Economist 2024 yılı için ne öngörmüştü?

2024 dünyanın en seçim dolu yılı oldu. Economist'in kapağının tam ortasında da bu seçim sandığına yer verilmişti. 2024'te yaklaşık 4,2 milyar insana ev sahipliği yapan 70'ten fazla ülkede seçim gerçekleşti.

ZELENSKIY VE PUTIN

Kapakta ilk olarak dikkatimizi çeken görsel, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin idi. Rusya-Ukrayna savaşını anlatan bu bölümde ikilinin arasında bir kum saati bulunuyordu. Bu, savaşta sona mı gelinecek sorusunu getirse de özellikle iki gündür Rusya-Ukrayna hattında tansiyonun yeniden yükseldiğini söylemek mümkün.

ABD yönetimi geçtiğimiz günlerde, Ukrayna'ya Amerikan silahlarının Rusya'nın sınırlı bölgelerinde kullanma imkan tanıdı, bunun ardından Ukrayna, Rus toprağı Braynsk bölgesine Amerikan yapımı Kara Taktik Füze Sistemleri (ATACMS) füzeleriyle saldırı düzenledi.

Rusya Devlet Başkanı Putin harekete geçti ve nükleer doktrinin revize edilmiş halini onayladı. Bu da Rusya'ya nükleer saldırı gerçekleşmesi halinde ülkesinin buna yanıt vermesine olanak tanıyor. Özetle; Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'ya bazı bölgelerine başlattığı 'özel askeri operasyon' sürüyor, Rusya-Ukrayna Savaşı'nda 2024 yılında sona gelinmedi, 2025 yılında neler olacağını göreceğiz.

TRUMP'IN SORU İŞARETİ KALKTI

2024 kapağında, eski ABD Başkanı Donald Trump'ın üzerinde bir soru işareti bulunuyordu. Trump, ABD seçimlerini kazandı ve ABD'nin 47. Başkanı olarak 20 Ocak'ta görevi devralacak. Economist'in 2025 kapağında, Trump tam ortada yer aldı, böylece Trump'ın üzerindeki soru işareti kalkmış oldu.

Diğer yandan kapakta, Trump'ın silüetine yakın bir barış güvercini bulunuyordu. Trump seçim kampanyası döneminde çok kez ABD'nin savaşa daha az müdahil olması gerektiğini söylemiş, Rus lider Putin ile görüşerek bu savaşı sonlandırabileceğini iddia etmişti. Trump, 2024 yılında 'barış güvercini' görevini yerine getiremedi, Amerikan basınında zaman zaman Trump'ın Putin ile görüştüğü iddia edilse Kremlin bu iddiayı yalandı. 2025 Rusya-Ukrayna hattında barışı sağlamak için neler yapacağı merakla bekleniyor.

MEKSİKA'DA İLK KADIN DEVLET BAŞKANI

Kapakta Zelenskiy'nin üzerinde konumlanan kadın figürünün kim olduğu anlaşılamamıştı. Ancak bu kadının Meksika'da başkanlık için yarışacak iki kadın adaydan biri olabileceği düşünülmüştü. Çok da yanılmamış gibi duruyorlar, çünkü Meksika'da 2 Haziran'da gerçekleşen seçimlerde kazanan

Claudia Sheinbaum oldu. Sheinbaum, Meksika'nın ilk kadın devlet başkanı oldu ve çoğunlukla da saçını Economist kapağındaki görseldeki gibi topluyor.

SOĞUK SAVAŞ İMASI

2024 kapağında ABD Başkanı Joe Biden ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping birbirlerine yüzlerini dönmüş bir şekilde yer almıştı. Kapakta yer alan ana haber başlıklardan biri de 'Çok kutuplu bozukluk: İlan edilmemiş Soğuk Savaş'tı.

ABD-Çin arasında adı konulmamış Soğuk Savaş'ın 2024'te daha fazla konuşulması bekleniyordu. Ancak bunun pek gündeme geldiğini söylemek mümkün değil. Diğer yandan Trump'ın 20 Ocak 2025'te göreve gelmesiyle ABD-Çin arasındaki gerilimin yeninden yükselebileceği düşünülüyor. Trump'ın bir önceki başkanlık döneminde de en büyük 'düşmanı' Çin idi, kabinesine şimdiden atamayı düşündüğü isimler arasında da Çin karşıtı birçok isim var.

BELİRSİZLİKLER ŞİMDİLİK AZ YARAYLA ATLATILDI

The Economist'in geçen yılki kapağında dolar, Çin Yuan'ı ve Euro'nun yer aldığı bir bölümde aşağı yönlü bir grafik kullanılmıştı. Dergi, 2024'te küresel ekonomide belirsizliklerin hakim olacağı, Avrupa ve ABD'de resesyon, Çin'de ise deflasyon, yani enflasyonun negatif bölgeye düşebileceği öngörüsünde bulunmuştu.

Yıl içerisinde ABD ve AB'de ciddi bir resesyon korkusu yaşansa da merkez bankalarının faiz indirimlerine başlamasıyla özellikle AB resesyondan 'kıl payı' kurtuldu. Özellikle Euro Bölgesi 3. çeyrekte beklentilerin üzerinde büyüdü. ABD ekonomisi de Fed Başkanı Jerome Powell'ın belirttiği gibi ‘gücünü korumayı’ başardı. Çin’de ise düşük iç talebe bağlı olarak özellikle üretici fiyat endeksindeki düşüşler deflasyon baskısı yaratmaya devam ediyor. Ülkede ekonomi yönetimi ve merkez bankası genişlemeci ve hanehalklarını destekleyen adımlar atsa da henüz deflasyon sorunu aşılabilmiş değil.

Dolayısıyla 2024 belirsizliklerin hakim olduğu bir yıl oldu. The Economist'in işaret ettiği riskler geçen bir tehlike olarak karşımıza çıktı ancak hükümetlerin ve merkez bankalarının attıkları adımlar şimdilik en korkula senaryoların gerçekleşmesini engelledi.

BÖLGESEL GERİLİMLER

7 Ekim 2023'te başlayan İsrail-Hamas çatışmaları halen devam ediyor. Economist'in 2024 öngörülerinde, dünyanın Filistin'de yaşananlara görmezden gelmeye devam edemeyeceği ifade edilmişti. Ancak binlerce masum insan, İsrail'in saldırılarında öldürüldü ve İsrail'in bölgeye yönelik saldırıları sürerken, başta ABD İsrail'e silah tedarikine devam ediyor. Economist, bu gerilimin Amerika için karmaşık ve tehdit edici bir dünyaya uyum sağlayıp sağlamayacağının da bir sınavı olacağını vurgulamıştı.

Economist bölgedeki çatışmaların daha geniş bir bölgeye yayılıp yayılmayacağını da sormuştu. Öyle de oldu. İsrail-Hamas çatışmalarının başladığı günden bu yana İsrail-Lübnan Hizbullahı arasında da gerilim yüksekti. Eylül ayında bu gerilim had safhaya çıktı. Şu anda ateşkes görüşmeleri sürüyor.

YAPAY ZEKA

Economist'in 2024 kapağında da bu senekinde olduğu gibi yapay zekaya yer verildi. Geçen seneki kapaktaki ana başlıklardan birisi 'ChatGPT çalışıyor: Yapay zeka ciddi hale geldi' olmuştu. Bu sene bir çoğumuzun ChatGPT ile olan ilişkisini düşünürsek bu konuda çok yanılmış görünmüyorlar.