Togg'dan halka arz planı!
Yerli otomobili 29 Ekim'de seri üretime alan Togg cephesinden, şirketin geleceği hakkında dikkat çeken açıklama geldi. Şirketin Gemlik'teki fabrikasında bir araya geldiğimiz Togg CEO'su Gürcan Karakaş, sürpriz bir halka arz mesajı verdi. Karakaş, "Her profesyonel şirket gibi, biz de büyümek için borsaya açılmak gerektiğini biliyoruz. Bunun için çalışıyoruz. Büyük ihtimalle yurt dışında halka açılacağız" dedi. Togg'un her fırsatta kendini klasik bir otomobil şirketi yerine, bir teknoloji şirketi olarak tanımlaması, şirketin ABD'deki dünyanın en büyük teknoloji borsası Nasdaq'ta halka açılma ihtimalini kuvvetlendiriyor. Karakaş'ın, halka arzın yurt dışında olacağını söylemesi de, Borsa İstanbul yerine Nasdaq'ı güçlü bir seçenek haline getiriyor. Yiğitcan Yıldız yazdı...
Türkiye'nin yerli otomobil markası Togg, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı'nda düzenlenen tören ile seri üretime başlamasının ardından, Bursa'nın Gemlik ilçesindeki üretim üssünün kapılarını otomotiv basınına açtı.
Togg CEO'su Gürcan Karakaş'ın ev sahipliğinde gerçekleşen buluşmada, fabrikadaki çalışmaları yakından gözlemlerken, bantlardan çıkan ilk otomobilleri de inceleme fırsatı bulduk.
Hatırlanacak olursa, otomobilin satış ve satış sonrası süreci, piyasaya çıkacağı tarih, teknik özellikleri ve renkleri gibi birçok parametre, 29 Ekim'deki tören ile birlikte açıklığa kavuşmuştu.
Fakat, yerli otomobil ve Togg hakkında birçok konu ise merak edilmeye devam ediyordu. İşte tüm bunları Gürcan Karakaş ile konuştuk.
YATIRIM 1.8 MİLYAR EUROYU BULACAK
Bugüne kadar belirsizliğini koruyan konulara açıklık getiren Karakaş, Togg'un gelecekteki finansman modeli hakkında önemli mesajlar verdi.
Bilindiği gibi, Togg, 15 seneye yayılmış 3.5 milyar Euro'luk bir yatırım gerçekleştirecek. Bu yatırım 5 farklı modelde elektrikli otomobil ve yılda 175 bin adet üretim kapasitesine sahip fabrikayı kapsıyor.
Karakaş, 2023 sonu itibarıyla yapılan yatırım tutarının 1.8 milyar Euro'yu bulacağını bildirerek, "Şuana kadar yatırım tutarımız 1.5 milyar Euro seviyesinde. Bu tutarın 500 milyon Euro'luk kısmı özsermaye şeklinde hissedarlarımız tarafından sağlanırken, geri kalan kısım ise kullandığımız kredilerden sağlandı" dedi.
Karakaş, Togg'un finansman ihtiyacını hangi kurumlardan karşıladığına yönelik bilgi paylaşmazken, "En uygun kredi koşulları neredeyse oradan alıyoruz" ifadelerini kullandı.
'BÜYÜMEK İÇİN HALKA ARZ GEREKTİĞİNİ BİLİYORUZ'
Togg CEO'su Gürcan Karakaş, Togg'un geleceğinde farklı finansman yollarına başvurabileceğini de aktararak, halka arz sinyali verdi.
Karakaş, "Her profesyonel şirket gibi, biz de büyümek için borsaya açılmak gerektiğini biliyoruz. Bunun için çalışıyoruz. Büyük ihtimalle yurt dışında halka açılacağız. Bu konuda henüz bir tarih veremiyoruz" açıklaması ile, Togg'un önümüzdeki dönemde borsaya kote olan bir şirket olacağını vurguladı.
Togg'un her fırsatta kendini klasik bir otomobil şirketi yerine, bir teknoloji şirketi, hatta bir startup olarak tanımlaması, yerli otomobil markasının ABD'deki dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinin listelendiği Nasdaq borsasında halka açılma ihtimalini kuvvetlendiriyor.
