Süresi belli sözleşmede kıdem tazminatı ödenir mi?
Belirli süreli iş sözleşmeleri istisnai sözleşmelerdir. Sözleşme yapılabilmesi için objektif koşulların bulunması gerekir. Belirli süreli sözleşme üst üste yapılması halinde süresiz sözleşmeye dönüşür. Peki belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışanların ihbar ve kıdem tazminatı hakkı var mıdır? İşe iade davası açabilirler mi? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilerin haklarını yazdı
Esnek çalışma uygulamasını yaygınlaştırmak amacıyla belirli süreli iş sözleşmesi şartlarının kolaylaştırılması gündemde. İki yıla kadar süreyle belirli süreli sözleşme yapılabilmesi yönünde düzenleme söz konusu. Belirli süreli sözleşmenin yaygınlaşmasıyla işçilerin nasıl bir hak kaybıyla karşı karşıya kalabileceğini anlamak için yakından bakmak gerekir.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
İşçi ile işveren arasındaki iş sözleşmeleri genel olarak belirsiz süreli olarak yapılır. İstisnai durumlarda ise belirli süreli iş sözleşmesi yapılabilir. İş Kanunu, işçiler açısından hak kayıplarına yol açan bir sözleşme türü olduğu için hangi hallerde belirli süreli sözleşme yapılacağını kurallara bağlamıştır.
Kanuna göre, belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması ya da belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi “objektif koşullara” bağlı olarak yapılan sözleşmeler belirli süreli iş sözleşmesi olarak kabul edilir. Belirli süreli iş sözleşmesi esaslı bir neden olmadıkça birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Esaslı bir neden olmadan belirli süreli sözleşmenin üst üste yapılması halinde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli kabul edilir. Zincirleme iş sözleşmesi esaslı nedene dayanırsa belirli süreli olma özelliğini korur.
Gündeme gelmesi beklenen düzenlemede, objektif koşul aranmadan belirli süreli sözleşme yapılabilmesi öngörülüyor.
Belirli süreli iş sözleşmesinin yapılabileceği objektif koşullardan ilki işin belirli süreli olmasıdır. Sözleşme yapıldığı sırada işin ne kadar süreceğinin işçi ve işveren tarafından bilinmesi ya da öngörülebilir olması, o işin belirli süreli olduğu anlamına gelir.
Yargıtay’a göre, örneğin bir serginin veya konferansın ya da bir sportif organizasyonun düzenlenmesinde işin ne kadar süreceği bilindiğinden, bu işlerde çalıştırılacak işçiler ile belirli süreli sözleşme yapılabilir. Mevsimlik veya kampanya dönemi için yapılan iş sözleşmeleri de sürenin bitimi öngörülebildiğinden belirli süreli olabilir. Özellikle tarımda ve turizm sektöründe sezonluk olarak belirli süreli iş sözleşmesi yapmak mümkündür.
Belirli süreli sözleşme için aranan objektif sebeplerden biri de iş sözleşmesinin belli bir işin tamamlanmasına bağlı olarak yapılmasıdır. Bir bina inşaatının bitmesi, bir işyerinde veya şirkette bilgisayar sisteminin kurulması, projenin bitirilmesi, bahçe düzenlemesi gibi işlerde belirli süreli sözleşme yapılabilir.
Yılın sadece belli aylarında çalışan fabrikada veya işlerin yoğunlaştığı dönemle sınırlı olarak belirli süreli iş sözleşmeleri yapılabilirken mal ve hizmet üretiminin devam ettiği, faaliyetinin sürekliliği esas olan işlerde objektif nedenler ortaya çıkmadıkça belirli süreli iş sözleşmesi ile işçi çalıştırılamaz. Ancak, işyerinde işletmenin normal faaliyetine dahil olmayan veya sürekli devam etmekte olan durumun dışında bir olgu ortaya çıktığında geçici işçiye ihtiyaç duyulursa belirli süreli sözleşme yapmak mümkündür. Hastalanıp uzun süre rapor alan, askere giden, doğum iznine çıkan işçilerin yerine belirli süreli iş sözleşmesiyle işçi çalıştırılabilir.
BELİRLİ SÜRELİ SÖZLEŞMEDE TAZMİNAT VE İŞE İADE HAKKI OLMAZ
Belirsiz süreli sözleşmeyle çalışan işçi işten çıkartıldığında ihbar ve kıdem tazminatı hakkından yararlanır. En az 30 işçi çalışan işyerinde işten atılan işçi işe iade davası açabilir.
Belirli süreli sözleşmeler ise sürenin bitiminde kendiliğinden sona erer. Bu nedenle belirli süreli sözleşmede ihbar tazminatı veya kıdem tazminatı hakkı olmaz. İşçi işe iade davası açamaz.
BELİRLİ SÜRELİ SÖZLEŞMEDE FESİH HÜKMÜ KONULAMAZ
Süresi belli olmayan sözleşmeler ihbar süresine uyulmak kaydıyla işçi ve işverence her zaman feshedilebilir. Belirli süreli sözleşmede böyle bir uygulama söz konusu değildir. Ancak, zaman zaman belirli süreli sözleşmelere de fesih hükmü konulduğu görülüyor. Yargıtay, belirli süreli sözleşmede taraflara fesih hakkı veren hüküm konulması halinde şeklen bunun belirli süreli sözleşme olamayacağı yönünde kararlar veriyor.
Belirli süreli sözleşme süresinden önce feshedilirse işçi açısından kalan süreye ait ücreti talep etme hakkı doğar.
