Onsuz da gayet iyi yapabileceğiniz 7 organ! Gereksizse neden var?
Çocuk doktorlarının sağlıklı çocuklar için bile rutin olarak bademciklerin alınmasını önerdiği bir dönem vardı. Bu uygulama artık rutin değil. Ancak bu durum ilginç bir soruyu gündeme getiriyor: Neden güvenli bir şekilde çıkarılabilen vücut parçalarımız var? Eğer ihtiyaç duyulmuyorsa neden insanlar bunlara sahipler?
- 1
Bir teoriye göre, bu gerekli olmayan organlar ve bezler, bir zamanlar evrimsel atalarımızın yaşamlarında önemli roller üstlenmişken, artık anatomik kalıntıları temsil ediyor. Örneğin, uzun süredir apandis'in seleflerimizin yiyecekleri sindirmesine yardımcı olduğu düşünülüyordu, ancak binlerce yıl içinde geçerliliğini yitirdi. Ve bazı organlar yaşamın belirli aşamalarında son derece faydalıdır, ancak daha sonra gözden çıkarılabilir hale gelir. İşte onsuz da gayet iyi yapabileceğiniz 7 vücut parçası…
- 2
Apandisit
Bu organ yaklaşık olarak serçe parmağınızın büyüklüğündedir ve kolonunuzun sağ alt kısmından sarkar. Açık olmayan nedenlerden dolayı bağırsak yolunun bu kısmı bazen tıkanır, enfeksiyon kapar veya iltihaplanır. Yeterince uygun bir şekilde, apandisit kelimesi apendiksin iltihabı anlamına gelir. Antibiyotik tedavisiyle düzelse de, sıklıkla acil cerrahi müdahale (apendektomi) gerekli olur.
- 3
Bademcikler
Vücuttaki bir lenf düğümleri ağı, bakteri ve virüsler gibi tehlikeli istilacıların yakalanmasına yardımcı olan bağışıklık gözetim sisteminin bir parçasıdır. İki bademciğinizi, bu davetsiz misafirleri koruyan daha büyük, özelleşmiş lenf düğümleri olarak düşünün. Boğazın arka kısmında, üstlerindeki sarkan doku parçası olan küçük dilin hemen yanlarında ve arkasında bulunurlar.
Artık bademciklerin alınması ( bademcik ameliyatı ) yalnızca çocuklarda sık görülen bir durum olan strep boğaz gibi tekrarlayan bakteriyel boğaz enfeksiyonu nöbetleri geçiren kişiler için önerilmektedir. Bir kez çıkarıldıktan sonra, gerçek lenf düğümleri de dahil olmak üzere diğer lenfoid dokular bademciklerin işini devralabilir.
-
- 4
Adenoidler
Burun pasajlarının ağız ve boğazla birleştiği yerde, burnun arka kısmında yer alan geniz eti bademciklere benzer. Ayrıca iltihaplanabilir, enfekte olabilir ve şişebilirler. Yani bademcikler alınırken genellikle aynı anda geniz eti de alınır. Kombine prosedüre bademcik ameliyatı ve adenoidektomi denir. Bademciklerde olduğu gibi geniz eti gittiğinde diğer lenfoid doku görevi devralır.
- 5
Safra kesesi
Safra kesesi, karnın sağ üst kısmında, karaciğerin hemen altında bulunur. Karaciğerde üretilen safrayı depolar ve gerektiğinde yağlı gıdaların sindirilmesine yardımcı olmak için onu sindirim sistemine salar. Safra kesesi iltihaplanırsa (kolesistit adı verilen bir durum) safra kesesinin çıkarılması (kolesistektomi) gerekebilir. Çoğu zaman bu, sertleşmiş safra topluluğu olan enfeksiyon veya safra taşı nedeniyle oluşur. Bazı durumlarda dinlenme ve antibiyotikler safra kesesi iltihabını kontrol edebilir, böylece safra kesesinin alınması geciktirilebilir veya hatta önlenebilir.