Gürcan Karakaş'ın, halka arzın yurt dışında olacağını söylemesi de, Borsa İstanbul yerine Nasdaq'ı güçlü bir seçenek haline getiriyor
'TÜRKİYE'DE BAŞARILI OLMADAN İHRACATTA BAŞARILI OLAMAYIZ'
Togg'un ihracata başlama tarihi, hatırlanacak olursa C-SUV modelin 2023'te piyasaya çıkmasının üzerinden 1 yıl sonra olacak şekilde açıklanmıştı.
Bu süreç ile ilgili detaylı bilgiler paylaşan Karakaş, "Türkiye'de başarılı olmadan ihracatta başarılı olamayız, bunun süresi de 12-15 aydır. Bu süreden önce ihracat düşünmüyoruz" dedi.
İç pazardaki ilk yılda Avrupalı üreticilerin otomobilleri ile rekabet edeceklerini kaydeden Karakaş, "Yani Avrupa normları ile rekabet ediyor olacağız. Dolayısı ile burada başarılı olursak, Avrupa'da da başarılı oluruz. İhracatta temkinliyiz, ilk hedef üretimin yüzde 10'u şeklinde. İhracatta bayiden ziyade ithalatçı olabilir, bunun üzerinde çalışıyoruz, netleşince açıklayacağız" bilgisini verdi.
Karakaş'ın paylaştığı bilgiye göre, Togg'un Avrupa'daki şirketi olan Togg Europe, Avrupa pazarında kullanıcı deneyimi araştırma merkezi olarak çalışıyor. Bu şirket, Togg'un 2024'te ihracata başlamasının öncesinde Avrupalı müşterilerin ihtiyaçlarını ve beklentilerini tespit ederek, yerli otomobilin Avrupa pazarındaki rekabette öne çıkması için kritik öneme sahip olacak.
'TOGGCOIN'E AYI PİYASASI ENGELİ
Gürcan Karakaş, Togg'un Ocak ayında Ava Labs ile yaptığı işbirliğine de değindi.
Ava Labs ile, blok zinciri teknolojileri konusunda stratejik işbirliği yaptıklarını hatırlatan Karakaş, Ava Labs'ın Avalanche blok zinciri platformunu geliştirdiğini ve kripto parası AVAX ile kripto para piyasasında varlık gösterdiğini söyledi.
Karakaş, Togg'un da kripto para çıkarmak için çalıştığını ama şimdilik bunu ertelemek zorunda kaldıklarını belirterek, "Ayı piyasası olmasa, biz de 'ToggCoin'i piyasaya sürebilirdik" dedi.
Karakaş'ın altını çizdiği 'ayı piyasası' terimi, genellikle piyasaların karamsar durumda olduğu, fiyatların uzun bir süre daha düşüş trendinde olacağı beklentisi olduğu durumlarda kullanılıyor.
'KUZEYDE KIŞ ERKEN BİTTİ, ARJANTİN'E GİTTİK'
Togg'un 29 Ekim'de seri üretime geçmesi, toplum nezdinde heyecan yaratırken, satış süreci, aracın fiyatı, servis ve yedek parça gibi konuları da merak konusu haline getirmişti.
Fiyat konusunda ser verip sır vermeyen Togg CEO'su Gürcan Karakaş, diğer konularda ise merak edilen noktaları giderdi.
29 Ekim itibariyle, otomobilin seri üretime hazır hale geldiğini ve üretilen araçların piyasa çıkmadan önce çeşitli testlerden geçirildiğini anlatan Karakaş, "Bu süreç tüm üreticiler de aynı şekilde ilerler. Toplam 92 test var, 160 araç test aşamasında kullanılacak. Mart sonunda tip onaylar alındıktan sonra da araçlar satışa çıkacak" dedi.
Yerli otomobilin kış testlerinde sıkıntı yaşadıklarını da anlatan Karakaş, "Kuzeyde kış beklenenden erken bitti. Bunun üzerine araçlarımızı THY ile Arjantin'e taşımak zorunda kaldı. Bu durum otomotiv dünyasında çok yaşanmıyor" diye konuştu.
