EYT’liler temmuz zammından nasıl yararlanacak?
Emeklilikte yaşa takılanlardan mart ayında emeklilik başvurusu yapanlara 1 Nisan'dan geçerli olmak üzere emekli aylığı bağlanacak. Koşulları tamamlamamış EYT'liler ise tamamladıkları günden itibaren emeklilik dilekçesi vermeye hak kazanacaklar. Peki EYT'liler temmuz ayında emeklilere yapılacak maaş zammından nasıl yararlanacaklar? Temmuz ayından önce veya sonra emekli olanlara maaş zammı nasıl uygulanacak? Ahmet Kıvanç, HABERTÜRK okurlarının sorularını yanıtladı
TEMMUZDAKİ MAAŞ ZAMMINDAN YARARLANMAK İÇİN EMEKLİLİK BAŞVURUSU NE ZAMAN YAPILMALI?
EYT’den emekliliğe hak kazanmış bir kadınım. Temmuz ayında devletin emekliye vereceği zamdan + olası ilave farktan faydalanmak için illa mayıs ayında dilekçe verip, haziran ayında maaşımı bir ay da olsa almış olmam mı gerekir? Bunu öğrenmek isterim çünkü muallakta bir konu, rivayetler var. Temmuz ayında emekli olursam “o zamdan hiç yararlanamazsın” ya da “kısmi yararlanırsın” diyenler var. Temmuz ayında kıdem tazminatı tavanı artışını beklerken maaş zammından mahrum kalmak istemem. (Nebahat Ş.)
SSK ve BAĞ-KUR’a tabi olan EYT’liler 1 Ocak – 31 Aralık 2023 tarihleri arasında emeklilik dilekçesi verdiklerinde ocak ve temmuz aylarındaki maaş zammından yararlanırlar. Emeklilik dilekçesini temmuz ayından önce de sonra da verseler temmuz ayındaki maaş zammını alırlar.
Emekli Sandığı’na tabi EYT’lilerin emekli maaş zammı, aktif çalışan memurların maaş artışına endeksli olarak uygulanıyor. Temmuz ayındaki zamdan yararlanma bakımından bu ayın öncesinde veya sonrasında emekli olmaları arasında fark bulunmuyor.
Ancak, kamu çalışanlarının emekli ikramiyeleri, emekli oldukları tarihteki memur maaş katsayısı ve ek gösterge üzerinden ödenir. 15 Haziran tarihinden sonra emeklilik dilekçesi veren kamu görevlilerinin emekli ikramiyeleri, temmuz ayındaki zamlı memur maaşlarına göre hesaplanır.
SSK’lılar ve banka sandığına tabi olanlar açısından emeklilik dilekçesini temmuz ayından önce veya sonra vermek uzun süredir bir işte çalışmakta olan ve brüt ücreti 19 bin 983 TL’lik kıdem tazminatı tavanının üzerinde olanların kıdem tazminatları konusunda önem taşır. Çalıştıkları işyerinden kıdem tazminatını alarak ayrılmayı düşünen veya kıdem tazminatını alarak aynı işyerinde çalışacak SSK’lılar kıdem tazminatı tavanındaki artışı göz önünde bulundurmalıdır.
Kıdem tazminatı tavanı artışından bir avantajı olmayan SSK’lıların emekliliği hak ettikten sonra temmuz ayını beklemesi gerekmez.
ASKERLİK BORÇLANMASI İLE KİMLER EYT’Lİ OLABİLİR?
06.11.2001 tarihinde askere gittim. 15.03.2006 tarihinde sigortalı çalışmaya başladım. Askerlik borçlanması yaparsam EYT’den yararlanabilir miyim? (K. Karakoyun)
Sigortalı çalışmaya başladıktan sonraki askerlik sürelerinin borçlanılması halinde borçlanılan süreler prim günlerine eklenir. Sigortalı çalışmaya başlamadan önceki askerlik sürelerinin borçlanılması halinde ise borçlanılan süreler hem prim günlerine eklenir, hem de sigorta başlangıç tarihi borçlanılan süre kadar geri çekilir.
Askerlik borçlanması ile EYT’li olunabilmesi için öncelikle askerliğin 8 Eylül 1999 tarihinden önce yapılmış ve borçlanılan sürenin sigorta başlangıcını 8 Eylül 1999 tarihi öncesine çekmeye yeterli olması gerekir. Örneğin, 1995 – 1997 yılları arasında 18 ay askerlik yapan ve sigortalı çalışmaya 1 Mart 2001 tarihinde başlayan bir kişi, askerlik süresinin tamamını borçlandığında sigorta başlangıç tarihi 1 Eylül 1999 tarihine çekilerek EYT’den yararlanır. Bu kişi sigortalı çalışmaya 15 Mart 2001 tarihinde başlasaydı askerlik borçlanması EYT’li olmasını sağlamak için yeterli olmazdı.
Sigorta başlangıcınız 2006 yılı olduğu için askerlik borçlanması ile EYT’den yararlanamazsınız.