- 6
Safra kesesi
Safra kesesi, karnın sağ üst kısmında, karaciğerin hemen altında bulunur. Karaciğerde üretilen safrayı depolar ve gerektiğinde yağlı gıdaların sindirilmesine yardımcı olmak için onu sindirim sistemine salar. Safra kesesi iltihaplanırsa (kolesistit adı verilen bir durum) safra kesesinin çıkarılması (kolesistektomi) gerekebilir. Çoğu zaman bu, sertleşmiş safra topluluğu olan enfeksiyon veya safra taşı nedeniyle oluşur. Bazı durumlarda dinlenme ve antibiyotikler safra kesesi iltihabını kontrol edebilir, böylece safra kesesinin alınması geciktirilebilir veya hatta önlenebilir.
-
- 7
Timüs bezi
Bu küçük bez göğüs kemiğinin arkasında üst göğüste yüksekte bulunur. Fetüs veya yenidoğanda bağışıklık sisteminin gelişmesinde ve olgunlaşmasında oldukça önemlidir. Ancak yetişkinler onsuz da iyi yaşayabilirler. Timüsün kanserli hale gelmesi veya kişide otoimmün durum myastenia gravis gelişmesi durumunda timusun çıkarılması için cerrahi (timektomi) önerilebilir.
- 8
Dalak
Adenoidler ve bademcikler gibi dalak da lenfoid dokudan oluşur. Kanı filtreler, bulaşıcı organizmaları, yaşlanan kan hücrelerini ve kan dolaşımında dolaşan diğer anormal hücreleri uzaklaştırır. Ancak bazen dalak aşırı aktif hale gelir ve sağlıklı hücreleri yok etmeye başlar.
Örneğin idiyopatik trombositopenik purpura (ITP), trombositler (aşırı kanamayı önleyen pıhtılaşan kan hücreleri) dolaşımdan çıkarıldığında gelişebilir. Kan dolaşımında az sayıda trombosit kaldığından morarma ve kanama yaşamı tehdit edebilir. İlaçlar yardımcı olsa da dalağın çıkarılması (splenektomi) gerekli olabilir. Veya bazen, özellikle spor yaralanmaları ve araba kazalarından sonra dalakta meydana gelen travma, iç kanamaya neden olur ve bu da splenektomiye yol açabilir.
Dalağı olmayan kişiler belirli enfeksiyonlara daha yatkındır, bu nedenle dalağın alınması acil değilse splenektomiden önce bir dizi aşı yapılması önerilir.
- 9
Vücut parçalarının en az yarısının gereksiz olduğunun söylendiğini duydum. Bu bir efsane. Ancak çoğu efsanede olduğu gibi bunda da bazı gerçekler var: Gerçekten de güvenli bir şekilde çıkarılabilecek pek çok vücut parçası var. Bununla birlikte, gereksiz ameliyatlardan kaçınmak ve mümkünse doğduğunuzda sahip olduğunuz parçaları korumak genellikle en iyisidir.
-
- 10
Elbette, apandisitinizin alınmasına rağmen hayatta kalabilir ve gelişebilirsiniz. Ancak yedek parça olarak adlandırılan parçalar hakkındaki anlayışımızın zamanla değişebileceğini akılda tutmakta fayda var. Apandisit iyi bir örnektir: Araştırmacılar, apandisitin bağışıklık gelişiminde rol oynayabileceğini ve gelecekteki hastalık durumunda bağırsağı yeniden doldurmak için "iyi bakterileri" depolayabildiğini keşfettiler. Timüsün çıkarılmasının kanser, otoimmün bozukluklar ve ölüm riskini az da olsa artırabileceğine dair kanıtlar var.
- 11
Bir gün, artık gözden çıkarılabilir olduğunu düşündüğümüz diğer vücut parçalarının önemli işlevlerini keşfedebiliriz. Belki o zaman bademciklerimi geri almayı dilerdim.