'20 BİNDEN FAZLA TALEP BEKLİYORUZ'
Fabrikada ilk yıl 100 bin üretim kapasitesinin kurulu olacağını belirten Karakaş, siparişleri Şubat'tan itibaren alacaklarını ve 2023'te 20 bin adet araç üreteceklerini yineleyerek, ilk yıl üretim adedinin üzerinde talep beklediklerini ve bunun üzerinde çalıştıklarını da söyledi.
Karakaş'tan, Togg’un önceliğinin bireysel kullanıcılar olacağını öğrendik.
Öte yandan, Togg’un 2030 sonu itibarıyla 1 milyon üretim hedefi bulunuyor.27 Aralık 2019’da Resmi Gazete’de yayınlanan Teşvik Belgesi’ne göre, kamunun Togg’dan satın alacağı toplam araç sayısı 2035 yılına kadar yıllara dağılmış olarak toplam 30 bin adet şeklinde. Bu, kamunun yılda 2 bin adet Togg alacağı anlamına geliyor.
Bilindiği üzere, Togg ürettiği otomobilleri bayi ağı olmadan doğrudan satacak.
Karakaş, servis ve satış süreci ile ilgili olarak da, "Bugüne kadar servisten kazanım ile bayi ağını ayakta tutan bir yapı vardı, Ama elektrikli otomobilde servis girişi çok düşük olacak ve büyük bayilerin servis gelirleri ile yaşama ihtimali düşecek. Dolayısı ile sigorta, ikinci el gibi tüm süreçleri düşünerek servis/satış ağını kurguluyoruz" dedi.
Karakaş'ın verdiği bilgilere göre, Togg'un araçlarını sergilediği deneyim merkezi sayısı 2023'te 12, 2025'te ise 35'in üstüne çıkacak. Togg ayrıca, 'Togg Care' adı verilen bir yapay zeka destekli dijital asistan ile de gelişmiş çağrı merkezini devreye alacak.
'GÖRÜŞMELERİMİZİ KİMSE GÖRMESİN DİYE OTELDE YAPTIK'
Gürcan Karakaş'ın açıklamaları ile devam edecek olursak, Togg'u en başından beri bir otomobil şirketi olarak değil, bir startup olarak tanımladıklarını kaydeden Karakaş, adımları da bu anlayışa uygun şekilde attıklarını söyledi.
Karakaş, "Başından beri hiç bir otomobil etkinliğine katılmadık. Startup etkinlikleri ve tüketici elektroniği fuarlarında boy gösterdik. Sadece birine katılmak zorunda kaldık, onda da kimse görmesin diye görüşmelerimizi otelde yaptık. Artık oyunun kuralları değişiyor, tüketici elektroniğindeki süreç otomotiv sektöründe de yaşanacak" dedi.
'HALİMİZDEN ÇOK MEMNUNUZ'
Gittikçe birer yaşam alanına dönüşen otomobilin içine iş ortakları ile yeni teknolojiler entegre edeceklerini kaydeden Karakaş, "Otomobil dünyasında olmayan şirketler ile işbirlikleri yapıyoruz. Startuplar ile kullanıcı çözümleri geliştirmek için birlikte çalışıyoruz. 300 startup ile görüştük, 19'u ile el sıkıştık.Rekabette bu gücümüz ile öne çıkmak istiyoruz" diye konuştu.
Togg'un, teknoloji geliştirme merkezini şirketleştireceklerini de anlatan Gürcan Karakaş, "Elimizdeki teknolojilere yoğun ilgi var. Türkiye'nin mühendislik birikimine katkı sağlayacağız. Halimizden çok memnunuz. Rakiplerimize göre teknoloji olarak üstün olduğumuzun farkındayız" ifadelerini kullandı.
Karakaş, üzerinde çalıştıkları yenilikçi teknolojilerden de bahsederek, "Dünyada ilk kez bir kara aracı ile mil toplanabilecek. THY ile yaptığımız iş birliği kapsamında bunu mümkün hale getireceğiz" dedi.
Togg CEO'su Karakaş, yerli otomobil konseptinde, 'kazan', 'geliştir', 'gez', 'eğlen' temalarını belirlediklerini, yakında bunların ayrıntılarını da açıklayacaklarını da vurguladı.
