Türkiye'nin dünya mirası XV

Nemrut Dağı

Konum: Adıyaman

Kategori: Kültürel

Kayıt Tarihi: 1987

Ölmeden önce görülmesi gereken çok yer vardır.

Nemrut Dağı onlardan biri.

UNESCO da böyle düşünerek Nemrut Dağı'nı UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne aldı.

Adıyaman'ın Kahta ilçesi sınırları içerisinde yer alan Kommagene Krallığı'nın kutsal alanı Nemrut Dağı'nda bulunan, yükseklikleri 10 metreyi bulan heykeller ve metrelerce uzunlukta kitabeler, görenleri zaman yolculuğuna çıkarıyor.

Ve tabii hep dendiği gibi güneş Nemrut Dağı'nda bir başka doğuyor ve bir başka batıyor.

Tarihi boyunca 13 kralın hükmettiği Kommagene Krallığı, antik çağdaki Ermeni Helenistik krallıklardan biri olarak M.Ö 163 - M.S 71 yıllarında hüküm sürdü. Yazıtlara göre M.Ö 69 - MÖ. 40 arasında hüküm süren I. Antiochos tarafından 2150 metre yükseklikteki Nemrut Dağı'nın tepesine devasa heykellerle süslü bir anıt mezar yaptırıldı. Anlayacağınız, heykellerin en yenisi 2060 yaşında.

Tepenin Doğu terası Tanrılar galerisi, atalar galerisi ve sunaktan oluşuyor.

Doğu ve Batı terasında heykellerin tahtlarını oluşturan taş blokların arkasında Grekçe yazılmış 237 satırlık uzun bir kült yazıtı bulunuyor. I. Antiochos'un vasiyetnamesi niteliğindeki yazıtta bu kutsal alan hakkında bilgiler ve kültün uygulanmasıyla ilgili hükümler yer alıyor.

Sel ve kaidelerin bulunduğu Kuzey terası ise Doğu ve Batı teraslarını birbirine bağlayan tören yolu olarak inşa edilse de tamamlanmamış.

Nemrut Dağı'ndaki kalıntılar 1881'de Diyarbakır'da yürütülen yol yapım çalışmaları sırasında bölgede yapılan araştırmalarda görevli mühendis Charles Sester tarafından keşfedildi. Sester, kalıntıların Asurlular'dan kaldığını düşündü. Kalıntıların Avrupa'da duyulmasından sonra bölgeye gelen Alman bilim adamı Otto Puchstein, mühendis Charles Sester ve 6 kişilik ekibiyle yapılan araştırmalar sonucunda bulunan kitabenin Grekçe olduğu görüldü.

Yazıtın çözülmesiyle birlikte kalıntıların Kommagene Uygarlığı ve heykellerin I. Antiochos tarafından yaptırıldığı anlaşıldı.

İşin ilginç yanı, I. Antiochos'un ileriye mektup yazar şeklinde heykellerin hangi tanrılara ait olduğunu içeren bilgileri yazıta ekletmiş olması.

Sadece kendi tanrılarının değil başka kültürlerin tanrılarının da Yunan tanrılarının heykellerinin olması I. Antiochos'un amacı hakkında bilgi veriyor.

Amacı hakkında iki farklı görüş bulunuyor.

Birincisi; kültürleri birleştirmek istiyordu.

İkincisi; Yunan dininin de içinde yer aldığı yeni bir dinle hem dünyaya hükmetmek hem de ölümsüzlüğü elde etmek istiyordu.

Kimler heykelleştirildi?

I. Antiochos

Zeus (Tanrıların babası)

Fortuna (Kommagene tanrıçası)

Apollo (Sanatların, güneşin, ateşin ve şiirin tanrısı)

Diğer heykeller arasında bulunan aslan, yeryüzündeki, kartal ise gökyüzündeki gücü temsil ediyor. Heykellere zarar verilebileceği endişesiyle kapsamlı bir araştırma yapılamadığı için I. Antiochos'un mezarına ulaşılamadı.

Dünya Mirası...

UNESCO tarafından insanlığın ortak mirası için kültürel veya doğal öneme sahip alanların korunmasına yönelik olarak oluşturulan program, 16 Kasım 1972'de Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme ile oluşturuldu. 167 ülkede 869'u kültürel, 213'ü doğal ve 39'u karma olmak üzere toplam 1.121 dünya mirası bulunuyor.

En çok dünya mirasına sahip olma açısından dünyada 16'ncı sırada bulunan, Türkiye'de 16'sı 'Kültürel' ve 2'si 'Kültürel - Doğal' kategoride olmak üzere toplam 18 dünya mirası yer alıyor.