Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Haberler Ekonomi Sosyal Güvenlik İşçi Yurt dışına çalışmaya götürülen işçilere emeklilik şoku - Sosyal Güvenlik Haberleri

        Temmuz ayında TBMM’de kabul edilen kanun uyarınca, yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının Türkiye’den emekli olabilmek için Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yaptıkları borçlanmalar zorlaştırıldı. SGK, 1 Ağustos 2019 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe giren yasa değişikliğine ilişkin genelgeyi yayımladı.

        Öncelikle, yasa değişikliğinin ne getirdiğini kısaca hatırlatalım. 1 Ağustos 2019 tarihinden itibaren yapılan yurt dışı borçlanmalarda, daha önce günlük 27.29 TL olan en düşük prim tutarı yüzde 41 oranında artırılarak 38.38 TL’ye yükseltildi. Bir başka önemli değişiklik ise borçlanılan sürelerin artık 4/b kapsamında değerlendirilecek olması. Daha önce 4/a kapsamında borçlanma imkânı olan kişi 3600 günle yaştan emekli olabilirken, aynı kişi artık 5400 günden emekli olabilecek.

        REKLAM

        Daha önce 3600 gün üzerinden 98 bin 244 lira ödeyerek emekli olunabilir iken, şimdi emekli olabilmek için 5400 gün üzerinden 207 bin 252 lira ödemek gerekecek.

        Bu değişikliğin gerekçesi olarak yurt dışı borçlanmaların artık kurum üzerinde mali külfet oluşturmaya başladığı belirtildi. Çünkü yurt dışı borçlanma genel anlamda yabancı ülkede sigortalı çalışılan süreler için veya hiçbir işte çalışmayan ev kadınları için uygulanıyor. Gurbetçi ev kadınlarına sağlanan bu hakkın yurt içindeki kadınlara sağlanmadığı, bu nedenle adaletsizliğe yol açtığı değerlendirmesi yapılıyordu. Borçlanma için yatırılan paranın 5-6 yıl içinde emekli aylığı olarak geri alındığı, ondan sonraki dönemde SGK’nın yıllarca emekli aylığı ödemek zorunda kalmasının aktüeryal dengeleri bozduğu ifade edilmişti. Yapılan değişiklikle borçlanma için yatırılan parayı emekli aylığı olarak alma süresinin 11 yıla çıkartılmasının amaçlandığı vurgulandı. Parlamentoda bu konuda çok fazla da itiraz gelmedi.

        REKLAM

        YURT DIŞINA GÖTÜRÜLEN İŞÇİLER DE KAPSAMDA

        2019/16 sayılı Genelgenin “Sigortalılık süresinin tespiti” başlıklı 2. maddesi uyarınca, 1 Ağustos 2019 tarihinden itibaren yurt dışı sürelerini borçlanma talebinde bulunanların borçlanma işlemleri, talep tarihindeki en son sigortalılık süresine bakılmaksızın 4/b kapsamında sonuçlandırılacak.

        Genelgede, 5510 sayılı Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında yurt dışında çalışanların borçlanma işlemlerinin de talep tarihindeki sigortalılık statüsüne bakılmaksızın 4/b kapsamında sonuçlandırılacağı belirtildi.

        5/g bendi, Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen müteahhitlerce yurt dışında çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerini tanımlıyor.

        5510 sayılı Kanuna göre, bu işçiler 4/a’lı sayılıyor. Bu kişiler için işverenler sadece kısa vadeli sigorta ve genel sağlık sigortası primi ödemek zorundalar. İşçiler, bu çalışma sürelerini emekliliğe saydırmak isterlerse, çalışmaya devam ettikleri dönemde kendi ceplerinden isteğe bağlı sigorta primi yatırabiliyor. Çalışırken isteğe bağlı sigorta primi yatırmayanlar ise sonradan borçlanma yapabiliyorlar. İsteğe bağlı sigorta primi ödeyenlerin hizmetleri 4/a kapsamında değerlendirilmeye devam edecek.

        REKLAM

        Bugüne kadarki uygulamada, borçlanma yaptıkları sırada hangi statüde çalışıyorlarsa, borçlandıkları süreler o statüde sayılıyordu. Bundan sonra ise talep tarihinde işçi olarak çalışmaya devam ediyor olsalar bile borçlandıkları süreler 4/b kapsamında değerlendirilecek.

