Alman kimya devi BASF, yılın başında Çin'de yeni bir fabrika açarken Avrupa'da ‘kalıcı olarak’ küçülmeyi planladığını söyledi. Avrupa’nın önde gelen ambalaj şirketlerinden Smurfit Kappa ve DS Smith ise Kuzey Amerika'dan kağıt ithal ediyor. İşte bu değişim sürecinde ABD'nin Avrupalı şirketleri etkilemek için ender bir fırsatı var.

Salgın süreci ve savaşın beraberinde gelen zorluklar, şirket yöneticileri ile uzaklardaki tedarikçileri yeniden düşünmeye yöneltiyor. Şirketler hangi tesisleri modernize edeceklerine ve ne zaman başlamanın mantıklı olduğuna karar verirken, enerji maliyetleri bu kararda açıkça bir rol oynuyor. Ve burada ABD'nin Avrupa'ya göre çok önemli bir avantajı var: Doğalgaz arzı yerel, güvenilir ve fiyat dalgalanmasına rağmen sürekli olarak daha ucuz…

Kısmen doğalgaz kaynaklarına yakın olduğu için 2016 yılında Pittsburgh, Pensilvanya yakınlarında 6 milyar dolarlık bir petrokimya tesisi kurma kararı alan Shell gibi... İngiltere merkezli enerji grubu inşaatını yeni tamamladı ve yıl sonuna kadar orada üretime başlamayı planlıyor. Genel Müdür Ben van Beurden, süreci ‘şimdi ve belki birkaç yıl sonra yapısal olarak daha avantajlı görünecek olan ABD’ye geçişin bir parçası’ olarak nitelendirdi. Diğer birçok Avrupalı şirket gibi, Shell de potansiyel ABD'li müşterilere yakın bir fabrika sahası seçti. Ancak yerel üretime yatırım yapan diğer şirketler, ABD'nin ihracat için iyi bir üs olabileceğini gördü.

Aslında ABD'de genişlemeyi düşünen şirketler için enerjinin artık bir cazibe merkezi olması ironik. Zira 1970'lerde ve 1980'lerde artan enerji maliyetleri, Amerikan çelik üretiminin düşmesine neden olmuştu. Fakat artık dinamikler değişti ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, kaynakların güvenilirliği konusunda bir anlamda ‘uyanış’ sağladı.

2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesi ve hayati önem taşıyan gaz boru hatlarını kapatmasıyla rekor seviyelere ulaşan enerji maliyeti, birçok imalat firmasının Avrupa'da kalmaları halinde rekabetçi kalamayacakları kadar fazla hale geldi. Yeşil sanayi için büyük bir adım olan enflasyon yasası ise bir müttefik olan ABD'nin işletmeleri Atlantik'in ötesine taşınmaya teşvik ettiğini gören AB yetkililerini kızdırdı.

Enerji krizi, endüstriyel üretimlerini beslemek için en fazla enerjiye ihtiyaç duyan cam, kimyasallar, metaller, gübre, kağıt hamuru ve kağıt, seramik ve çimento gibi sektörler için özellikle şiddetli ve bu alanlarda yaklaşık 8 milyon kişi çalışıyor.

Ancak hem Çin'den hem de artık giderek daha fazla korumacı olan ABD'den gelen sürekli büyüyen ekonomik rekabetle karşı karşıya kalan Avrupalı liderler, kıtadaki tüm üretimi etkileyen bir "sanayisizleşme" bulaşması konusunda açıkça uyarıda bulunuyorlar.

Financial Times’a konuşan enerji analisti Stephen Schork, "20 yıl içinde her şey düzelebilir" diyor ve ekliyor “Ama bilinen bir gerçek var ki, ABD doğalgazı ucuz ve bir süre daha böyle kalacak.”

ABD, yakın zamanda kabul edilen Enflasyon Düşürme Yasası (Inflation Redaction Act) ile enerji avantajını genişletmeye çalışıyor. Pek çok kişi de ABD'nin rüzgar ve güneş enerjisinin yanı sıra yenilenebilir enerjide dünyanın en ucuzları arasında olma yolunda olduğuna inanıyor. Credit Suisse "Inflation Redaction Act, ABD'nin zaten sahip olduğu stratejik avantajları büyütüyor ve endüstrinin baskın bir enerji tedarikçisi olmasını sağlıyor” diyerek durumu açıklıyor.

Kısacası analistler savaş ile birlikte Rusların ABD'ye sanayi sektörüne önemli miktarda doğrudan yabancı yatırım kazanma şansı verdiğini söylüyor ve ekliyor: Tabii bu politikacı ve yöneticiler fırsatı kaçırmadıkça geçerli…

* Haberin görselleri Associated Press'ten ve iStock'tan servis edilmiştir.