İşten çıkış koduna göre kimler işsizlik ödeneği alabilir?
İşten çıkarma yasağının sona ermesiyle yoğun işten çıkarmalar yaşanması bekleniyor. Peki kimler işsizlik ödeneği alabilir? İşsizlik ödeneği için nereye ve ne zaman başvurulmalı? Kısa çalışma ödeneği alanlar işsizlik ödeneğinden yararlanabilecek mi? KÇÖ almış olanların işsizlik ödeneği nasıl hesaplanır? Kendi isteğiyle işten ayrılanlardan kimler işsizlik ödeneği alabilir? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, bu dönemde işsizlik ödeneği konusunda merak edilenleri yazdı
Geçen yıl nisan ayında başlayan işten çıkarma yasağı 30 Haziran’da sona erdi. Dünden itibaren işten çıkarmalar yaşanmaya başladı. İşsizlik ödeneği alanların sayısı işten çıkarma yasağı döneminde azaldı. Geçen yıl ocak ayında 610 bin kişi olan işsizlik ödeneği alanların sayısı her ay azaldı ve bu yılın mayıs ayında 191 bin kişiye geriledi. Önümüzdeki dönemde işsiz kalanların sayısında hızlı bir artış olacak ancak, maalesef işsiz kalanların hepsi işsizlik ödeneği alamayacak.
Pandemi döneminde kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) alanlardan son 3 yılda en az 600 gün prim ve 120 gün hizmet akdi ile çalışma koşulunu yerine getirenler, her durumda işsizlik ödeneği alabilecekler. Bunlar işverence işten çıkartılsalar da kendi istekleriyle işten ayrılsalar da işsizlik ödeneğinden yararlanabilecekler.
Kısa çalışma ödeneği alanlardan bir kısmı son 3 yılda 450 prim günü ve 60 gün hizmet akdi koşuluna sahip bulunuyor. Bu durumdaki kişiler işverence işten çıkartılsalar da işsizlik ödeneği alamayacaklar.
İşten çıkarma yasağı kapsamında işverence pandemi ücretsiz iznine çıkartılmış olanlar da işsizlik ödeneğinden yararlanamayacaklar.
30 GÜNLÜK SÜREYE DİKKAT!
Bu süreçte işsiz kalanların işsizlik maaşı başvurularını 30 gün içinde yapmaları gerekir. Başvuruyu 30 gün içinde yapmadıkları takdirde geciktikleri her gün işsizlik maaşı sürelerinden eksilir. Hak ettikleri süreden daha az işsizlik maaşı almak zorunda kalırlar.
Otuz günlük süre, iş akdinin feshedildiğine dair işverence yapılan bildirim tarihinde başlar.
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ NE KADAR BAĞLANIR?
İşsizlik ödeneği, son 4 aylık prime esas kazancın yüzde 40’ı üzerinden bağlanıyor. Azami ödenek tutarı brüt asgari ücretin yüzde 80’ini aşamıyor.
2021 yılında asgari ücretle çalışan bir işçi 1420 TL işsizlik ödeneği alabilir. Bu yıl için en yüksek işsizlik ödeneği ise 2 bin 840 TL’yi aşamaz.
Kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) almış olanların işsizlik ödeneği ise ilk defa KÇÖ aldıkları tarihten önceki dört aylık brüt ücretleri üzerinden bağlanacak. Dolayısıyla, pandemi döneminde KÇÖ almak zorunda kalmış olanların işsizlik ödeneği 1168 TL’ye kadar düşebilecek.
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?
İşsizlik ödeneği için ilk başvuru, şahsen veya e-Devlet üzerinden yapılır. Vekâletname ile avukat ya da bir başkası tarafından başvuru yapılamaz. Otuz günlük yasal başvuru süresinin son gününün resmi tatile rastlaması halinde, bu süre resmi tatili izleyen ilk işgünü son bulur. Elektronik ortamda yapılan başvurular için ayrıca fiziki ortamda talep dilekçesi istenmez. İşsizlik ödeneği almakta iken hakkının tamamını kullanmadan bir işe girip tekrar işsiz kalanların yeniden başlatma başvuruları da şahsen veya elektronik ortamda yapılır.
ÖDEMELER HER AYIN 5’İNDE YAPILIR
İşsizlik maaşı başvuruları, izleyen ayın sonuna kadar sonuçlandırılır. Maaşlar da her ayın 5’inde ödenir. Temmuz ayında işten çıkış bildirimi alanlar bu ay içinde başvuru yaptıkları takdirde 5 Ağustos’ta işsizlik ödeneği alabilirler.
İŞTEN ÇIKIŞ KODLARINA GÖRE İŞSİZLİK ÖDENEĞİ
İşten çıkış kodlarına ve fesih nedenlerine göre işsizlik ödeneğini kimler alır, kimler alamaz?
01 Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi - Alamaz
02 Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi - Alamaz
03 Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa) - Alamaz
04 Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi - Alır
05 Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi - Alır
08 Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle - Alamaz
09 Malulen emeklilik nedeniyle - Alamaz
10 Ölüm - Alamaz
11 İş kazası sonucu ölüm - Alamaz
12 Askerlik - Alır
13 Kadın işçinin evlenmesi - Alamaz
14 Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması - Alamaz
15 Toplu işçi çıkarma - Alır
16 Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli - Alamaz
17 İşyerinin kapanması - Alır
18 İşin sona ermesi - Alır
19 Mevsim bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) - Alamaz
20 Kampanya bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) - Alamaz
21 Statü değişikliği - Alamaz
22 Diğer nedenler - Alamaz
23 İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih - Alır
24 İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih - Alır
25 İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih - Alır
26 Disiplin Kurulu kararı ile Fesih - Alamaz
27 İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih - Alır
28 İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih - Alır
29 İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih - Alamaz
30 Vize süresinin bitimi ( İş akdinin askıya alınması halinde kullan Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) - Alamaz
31 Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih - Alır
32 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile feshi - Alır
33 Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi - Alır
34 İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih - Alır
35 6495 SK nedeniyle devlet memurluğuna geçenler - Alamaz
36 KHK ile işyerinin kapatılması - Alır
37 KHK ile kamu görevinden çıkarma - Alamaz
38 Doğum Nedeniyle İşten Ayrılma - Alamaz
39 696 KHK ile (taşerondan) kamu işçiliğine geçiş - Alamaz
40 696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış - Alır
41 Re’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenenler – Alamaz
42 İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması - Alamaz
43 İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması - Alamaz
44 İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması - Alamaz
45 İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması - Alamaz
46 İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması - Alamaz
47 İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi - Alamaz
48 İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi - Alamaz
49 İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi - Alamaz
50 İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması - Alamaz
