Perakende Günleri'nde 'kira' atışması
Perakende sektörünün paydaşlarını bir araya getiren Perakende Günleri'nin açılışında gerçekleştirilen basın toplantısına 'kira' tartışması damga vurdu. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, üyelerinin neredeyse tamamının cadde ve AVM'lerdeki kira artışlarından şikayetçi olduğunu söyledi. Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Nuri Şapkacı ise AVM'deki dükkan kiralarının Avrupa ülkeleri arasında en düşük seviyede olduğunu belirtti. İkili arasındaki karşılıklı sözlerin ardından basın toplantısı bitirildi
Perakende sektörünün temsilcileri Haliç Kongre Merkezi'nde düzenlenen Perakende Günleri'nde buluştu. 29-30 Mayıs'ta gerçekleşecek etkinliğin açılında basın toplantısı düzenlendi. Toplantıya sektörün önde gelen derneklerinin başkanları katıldı.
Son dönemde konutlarda yaşanan kiracı - ev sahibi gerilimi, iş dünyasında da yankı buldu. Toplantının konuşmacıları arasında yer alan Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel ile Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği Nuri Şapkacı arasında AVM'deki dükkanları kiraları ile ilgili atışma yaşandı.
BMD Başkanı Öncel, üyelerinin yüzde 95’inin fahiş kira artışından şikayetçi olduğunu söyledi. Öncel, üyelerinden birisiyle yaptığı konuşmayı şu sözlerle aktardı: "Somut örnek vereyim. Bir üyemiz; benim 125 bin kiram var diyor, 200 olması lazım yasal olarak. AVM diyor ki 450 istiyorum. 'Nasıl işimi çevireyim' diyor. 'Sonra ne yaptınız' dedim. Oturduk, konuştuk, 300’e bağladık. 'Biz de kirayı çıkarabilmek için fiyatlara dokunduk' diyor. 'Başka mağaza için de mahkemelik olduk' diyor." Kiraların dövizden TL'ye çevrilmeni olumlu bulduklarını aktaran Öncel, döviz bazında da yüksek kiralar ödediklerini ifade etti.
AYD Başkanı Şapkacı ise "AVM'lerin konkordato" ilan etmesiyle ilgili, bir soruya cevap verirken 'kira' konusuna değindi. Şapkacı, "AVM'lerde yüzde 100'e yakın doluluk var şu anda. Konkordato ilan edenler içerisinde de yüzde 100 doluluk oranı olanlar var. AVM'ler kiraların dolardan TL'ye çevrilmesi nedeniyle borçlarını ödemekte zorluk çektiler. Onlar nakit dengesi yüzünden konkordato ilan etme durumuna düştüler. Kira rakamı ciro içindeki pay olarak bakıldığında Avrupa'nın en düşüğü durumunda. 5. sene sonunda kiracıyı çıkarma hakkı olduğu söyleniyor. Bu bir algı. AVM'nin 5. senede kiracıyı çıkarma şansı yok. Yargıya giderseniz kira tespit davası açılıyor" dedi. Şapkacı, AVM'lerin yüzde 100 dolu olmasının yanı sıra sırada bekleyen yabancı markaların da olduğunu ifade etti.
AYD Başkanı Şapkacı'nın açıklamasının üzerine sözü alan BMD Başkanı Öncel, "Avrupa'da en düşük kiralar olduğu bilgisinin kaynağını ifade etmek lazım. Biz verilerimizi resmi kaynaklara, anketlere dayandırıyoruz. Bu veriler neye dayanıyor" diyerek cevap verdi. Sözlerini sürdüren Öncel, "Ciroya dayalı kiranın olduğu bir dünyada rayiç ortadan kalkıyor. Ciro 5 kat artarken kiranın da 5 kat artması gerekir. AVM 6 kat istiyor. Ödemezsen uyarlama davası açacağım diyor. 2024'te mahkemeye gitseniz, 2026'da sonuçlansa aradaki 2 yılın farkı da isteniyor" dedi. Öncel, ayrıca toptancıların da artık nakit dengesini sağlayabilmek adına dükkan açtığını ve böylece dükkan sayısının arttığını belirtti.
İkili arasındaki karşılıklı bu açıklamaların ardından daha fazla soru alınmadan basın toplantısı bitirildi.
"TURİSTLER İÇİN PAHALI KALDIK"
Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) Başkanı Serkan Tınastepe, sektörün son durumuyla ilgili değerlendirmelerde bulunurken Türkiye'nin artık turistler için de pahalı hale geldiğini söyledi. Tınastepe'nin açıklaması şöyle:
En büyük sorun iç pazardaki talep azalma emareleri. Kredi kartı taksitlerinin azalması, sepet ortalaması yüksek alışverişleri olumsuz etkiliyor. (Mobilya, yapı market vs) Ev araba alamayan gündelik hayatı daha konforlu yaşıyor. Tatile gidiyor, dışarıda yiyor, alışverişe devam ediyor. Sıkılaşma buralara da sirayet ederse perakende için risk. Maliyet sıkıntısı her geçen gün artıyor. Döviz artmayınca döviz bazında artıyor maliyet. Fiyatlama mekanizmasını bozuyor. Kar marjlarımızın erime riski var. Kiramız 12 aylık tüfe ortalamasıyla artıyor. Yüzde 60'larda şu an. Az görünebilir ama 5. yılı dolduran yüzde 200’lere yükseliyor. Zincir mağazalar için yüzde 110’lara geliyor ortalama. Döviz artmayınca fiyat artırmak mümkün değil.
Turizmde pahalı kaldık. Maliyet artışıyla rakiplere kıyasla pahalı hale geldik. Turist alışveriş yapmaktan imtina etmeye başladı. Gümrük vergileri yüksek. İçerideki üreticiyi desteklemek amaçlı olsa da olumsuz karşılıyoruz. Diğer sorun ise finansmana erişim. Ülkemiz enflasyon ameliyatında. Sağlıklı sonuçlarla cereyan etmesi en büyük temennimiz. Sıkılaşma finansmana erişimde sorun yaratıyor. Erişebilenler de çok yüksek maliyetlerle erişebiliyorlar."
"45 YAŞ ÜSTÜ ARTIK SOSYALLEŞMİYOR"
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (Türes) Genel Başkan Yardımcısı Ünal Dölek, tüketici alışkanlıkları ve istihdam sorunu konusuna değindi: "45 yaş üstü artık sosyalleşmiyor. Daha alt yaş grubu restoranlara gidiyor. Harcama miktarları kısıtlı. Dengeler çok bozuldu. EYT’den sonra çalışma hayatından ciddi bir kesim ayrıldı. 20 yıl daha çalışacaklardı belki de. İstihdamda zorlanıyoruz. Enflasyon dolayısıyla kiralar bir sorun. Yüzde 200-300’lük kira artışları enflasyona da katkısı olacaktır. O kiralar artarken ürünlerin sabit kalma ihtimali yok. Yaz aylarında beklentimiz var. Gelir iyi görünüyor harcama düşük. Artık rekabetçi de değiliz. Eskiden Ortadoğu'dan gelenler hem otelde kalıp hem alışveriş yapıyorlardı. İsviçre fiyatlarında fiyatlarımız. Kaygı var perakendecilerde."
"RUSLARI KAYBETTİK, ORTADOĞU'YU DA KAYBETMEK ÜZEREYİZ"
Tescilli Markalar Derneği Başkanı Selçuk Güzenge de fiyatlardaki artışlarla ilgili, "Rusları kaybettik, Ortadoğu’yu da kaybetmek üzereyiz" diye konuştu.