18 YAŞINDAN KÜÇÜK ÇALIŞMAYA BAŞLAYANLARIN SİGORTALILIK SÜRESİ NASIL HESAPLANIR?
Ben 25.02.1980 doğumluyum. SSK’ya tabi olarak uzun vadeli sigorta başlangıcım henüz 17 yaşımda iken 14.11.1997 tarihinde başladı. Haziran ayında emekliliğe hak kazanır mıyım? (İbrahim A.)
8 Eylül 1999 öncesinde çalışmaya başlayan SSK’lı kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıllık sigortalılık süresi 18 yaşın doldurulduğu tarihten itibaren başlar. Buna göre, her ne kadar sigorta girişiniz 14 Kasım 1997 tarihinde olsa da sigortalılık başlangıcınız 25 Şubat 1998 tarihinden itibaren hesaplanır. Buna göre, 25 yıllık sigortalılık süresini 25 Şubat 2023 tarihinde doldurmuş bulunuyorsunuz. Her ne kadar 43 yaşında iseniz de en az 5900 prim günü koşulunu yerine getirdiyseniz EYT düzenlemesinden yararlanarak hemen emekli olabilirsiniz.
SON 11 YIL BAĞ-KUR’LU ÇALIŞAN SSK’DAN EMEKLİ OLABİLİR Mİ?
4A kapsamında 01.10.1994'te başladığım SSK'lı çalışmalarımdan 1565 günüm var. 01.10.2008 tarihinden itibaren kesintisiz 3960 gün de tarım BAĞ-KUR’u ödedim. Toplam 5525 günüm var. Emekli olmak için yaşı beklemekteyim. Yeni çıkan EYT yasasından yararlanmak için SSK'lı bir yerde 3 yıl 7 ay fiili çalışsam SSK'dan emekli olabilir miyim? Erken emekli olabilmem için başka herhangi bir yol var mı? (Derya A.)
Son 7 yılın tamamı BAĞ-KUR’da geçtiği için bu statüden emeklilikte 7200 güne tabi olursunuz. Bunun için 1675 gün eksiğiniz bulunuyor. Sigortalı çalışmaya başladıktan sonra doğan çocuğunuz varsa, çocuk ya da çocuklar 2 yaşını dolduruncaya kadar boşta geçen süreler için doğum borçlanması yaparak emeklilik süresini öne çekebilirsiniz.
Doğum borçlanması hakkınız yoksa 1261 gün SSK’lı olarak fiilen bir işte çalışmak suretiyle BAĞ-KUR’a göre yaklaşık 1.5 yıl daha erken emekli olabilirsiniz.
BAĞ-KUR PRİM BORÇLARINA AF VAR MI?
Ben mali müşavirim. Meslekte 27 yıldır hizmetim var. EYT kapsamındayım. Kasım 1995’ten beri aralıksız çalışıyorum. Bir süredir BAĞ-KUR primlerimi ödemeyip günlerimi sildiriyordum. Af kanunda ne yazık ki bu sefer prim borçlarını sildirme hakkı çıkmadı. Emekli olabilmek için affı bekliyordum. Şu an 51000 TL borç görünüyor. BAĞ-KUR prim borçlarının silinmesi konusunda sonradan bir değişiklik olabilir mi? Yoksa yapılandırma başvurusu yaparak en azından gecikme zamlarını sildirip ödemeyi yapıp emeklilik dilekçesini vereyim mi? Ya da Meclis’te şu an komisyonda olan BAĞ-KUR borçlarına ihya kolaylığı ve prim borçlarının silinmesini mi beklemeliyim? (M. G. B.)
Öncelikle TBMM gündeminde BAĞ-KUR’lulara ihya kolaylığı ve prim borçlarının silinmesine ilişkin bir kanun teklifi bulunmuyor. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, yapılandırma kanun teklifi ile ilgili olarak kamuoyuna ilk açıklamayı yaparken bu konuda düzenleme olacağını söyledi ama böyle bir düzenleme yapılmadı. Seçim dolayısıyla TBMM’nin kısa süre içinde çalışmalarına son vereceğini de dikkate alırsak yakın zamanda böyle bir düzenleme beklenmiyor. İleride yeni bir yapılandırma kanunu gündeme gelirse ona bu konuda bir düzenleme girer mi bilinmez.
Sosyal Güvenlik Kurumu’na kendi sigortalılığından dolayı prim borcu bulunanlar ne 4B (BAĞ-KUR) ne de 4A (SSK) kapsamında emekli olabilir. Geçmişte prim günlerinizi sildirdiğinizi belirtiyorsunuz. Kalan günleriniz emekli olmak için yeterli ise yapılandırma hakkından yararlanarak borcunuzu ödedikten sonra emeklilik başvurusu yapabilirsiniz. Yapılandırılan prim borcunu haziran ayına kadar peşin ödeyenlerden sadece anapara ile enflasyon farkının yüzde 10’u alınıyor. Ödemeyi yaptığınızda hemen emeklilik hakkınız varsa beklemeksizin ödemeyi yapmalısınız.