Dijital hizmetlerden önemli bir gelir beklediklerini kaydeden Karakaş, geliştirdikleri mobil hizmetleri sadece araç sahiplerinin kullanmayacağı, aracı olmayanların da Togg'un dijital hizmetlerinden faydalanabileceğini söyledi.
3 DAKİKADA 1 OTOMOBİL ÜRETİLİYOR
Togg'un fabrikasındaki gezimizde, 29 Ekim'deki törenden bu yana tartışmalara konu olan üretim sürecinin de farklı aşamalarını yakından gördük.
Bantlardan 3 dakikada bir otomobil çıkarken, gövde, boya ve montaj hatlarında toplamda 100'e yakın aracın üretildiğini gözlemledik. Şuan saatte 20 olan üretim adedinin zamanla 25’e ve 30’a çıkarılması hedefleniyor.
Tesiste model değişimi ise 15 saniyede yapılabiliyor. Yani sedan model üretilmeye başlandığında C-SUV üreten bant 15 saniye içerisinde sedan otomobil üretimine hazır hale gelebilecek.
Togg'un deneme üretimlerinin üzerinden bir kaç ay, seri üretime başlamasının üzerinden ise 1 ay gibi bir süre geçtiği düşünüldüğünde, fabrikada şuana kadar 100'lerce aracın üretildiği söylenebilir.
Bu konuda bir detay paylaşılmazken, üretilen otomobillerin 16’sı yeni regülasyon olmak üzere 92 adet farklı test tabi tutulduğunu, teste gönderilen otomobil sayısının ise yıl sonunda 165 olacağını öğrendik.
C-SUV'un güvenlik testi Euro NCAP’ten 5 yıldız alması hedefleniyor.
AYNI HATTAN 100 ARAÇ ÇIKIYOR
Togg'un fabrikasında Almanya'da ithal edilen Kuka marka robotlar çalışıyor. 250 robot ile birlikte, fabrikada 410 operatör ve 60 mühendis görev alıyor. Fabrikada tüm çalışanların sayısı ise 1400.
Fabrikada otomasyon süreci yüzde 90 seviyesine ulaşırken, aynı anda 100'den fazla aracın üretilebildiği montaj hattı, otomobilin arka camının montajı ile son buluyor.
Togg'un fabrikasında lojistik süreçlerini kısaltmak ve maliyetleri azaltmak adına da farklı süreçler yürütülüyor. Bu kapsamda, yerli otomobilin iş ortaklarının bazıları Togg üretim kampüsünün içinde yerli otomobile parça üretimi gerçekleştiriyor.
Fabrika turumuzda, aracın ön panelinin iş ortaklarından biri tarafından yerli otomobiller ile yan yana üretilerek Togg'un C-SUV modeline monte edildiğini gözlemledik.
Verilen bilgiye göre, Togg, C-SUV modeli için tedarikçilerinin yüzde 75’ini Türkiye’den sağladı. Bu oran değer olarak bakıldığında yüzde 51’e karşılık geliyor. Togg’un hedefi gelecek üç yıl içinde yüzde 68’lik bir yerlilik oranına ulaşmak olarak açıklanıyor.
BATARYA GARANTİSİ 8 YIL
Togg'un Farasis Energy ile beraber yüzde 50-50 ortak girişimle kurduğu Siro ise, Gemlik'teki Togg fabrikasının yanında 2026 yılı itibarıyla batarya hücresi de dahil olmak üzere entegre bir enerji depolama üreticisi haline gelecek.
Bu tarihe kadar, yerli otomobilin batarya hücresi Çin'den, Farasis'ten, gelecek. Batarya paketi ise montaj hattının yanındaki batarya montaj hattında üretilecek.
Yerli otomobilin bataryasına 8 yıl, paslanmasına 10 yıl, otomobilin kendisine ise 3 yıl süre ile garanti verileceğini de belirtelim.
Togg fabrikasında gerçekleştirilen etkinlikte, otomobil hakkında aldığımız bilgiler ve edindiğimiz izlenimlere yarın devam edeceğiz.
Ayrıca, Türkiye’nin yerli elektrikli otomobili hakkında önemli bir detayı da ilk kez Habertürk’te okuyacaksınız.
