Sendikalı işçiyi atan patrona hapis
2010 yılında Adıyaman'da bir tekstil fabrikasının patronu sendikaya üye olan işçileri işten attı. İşçilerden 12'si işe iade davası açtı ve 12 aylık brüt ücret tutarında sendikal tazminat kazandı. İşveren "Sendikal haklarını kullanmasını engelleme" suçunda 77 kez 5 ay hapis cezası aldı. Ahmet Kıvanç, sendika üyesi olan işçilerin haklarını yazdı
HAK-İŞ Konfederasyonu’na bağlı Öz İplik İş Sendikası, 2010 yılında Adıyaman’da bir tekstil fabrikasında örgütlenme çalışması başlattı. Örgütlenmeyi haber alan işveren, sendikaya üye olan işçileri işten attı. İşçilerin bir kısmı sendikadan istifa ederek yeniden çalışmaya başladı. 128 işçi ise işe dönemedi.
Sendikanın girişimiyle bu işçilerden sadece 12’si işe iade davası açtı. Diğer işçiler dava açmaktan kaçındı. İşe iade davası açan işçiler, 12 aylık brüt ücret tutarında sendikal tazminat kazandı. 2012 yılında, Sendika ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu çıkartıldı. Sendikal tazminat davasının işe iade davasıyla birlikte açılma koşulu kaldırıldı. Yeni yasada, mahkemelerin “işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın” sendikal tazminata karar verebilmesi öngörüldü.
ÜÇ YIL SONRA DAVA AÇTILAR
12 arkadaşlarının davayı kazandığını öğrenen diğer işçiler, “Keşke biz de dava açsaydık” deyince, Öz İplik İş Sendikası devreye girdi. İlk başta dava açmayan işçiler adına, yasa değişikliğinin ardından sendikal tazminat talebiyle açılan dava kazanıldı. İşçilerin her birine 12 aylık brüt ücretleri tutarında tazminat ödenmeye başlandı. Sendikal tazminatta gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi dışındaki brüt ücret üzerinden ödeme yapılıyor.
77 KEZ 5 AY HAPİS CEZASI
Ayrıca işveren hakkında, işçileri sendika üyeliği nedeniyle işten attığı gerekçesiyle 128 işçi adına ceza davası açıldı. Bunların 51’i dava aşamasında şikâyetlerini geri çekti. Adıyaman 1. Asliye Ceza Mahkemesi, beş yıllık yargılama sonucu verdiği kararında, 77 işçinin “Sendikal haklarını kullanmasını engelleme” suçundan işvereni 77 kez 6 ay hapis cezasına çarptırdı. Mahkeme daha sonra cezalarda 6’da 1 oranında indirim yaparak, 77 kez 5 ay hapis cezasına çevirdi. Mahkeme, cezanın 2 yıldan az olması ve işveren hakkında daha önce 3 yıldan fazla hapis cezası olmamasını dikkate alarak, cezanın ertelenmesine hükmetti. Bölge adliye mahkemesinden de aynı yönde karar çıkarsa, işveren 5 yıl içinde herhangi bir suç işlerse, hapis cezasını çekmek zorunda kalacak.
İŞE İADE DAVASI BİR AY İÇİNDE AÇILMALI
Sendikal nedenle iş akdi işverence feshedilen işçinin, bir ay içinde işe iade davası açması gerekiyor. Normalde işe iade davası açabilmek için iş yerinde en az 30 kişinin çalışması ve 6 ay kıdemin bulunması şartı aranıyor. Sendikal nedenle işten atılan işçiler için de bu hüküm uygulanıyordu. Ancak, Anayasa Mahkemesi’nin 2014 yılında verdiği iptal kararıyla, sendikal nedenle işten atılanlarda bu şart kaldırıldı.
ZAMAN AŞIMI 5 YILA İNDİ
Sendikal tazminatta daha önce 10 yıllık zaman aşımı uygulanıyordu. Geçen yıl ekim ayında yapılan yasa değişikliğiyle iş sözleşmesinden kaynaklanan tüm tazminatlarda zaman aşımı süresi 5 yıla indirildi. Zaman aşımı süresi, fesih tarihinden itibaren başlıyor.
