Ücrete dahil fazla mesai sınırsız değil
Fazla mesai ücretleri işçi işveren arasındaki anlaşmazlık konularının başında geliyor. Bazı işyerlerinde işçinin "Fazla çalışma ücreti bordroya dahildir" şeklinde belge imzaladığı gerekçesiyle hiçbir fazla mesai için ücret ödenmiyor. Bordroya dahil edilen fazla mesai için sınır bulunuyor. Sınırı aşan fazla mesainin ücretinin zamlı olarak ödenmesi gerekir. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, çalışanların fazla mesai haklarıyla ilgili merak edilenleri yazdı
İş Kanunu’na tabi çalışanların haftalık çalışma süresi 45 saattir. Haftalık 45 saati aşan süreler “fazla çalışma” olarak kabul edilir. Bireysel veya toplu iş sözleşmesiyle haftalık çalışma süresinin 45 saatin altında belirlendiği işyerlerinde ise sözleşmede belirlenen süre ile 45 saat arasındaki çalışmalar “Fazla sürelerle çalışma” olarak kabul edilir.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Fazla çalışma yapan işçiye, her saat için normal çalışma ücretinin yüzde 50 fazlası ücret ödenir. Örneğin normal saatlik çalışma ücreti brüt 200 TL olan işçi için 1 saatlik fazla çalışma için brüt 300 TL ödenir.
Fazla sürelerle çalışmada ise her 1 saat için verilecek ücret normal çalışma ücretinin yüzde 25 üzerinde olur. Örneğimizdeki işçi için saat başına 250 TL ödenir. Ancak, fazla sürelerle çalışma usulünün olduğu işyerlerinde çalışma süresinin 45 saati aşan kısmı da yüzde 50 artırımlı olarak ödenir. Örneğin haftalık çalışma süresi 40 saat olarak belirlenen bir işyerinde 48 saat fazla çalışma yapıldı ise 5 saatlik süre için normal saatlik ücretin 1,25 katı, 3 saatlik süre için ise normal saatlik ücretin 1,5 katı tutarında ücret ödenir.
FAZLA ÇALIŞMADA SINIR UYGULAMASI
Kanuna göre, bir işçiye yaptırılacak fazla çalışma süresi toplamı yılda 270 saati aşamaz. Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma süreleri hesaplanırken, yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat kabul edilir.
Kanundaki bu sınırlama dolayısıyla “Fazla çalışma ücreti bordroya dahildir” şeklinde belge imzalamış işçilerin haftalık 5 saat 30 dakikayı ve aylık 22,5 saati aşan fazla çalışması için zamlı ücret ödenmesi gerekir.
ÜCRET YERİNE İZİN MÜMKÜN
Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçinin yazılı talep etmesi şartıyla zamlı ücret yerine izin kullanılması mümkün bulunuyor. Her fazla çalışma karşılığı 1 saat 30 dakika, her fazla sürelerle çalışma karşılığında da 1 saat 15 dakika izin verilebilir. İşçi bu şekilde hak ettiği izinleri 6 ay içinde işverene yazılı bildirmek şartıyla iş günleri içinde aralıksız kullanabilir. Fazla çalışma karşılığı hak edilen izinler genel tatil ve işçinin yıllık izin süresine denk getirilemez.
İŞÇİNİN YAZILI ONAY ŞARTI ESNETİLDİ
Fazla çalışma yaptırabilmek için işverenin işçiden yazılı onay alması gerekiyor. Önceden bu onayın her yıl alınması gerekiyordu. 2017 yılında yapılan yönetmelik değişikliği ile işe girerken veya ihtiyaç duyulduğu tarihte bir defa onay alınması yeterli hale geldi. İşçi verdiği onayı, 30 gün önceden haber vermek suretiyle geri alabilir.
FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNDE BEŞ YILLIK ZAMAN AŞIMI UYGULANIR
Fazla çalışmadan kaynaklı zamlı ücret alacakları 5 beş yıllık zaman aşımına tabidir. Fazla çalışma ücretini alamayan işçi dava açtığında sadece dava açtığı tarihten geriye doğru son 5 yıllık dönemdeki ödenmemiş fazla çalışma ücretini alabilir. Bu nedenle fazla mesai alacağı iddiasında bulunanların 5 yıllık zaman aşımını dikkate alarak hareket etmesi gerekir.
