Borsada yaşanan sarsıntıda en çok kim kaybettirdi?
Geçen yıl dünya genelinde merkez bankalarının faiz artırımları borsalarda satış baskılarını artırırken Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi yüzde 196'yı aşkın bir artışla 23 yılın en iyi performansını gösterdi. Bu yıl ise rüzgar tersine döndü. Dünya genelinde yükselişler yaşanırken BIST 100 yüzde 15.75 değer kaybetti. Borsada bugünden önce 8 gün üst üste kayıp yaşandı. Söz konusu 8 günde BIST 100 yüzde 14.1 düştü. Tüm hisselerdeki genel düşüş ise bu süreçte yüzde 13.8 oldu. Son 1 haftada borsada 372 şirket yatırımcısına kaybettirirken 73 şirket yükseliş kaydetti. Bu dönemde Manas Enerji yüzde 82 ile en hızlı düşen hisse oldu. Bu şirketi yüzde 58 ile Bera Holding ve yüzde 32'lik düşüşle Gözde Girişim takip etti. Selim Karahan yazdı
2022'de gerek geldiği seviye gerekse yatırımcıs sayısıyla rekordan rekora koşan Borsa İstanbul'da özellikle son 8 günde kara bulutlar dolaşıyor.
Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi 2022 yılında yüzde 196.57 yükselerek dünyadaki önemli borsalar arasında en yüksek getiriyi sağlamıştı. Geçen yılki yükselişle beraber BIST 100'de 25 yılın ardından ilk kez 4 yıl üst üste yükseliş kaydedildi. Bunun yanında yüzde 196.57'lik yükseliş 1999'dan bu yana kaydedilen en hızlı yıllık artış oldu.
GEÇEN YIL DÜNYADA DÜŞÜŞ YAŞANMIŞTI
BIST 100'de geçen yıl yaşanan bu yükseliş yurtdışı piyasalarda satış ağırlıklı bir dönem yaşanırken gelmişti. 2022'de ABD'de S&P 500 yüzde 19.4, Nasdaq endeksi yüzde 33.1 ve Dow Jones endeksi yüzde 88 değer kaybetti.
Avrupa borsalarında ise İngiltere'de FTSE 100 endeksi yıllık bazda yüzde sadece 0.9 yükselirken, Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 12.4 ve Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 9.5 geriledi. Avrupa ve ABD borsalarında yaşanan düşüşler gerek Fed gerekse Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) enflasyonla mücadele için 75 baz puana kadar faiz artırımına gitmesi sebebiyle yaşandı. Bunun yanında Ukrayna'da devam eden savaş ve bunun gıda ve ENERJİ piyasalarında yarattığı ekstra belirsizlikler dönem dönem satış baskılarını artırdı.
2023 yılına geldiğimizde ise rüzgarın tam tersi yöne döndüğüne şahit olundu. Küresel olarak merkez bankalarının faiz artırımları konusunda frene basmaya başlamasıyla borsalarda yükselişler yaşandı.
AVRUPA-ABD-ASYA YÜKSELİŞTE
2 Şubat itibarıyla ABD'de Nasdaq Bileşik endeksi yüzde 13.76, S&P 500 yüzde 7.72, Dow Jones ise yüzde 2.89 yükseldi. Avrupa'da ise Alman DAX endeksi yüzde 9.52 yükselirken, Paris'te CAC 40 endeksinin 2023'teki getirisi yüzde 7.98 oldu. Avrupa borsaları için gösterge endeks sayılan Euronext 100 ise yüzde 6.88 artış kaydetti.
Bunun yanında Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerden Brezilya'da IBEX 35 yüzde 10.29, Şanghay Bileşik endeksi ise yüzde 5.43'lük yükselişlere imza attı. Buna karşılık geçen yıl söz konusu borsalara getiri bakımından fark atan BIST 100 şu ana kadar 2023'te yatırımcısına yüzde 15,75 kaybettirdi.
BANKACILIK ENDEKSİ YÜZDE 25 DÜŞTÜ
Bıst 100 endeksi yüzde 15.75 düşerken tüm hisseleri kapsayan BIST TUM endeksi ise bu öğlen itibarıyla 2023 genelinde yüzde 16.52 düştü. Geçen yıl Borsa İstanbul'da en hızlı artış Ulaştırma endeksinde yaşanmıştı. 2022'de yüzde 537.5 getiri sağlayan BIST Ulaştırma 2023'te şu ana kadar yüzde 9.34 düştü. Geçen yıl yüzde 215 yükselen bankacılık endeksi ise bu yıl yüzde 25.19 geriledi.
20 OCAK'TAN SONRA SATIŞLAR HIZLANDI
bıst 100 geçtiğimiz yılı 5.509 puanda tamamlarken 11 Ocak'ta 4.728 puana düştü. Bu tarihten sonra gelen alımlarla 20 Ocak'ta 5.490 puana kadar yükseldi. Bu tarihten itibaren ise borsada yoğun satışlar başladı.
Bugünden önce borsada üst üste 8 gün kayıp yaşandı. Söz konusu 8 günde BIST 100 yüzde 14.1 düştü. Tüm hisselerdeki genel düşüş ise bu süreçte yüzde 13.8 düştü.
EN ÇOK MANAS ENERJİ DÜŞTÜ
Borsa İstanbul'da en çok kaybettiren hisselerin başında ise hem haftalık hem de aylık olarak Manas enerji oldu. Manas hissesi haftalık olarak yüzde 82.22, aylık olarak ise yüzde 85.36 kaybettirdi. Haftalık kayıpta Manas'ı yüzde 58.31'lik düşüşle Bera Holding ve yüzde 34.79'luk kayıpla Gözde Girişim takip etti.
372 ŞİRKET KAYBETTİRDİ
Borsada bu süreçte hisselerim tamamı düşmedi. Son 1 haftada borsada 372 şirket yatırımcısına kaybettirirken 73 şirket yükseliş kaydetti. Haftalık olarak en fazla yükseliş Oncosem'de yaşandı. Bu firmayı yüzde 164.6 ile Rodrigo Tekstil ve yüzde 97.86'lık artış ile SDT takip etti.
2023 genelinde ise 42 şirket yükselirken 403 şirket yatırımcısına kaybettirdi.
DÜŞÜŞÜN ÇEŞİTLİ NEDENLERİ
Analistler Borsa İstanbul'da yaşanan düşüş için çeşitli gerekçeler gösteriyor. Bunlardan en önemlisi geçen yıl yaşanan sert yükselişin ardından yatırımcının kâr satışına meyilli olması. Borsa İstanbul'a son 1 yılda 1.3 milyonu aşkın yeni yatırımcı gelirken yatırımcı sayısı da 4 milyonu aştı. Uzmanlar küçük yatırımcıların aşağı yönlü hareketlerde panik satışları yaptığını ifade ediyor. Algoritmik işlemlerin her geçen gün artan payı da satışları derinleştiriyor.
Bunun yanında Borsa İstanbul'da işlem gören şirketlerde ortak satışları da geçen yıla göre yükseldi.
Bunun yanında mevduat faizlerindeki yükseliş de risk iştahını kısıtlayıcı bir etken olarak öne çıkıyor. Bunun yanında yabancı takas oranı dün itibarıyla yüzde 29.5 ile tarihi düşük seviyelere yakın seyretse de seçim sürecinde olunması sebebiyle yaşanan siyasi belirsizliklerin özellikle yabancı yatırımcıyı satış yönlü teşvik ettiği belirtiliyor.