Sigorta girişi için önce SGK’ya başvuru sonra dava
Sosyal güvenlik mevzuatına ilişkin konularda dava açılabilmesi için öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu'na müracaat edilmesi gerekir. SGK'ya müracaat edilmeden açılan davalar reddedilir. Sigorta girişinin tesciline ilişkin davalar da bu kapsamdadır. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, sosyal güvenlik ile ilgili davalara ilişkin ayrıntıları yazdı
Sigorta giriş tarihi emeklilik hakları bakımından önem taşıyor. Emeklilik koşulları, sigorta giriş tarihine göre büyük farklılıklar gösteriyor.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Çalışma hayatına yeni başlayanlar sosyal sigorta hakları konusunda ilk yıllarda yeterince ilgili olmuyorlar. Sigorta girişlerinin yapılıp yapılmadığını, sigorta primlerinin eksiksiz ve gerçek kazanç üzerinden bildirilip bildirilmediğini takip etmiyorlar. Çalışma yaşamının ilerleyen zamanlarında bu konularla ilgilenmeye başladıklarında ise dava açmak zorunda kalıyorlar.
Geçmişte sigorta bilgilerinin takibi daha zordu. Vatandaşın sigorta primlerinin işverence bildirilip bildirilmediğini öğrenmek için Sosyal Sigortalar Kurumu’na yazılı başvurmaları gerekiyordu. Günümüzde bu bilgilerin takibi daha kolay. E-Devlet üzerinden 4/a hizmet sorgulaması yapıldığında tüm bilgilere ulaşmak mümkün bulunuyor. Çalışanların hizmet sorgulaması sırasında Sosyal Güvenlik Kurumu’na kazançlarının gerçek tutar üzerinden bildirilip bildirilmediğini kontrol etmesi, eksik kazanç bildiriliyorsa hakkını araması gerekir.
ÖNCE SGK’YA BAŞVURU, SONRA DAVA
İş Mahkemeleri Kanunu uyarınca 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlık konularında iş mahkemelerinde dava açmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurulması gerekir. Hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespitine ilişkin dava açmak için SGK’ya başvuru zorunluluğu bulunmuyor.
Diğer kanunlarda öngörülen süreler saklı kalmak kaydıyla SGK’ya yapılan başvuruya 60 gün içinde cevap verilmezse talep reddedilmiş sayılır. SGK’ya karşı dava açılabilmesi için başvuru talebinin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması şartı aranıyor. SGK’ya başvuruda geçirilecek süre zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmıyor.
Hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talebi ile işveren aleyhine açılan davalar re’sen SGK’ya da bildiriliyor. SGK bu durumda davaya işverenin yanında müdahil olarak katılıyor. Mahkemenin verdiği karara işveren itiraz etmese dahi SGK itirazda bulunabiliyor.
Buna göre, sigorta girişinin tespitine ilişkin dava açabilmek için öncelikle SGK’ya başvuru yapılması, SGK’dan olumsuz cevap gelmesi halinde dava açılması gerekiyor.
YARGITAY NE DİYOR?
Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2023/10442, 2023/9228 sayılı yakın tarihli bir kararında iş mahkemesince verilen kararı bozdu. Söz konusu karara konu dosyaya göre, bir işçi 2021 yılında iş mahkemesine dava açarak, 14 Kasım 1997 tarihinden 10 Haziran 1998 tarihine kadar çalıştığı işyerinde işverenin sigorta primlerini yatırmadığını sonradan öğrendiğini, sigorta başlangıç tarihinin 14 Kasım 1997 olarak tespit edilmesini talep etti. İş mahkemesi, işçinin talebini kabul ederek söz konusu tarihte 1 gün çalışması bulunduğuna karar verdi.
SGK karara karşı istinaf başvurusunda bulundu. İşe giriş bildirgesi bulunmasının sigortalılığın oluşumu yönünden çalışma olgusunu ispata yeterli olmadığını, fiili ve gerçek çalışmayı ortaya koyan belgeler olarak aylık prim ve hizmet belgelerinin verilmesinin zorunlu olduğunu belirten SGK, iş mahkemesinin kararının iptalini istedi. Bölge adliye mahkemesi SGK’nın istinaf başvurusunu reddetti. SGK bunun üzerine temyiz başvurusunda bulunarak konuyu Yargıtay’a taşıdı.
Yargıtay kararında, bu tür davalarda öncelikle SGK’ya başvuru yapılması gerektiği belirtildi. Yapılan bu başvuru hakkında SGK’nın ret iradesini gösterir işlem veya eyleminin olduğunun belgelenmesi için kesin süre ihtaratlı önel verilmesi, bu süre içerisinde dava şartı eksikliğinin tamamlanmaması halinde davanın usulden reddedilmesi, dava şartının tamamlanması halinde ise davanın esasına girilerek varılacak sonuca göre karar verilmesi gerektiği ifade edildi.
