Birden fazla ev alanların ödeyeceği harç oranı artacak
Son günlerde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in konutla ilgili farklı vergi düzenlemesi yapılacağını söylediği yazılıp çiziliyor. Peki yapılacak olan ne? Edindiğimiz bilgilere göre mevcut konutlar için servet vergisi anlamına gelecek ek bir düzenleme olmayacak. Düşünülen tıpkı pahalı otomobil alırken alınan yüksek tutarlı ÖTV etkisi yaratacak bir tüketim vergisi. Ancak konutun değerinden bağımsız ikinci üçüncü evi satın alırken devreye girecek bir düzenleme. Planlanan şu: Konut satın alınırken eğer bu sizin ilk eviniz ise harç şimdiki gibi yüzde 4 olacak. İkinci evi almaya çalıştığınızda bu tutar muhtemelen bir kat, üçüncü, dördüncü evi almaya çalıştığınızda belki bir kaç kat daha artacak.
Maliye ve Hazine Bakanı Mehmet Şimşek son dönemlerde vergi tabanını genişleteceklerini söylüyor. Bu söylemlerden yola çıkarak yakında çeşitli vergi düzenlemeleri yapılacağını anlıyoruz. Peki ama ne yapılacak? Bir kaç gündür Şimşek'in bir kapalı oturumda ikinci üçüncü evi olanlara ek vergi düzenlemesi yaptıklarını söyledikleri yazılıp çiziliyor. Haberi görünce konut vergisi mi var ki eki olsun diye düşünmeden duramıyorsunuz. Daha doğrusu var ama yok gibi. Aşağıda anlatalım.
Konu konut olunca iki vergi akla geliyor. Öncelikle emlak vergisi. Belediyelerin aldığı bu vergi her il ve ilçede ayrı ayrı uygulanıyor. Pek merkezi hükümetin işine yarayacak cinsten de değil. Üstelik belediyeler kendi aralarında iletişim halinde değil. Örneğin sizin bir eviniz İstanbul'da bir eviniz de Marmaris'te bulunuyor. Şimdi hangi ev için ilk ev hangi ev için ikinci ev muamelesi yapılacak? Tabii ki belli değil. Belki e-devlet üzerinden bir iletişim sağlanabilir ama bu da ne kadar işlevli olabilir?
DEĞERLİ KONUT VERGİSİ İŞLEVSİZ KALDI
Akla gelen diğer vergi Değerli Konut Vergisi. 2019'da getirilen düzenleme ile yüksek değeri olan lüks konutlardan yüksek vergi alınması hesaplanıyordu. Ancak yoğun itiraz üzerine tek evi olanlardan bu verginin alınmaması kararlaştırıldı. İkinci evlerde de beyanname verip vergi ödenmesi şarta bağlandı. Örneğin ikinci evlerden değeri bu yıl 9 milyon 967.000 Türk Lirası'nın üzerinde olanların 2024 yılında değerli konut vergisi beyannamesi vermesi gerekiyor. Vergi oranı ise bu tutarda başlayarak binde 3 ile binde 10 arasında değişiyor. Bu düzenleme ile Değerli Konut Vergisi işlevsiz kalınca geçen yıl Türkiye çapında ancak toplam 40 milyon lira vergi toplanabildi. Tabi konut vergisinin artırılması denilince önce bu vergisinin işlevli hale gelmesi akla geliyor. Ancak yine değeri yüksek bir eve sahip olup geliri düşük olan vatandaşların itirazı yoğun olacaktır. Gerçekten de bazı vatandaşlar babadan kalma miras ve benzeri nedenlerle yüksek değerli bir eve sahip olsalar da gelirleri bu evin yüksek olabilecek vergisini karşılayamıyor olabilir.
ELDE VAR TAPU HARCI
Bir de kira vergisi var ama bu vergi tüm gelirlerden alınan gelir vergisinin kendisi ve diğer gelirlerden farklılaştırma imkanı yok. Hepimizin uyması gereken Anayasa'nın eşitlik ilkesi var. Başka alanlardan kazananlar nasıl vergi ödüyorsa kira geliri olanlar da (bazı istisna ve indirimler dışında) aynı şekilde vergilendiriliyor. Konuta yönelik başka bir vergi şu anda yok. Ama bir şey var. O da evi alırken ödenen tapu harcı. Emlak ve Değerli Konut Vergisi gibi durup dururken alınan servet vergisi değil. Kazandığını konuta yatırıp onu kiraya veren veya değer artışı kazancı elde etmeyi düşününler için biraz baştan alınmış vergi de olsa çalışanlar ve diğer kesimlerden alınan KDV ve ÖTV'ye bakınca çok da haksız bir vergi gibi durmuyor. Üstelik hem deprem hem başka nedenlerle bütçede ek gelire ihtiyaç varken çok itiraz edilecek bir düzenleme sayılmaz. Peki ne yapılması planlanıyor?
FAZLA EV ALANA BİR KAÇ KAT HARÇ
Şu anda konut satın alınırken tapu harcı yüzde 2 satıcıdan yüzde 2 alıcıdan olmak üzere yüzde 4. Edindiğimiz bilgilere göre düşünülen düzenlemede de vatandaş ilk evini satın alırken harç yüzde 4 olacak. İkinci evi almaya çalıştığınızda bu tutar muhtemelen bir kat artacak. Üçüncü, dördüncü belki daha fazla evi almaya çalıştığınızda belki bir kaç kat daha artacak. Bakalım lobi gücünün fazla olduğunu bildiğimiz inşaat müteahhitlerine rağmen bu düzenleme yapılabilecek mi?
