Türkiye'nin Dünya Mirası II

Ani Antik Kenti

Konum: Kars

Kategori: Kültürel

Kayıt Tarihi: 2016

Erken demir çağından 16'ncı yüzyıla kadar yerleşim merkezi olan, Orta Çağ'ın şehircilik, mimarlık ve sanat açısından gelişiminin tüm zenginlik ve çeşitliliğinin bir arada görüldüğü, İpek Yolu üzerinde yer alan yerleşim merkezi.

Günümüzde yaygın olarak Ani Harabeleri olarak biliniyor.

Ani, uzunluğu 4 buçuk kilometre, yüksekliği ise 5 metre, haç motifleri, aslan ve yılan kabartmalı rölyefler, çini süslemeleriyle bezeli olan, 7 kapısı bulunan surların içinde yer alıyor.

Ani, Gürcü ve Ermeni krallığı olan Bagratlı Krallığı'nın başkenti olduğu dönemlerde gelişerek İpek Yolu'nun önemli bir kolu haline geldi. Daha sonra, Bizans, Selçuklu ve Gürcistan egemenliği altında bölgedeki ticaret yollarını kontrol ederek, kervanlar için önemli bir kavşak haline gelerek bölgenin politik, kültürel ve ekonomik merkezi oldu.

1319'da yıkıcı bir deprem yaşayan Ani, daha sonra Moğol istilası ve ticaret yollarının değişmesiyle çöküş dönemine girmesinin ardından 1535'teki Osmanlı - İran savaşıyla tamamen terk edildi.

Çarlık Rusya'sının yönetiminde olduğu 1892'de Rus Dil Bilimler Akademisi'nde görevli Nicholas Marr tarafından gerçekleştirilen kazılar sonucunda Bronz ve Demir çağa ait yerleşimler ve Urartu yapılar gün ışığına çıkarıldı.

Bostanlar Deresi'nin iki yakasındaki tüf kayalıklara oyulmuş, bazıları merdivenle çıkılan ikinci kata sahip çok sayıda mağara M.Ö 5 bin yıllarında yapılırken dinsel, mezar odası, depo, konut, kuş evleri olarak kullanıldı.

Ani'den günümüze kadar gelen önemli yapılar arasında Anadolu'ya inşa edilen ilk cami de yer alıyor;

Aslanlı Kapı: Selçuklu Sultanı Alparslan'ın kenti 1064'te fethetmesini belgeleyen dört satırlık kufi İslami kitabe bulunuyor.

İpek Yolu Köprüsü: Arpaçay Nehri'nin üzerine 9'uncu yüzyılda inşa edilen iki katlı köprünün alt katı kervanların, üst katı ise yaya ve askerlerin geçişi için kullanıldı.

Ani Katedrali: Kesme tüf taşından inşa edilmiş olan kare planlı katedralin temelleri Bagratlı Kralı II. Sembat tarafından 990'da atıldı. Katedral, kralın ölümünden sonra eşi kraliçe Katranide tarafından tamamlandı. Ayasofya'nın tamiratını yapan Tridat Usta'nın mimari olduğu katedral, Sultan Alparslan'ın Ani'yi fethinden sonra camiye çevrildi.

Aziz Prkich Kilisesi: 1036'da inşa edilen kilise, 1291 ve 1342'de Atabekler tarafından restore edildi. 1930'lu yıllarda yıldırım düşmesi sonucu kilisenin yarısı yıkıldı.

Gagik Kilisesi: Kral Gagik tarafından 10'uncu yüzyıl başlarında yaptırılan kiliseden günümüze sadece temel duvarlarından bir kısmı ulaşabildi.

Abughamrents Aziz Gregory Kilisesi: 980'de Prens Pahlavuni tarafından yaptırıldı. Silindirik bir yapıya sahip olan sekizgen kubbeli kilise, birbirine geçmiş ince sütunların desteklediği altı adet kenar sütun üzerinde duruyor.

Tigran Honents Kilisesi: Anili bir tüccar olan Tigran Honents tarafından 1215'te inşa ettirildi. Haç planlı kilisenin iç mekanı dört büyük sütunla kubbeye bağlandı. Kilisenin çatı alınlıkları rölyef hayvan figürleriyle içi ise Hz. İsa'nın doğumundan ölümüne kadar geçen olayları sembolize eden fresklerle süslendi.

Ebu'l Menuçehr Camisi: Anadolu'da inşa edilen ilk Türk camiyi Ebu'l Menuçehr Bey yaptırdı. Cami, aynı zamanda günümüze sağlam bir şekilde ulaşan en eski Selçuklu eseri.

Dünya Mirası...

UNESCO tarafından insanlığın ortak mirası için kültürel veya doğal öneme sahip alanlarının korunmasına yönelik olarak oluşturulan program, 16 Kasım 1972'de Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme ile oluşturuldu. 167 ülkede 869'u kültürel, 213'ü doğal ve 39'u karma olmak üzere toplam 1.121 dünya mirası bulunuyor.

En çok dünya mirasına sahip olma açısından dünyada 16'ncı sırada bulunan Türkiye'de16'sı 'Kültürel' 2'i 'Kültürel - Doğal' kategoride olmak üzere toplam 18 dünya mirası yer alıyor.