Kakao ve zeytinyağının ardından... Dünyada şimdi de 'portakal suyu' krizi
Kakao ve zeytinyağının ardından, Brezilya'da hasatla ilgili endişelerin toptan fiyatları rekor seviyelere taşıması sonrası dünyada şimdi de 'portakal suyu' krizi yaşanıyor.
Brezilya'daki portakal ağaçları iklim krizi nedeniyle, geçen yılın ikinci yarısındaki çiçeklenme döneminde aşırı sıcaklık stresi ve kuraklığın ardından tedavisi olmayan bir hastalık olan narenciye yeşillenmesinden muzdaripti.
Tüm portakal suyu ihracatının %70'ini oluşturan Brezilya'da beklenen kötü mahsul ise şimdi art arda üçüncü zorlu küresel hasata işaret ediyor. Brezilya'daki sorunların yanı sıra, ABD'deki Florida da bir dizi kasırgadan ve ağacı öldürmeden önce meyveyi acılaştıran yeşillenme hastalığından etkilendi.
Bu bağlamda narenciye yetiştiricileri örgütü Fundecitrus'un Brezilya hasadında yıllık yüzde 24'lük bir düşüşle 36 yılın en düşük seviyesine gerileyeceği tahmin ettiklerini açıklamalarının ardından portakal suyu fiyatları bu hafta emtia piyasalarında yükseldi.
Geçen yıl da AFP, Atlantik'in diğer yakasındaki bir diğer büyük portakal üreticisi olan İspanya'da da üretimin kuraklık nedeniyle yüzde 30 düştüğünü bildirmişti.
Dondurulmuş konsantre portakal suyuna ilişkin vadeli işlem sözleşmesi, Avrupa'nın Rotterdam limanına vardığında ton başına 6500 dolara yükseldi.
Pek çok emtiada olduğu gibi üretim, ihracat ve paketleme maliyetleri de son zamanlarda arttı ancak fiyatların yükselmesinin ana nedeni bu değil.
Financial Times'a konuşan Uluslararası Meyve ve Sebze Suyu Birliği (IFU) Başkanı Kees Cools, "Bu bir kriz" derken "Büyük donlar ve büyük kasırgalar sırasında bile buna benzer bir şey görmedik" diye ekledi.
IFU, portakal suyunun diğer turunçgilleri de içerebilmesi için BM düzeyindeki gıda düzenlemelerinin yeniden yazılması için lobi çalışmaları yapmayı ve ülke düzeyinde kural değişiklikleri yapmayı düşündüğünü söyledi.
Rabobank'ta kıdemli içecek analisti Francois Sonneville ise portakal suyuna yönelik tüketici talebinin geçen yıla göre yaklaşık beşte bir oranında azaldığını söyledi.
Sonneville "Küresel portakal suyu endüstrisi krizde. Florida endüstrisi neredeyse tamamen yok oldu. Brezilya bahçeleri hastalıklar, artan maliyetler ve elverişsiz yetiştirme koşullarıyla boğuşuyor ve küresel portakal suyu tedariki son yılların en düşük seviyesinde kalıyor" dedi.
Sonneville, içecek üreticilerinin ya daha düşük kaliteli meyve suyu kullanmaları ve elma, mango, üzüm gibi diğer meyvelerle karışık meyve suları hazırlamaları ya da tüketicilere daha yüksek fiyatlar talep etmeleri gerekeceğini söyledi.
Sonneville mandalinaların portakal yerine kullanılabileceğinden şüpheli olduğunu çünkü bunun meyvenin işleyiciye taşınmasında yeni masraflar gerektireceğini söyledi.
Üretimin düşmesi ve maliyetlerin artması sürerken çoğu kişi, uzun vadede portakalların çok daha pahalı hale gelebileceğinden ve tüketiciler tarafından lüks bir ürün olarak görülebileceğinden endişe ediyor.