        Avrupa’da ve diğer gelişmiş ülkelerde yaşayan gurbetçilerde olduğu gibi, artık yüzde 32 yerine yüzde 45 oranında prim ödeyecekler. Üstelik daha fazla prim günü için ödeme yapmak zorunda kalacaklar. Daha önce 4/a'lı olarak 3600 günle yaştan emekli olabilir iken şimdi 4/b'li olarak 5400 gün üzerinden emekli olabilecekler.

        Genelgede bu konuda bir örneğe de yer verildi. Buna göre, Türkiye’de 20/5/2017-20/2/2018 tarihlerinde 4/a’lı çalışması bulunan bir kişi, Türkmenistan’da 19/12/2016-27/4/2017 tarihleri arasındaki çalışmalarını borçlandığında, borçlanma talep tarihinde hangi statüde çalıştığına bakılmaksızın, borçlandığı günler 4/b kapsamında değerlendirilecek.

        HANGİ ÜLKELERDE ÇALIŞANLAR ETKİLENECEK?

        Türkiye’nin 28 ülkeyle sosyal güvenlik sözleşmesi bulunuyor. Bunlar daha çok Avrupa ve gelişmiş ülkeler. Türk müteahhitlerinin yoğun iş yaptığı ülkelerden sadece Libya, Azerbaycan, Hırvatistan, Makedonya, Gürcistan ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunuyor. Türk müteahhitlerinin yıllarca işçi götürdükleri Rusya, Türkmenistan ve Kazakistan başta olmak üzere Orta Asya cumhuriyetleri, Afrika ve Arap ülkeleri ile anlaşma bulunmuyor. Bu ülkelerde çalışmış ve çalışmaya devam eden kişiler, yeni değişiklikten olumsuz etkilenecek.

        Türk müteahhitlerinin yurt dışına götürdüğü işçiler kesintisiz çalışma olanağına sahip değiller. İki üç yıl çalıştıktan sonra proje bittiğinde yurda dönüp yeni bir iş çıkmasını bekliyorlar. Bu işçilerin yurt dışı borçlanmalarının 4/b kapsamında değerlendirilmeye başlanacak olması, emeklilik için gerekli gün sayısına ulaşmalarını zorlaştıracak.

        Yurt dışına götürülen kişilerin arasında mühendisler de bulunuyor. Yeni uygulama, Türk müteahhitlerinin yurt dışına mühendis götürmesini de zora sokabilir.

        ÇÖZÜM İSTEĞE BAĞLI SİGORTA YAPTIRMAK

        Sözleşme bulunmayan ülkelerde çalışan Türk işçileri, çalışmaya devam ettikleri süre içinde isteğe bağlı sigorta yaptırabiliyor. Normalde isteğe bağlı sigortada, beyan edilen kazancın yüzde 32'si oranında prim alınıyor.

        Fakat, bu işçiler adına işverenler tarafından genel sağlık sigortası (GSS) primi ödenmiş olduğu için, isteğe bağlı sigorta yaptırdıklarında, beyan ettikleri kazancın yüzde 32'si yerine yüzde 20'si oranında prim ödüyorlar.

        Zamanında isteğe bağlı sigorta yaptırmayıp, sonradan borçlanmak zorunda kalanlar ise geçmişte kazancın yüzde 32'si üzerinden prim öderken, bundan böyle yüzde 45 oranında prim ödeyecekler.

        Sözleşmesiz ülkelere çalışmaya gidenlerin yapılan değişiklikten etkilenmemek için çalışmaya devam ettikleri sırada isteğe bağlı sigorta primi yaptırmaları ve primlerini aksatmadan ödemeleri gerekiyor. Primlerini 12 ay içinde ödememiş olanlar isteğe bağlı sigortanın sağladığı hakları yitiriyorlar.

        Kesin çözüm olarak ise 5/g'li çalışanlar açısından eski uygulamaya dönülmesi gerekiyor.

        5/g kapsamındaki işçilerin isteğe bağlı sigorta ve borçlanma primleri ne oldu?

        ESKİ UYGULAMA:

        Aylık isteğe bağlı sigorta primi: 512 TL

        Aylık borçlanma primi: 819 TL

        YENİ UYGULAMA:

        Aylık isteğe bağlı sigorta primi: 512 TL

        Aylık borçlanma primi: 1.151 TL

        Şurada Paylaş!
        Yazı Boyutu

        GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ

        Habertürk Anasayfa