ABD-Çin teknoloji gerilimi artarken özellikle Huawei ve TikTok'un ABD'deki geleceği soru işareti yaratıyor
Son yıllarda ABD ve Çin arasındaki teknoloji sektörü üzerindeki gerilim, iki ülkenin ekonomik ilişkilerini ve küresel teknoloji piyasasını olumsuz etkileyen bir dizi sorunu da beraberinde getiriyor. ABD yasaklamalarla ve kısıtlamalarla Huawei ve TikTok gibi teknoloji devlerini hedefine alırken Çin'den ihracat kısıtlamaları ve NVIDIA misillemesi geldi. Çin'in teknolojik alandaki gelişimine karşı farklı yollarla kendi teknolojilerini ve üretimini savunmaya çalışan tek ülke ABD değil. Özellikle son dönemde Uzak Doğu'dan ithal edilen ürünlere karşı birçok ülkede vergilendirmeler sertleşmeye başladı. Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu birçok ülke Çin'den gelen ürünler için farklı vergilendirmeler uygulamaya başladı.
ABD ve Çin arasındaki teknoloji sektörü gerilimi, son yıllarda artan güvenlik endişeleri ve veri koruma sorunları nedeniyle giderek derinleşiyor. Bu gerilim, iki ülke arasında teknoloji ürünleri ticaretine ve küresel teknoloji piyasasına yeni zorlukları da beraberinde getiriyor.
Özellikle son seçimlerden sonra karşılıklı stratejik engelleme ve kısıtlama hamleleri, teknoloji sektörünü de zora sokar bir hale gelmeye başladı. ABD ve Çin arasındaki teknoloji sektörü üzerindeki gerilim, ABD'nin Çinli teknoloji devlerine yönelik engelleme kararlarıyla daha da tırmanıyor. Huawei ve TikTok gibi büyük Çinli şirketler, ABD'nin getirdiği kısıtlamalar nedeniyle faaliyetlerinde ciddi zorluklarla karşılaşıyor. Bu engellemeler, iki ülke arasındaki ticaret ve teknoloji ilişkilerini olumsuz etkiliyor.
GÜVENLİK VE VERİ KORUMASI ENDİŞELERİ
ABD, Çin'deki teknoloji şirketlerine yönelik güvenlik endişeleri ve veri güvenliği konuları nedeniyle katı düzenlemeler uygulamaktadır. Bu durum, Çinli teknoloji şirketlerinin ABD pazarına girişini zorlaştırmakta ve bazı şirketlerin ABD'de faaliyet göstermesini engellemektedir. Özellikle Huawei ve ZTE gibi büyük Çinli teknoloji firmaları, ABD'nin getirdiği kısıtlamalar nedeniyle zorluklar yaşıyor.
ÇİN'İN MİSİLLEME POLİTİKALARI
Çin de ABD teknoloji ürünlerine karşı benzer kısıtlamalar getirmiştir. Bu durum, iki ülke arasındaki ticaret hacminin azalmasına ve ekonomik ilişkilerin gerilmesine yol açmıştır. Çin'in bu misilleme politikaları, Amerikan teknoloji şirketlerinin Çin pazarındaki faaliyetlerini zorlaştırmakta ve bu şirketlerin alternatif pazarlara yönelmesine neden oluyor.
Bu gerilim, teknoloji sektöründeki şirketlerin stratejilerini yeniden değerlendirmelerine neden oluyor. Şirketler, güvenlik ve veri koruma endişeleri nedeniyle yeni stratejiler geliştirmekte ve alternatif pazarlara yönelmek zorunda kalmaktadır. Ayrıca, küresel teknoloji piyasasında rekabetin artması ve yeni teknolojik gelişmelerin yavaşlaması gibi etkiler de gözlemleniyor.
HUAWEI VE TİKTOK GİBİ TEKNOLOJİ DEVLERİ HEDEFTE
Güvenlik endişeleri ve veri güvenliği gerekçesiyle, Huawei'nin donanım ve yazılım ürünlerinin ABD pazarına girişi sınırlandırmıştı. Ayrıca, bazı tedarikçilerin Huawei ile işbirliği yapması yasaklanmıştır. Bunun yanı sıra, Huawei'nin 5G ağlarının ABD'de kullanımı da engellenmiştir. Bu kararlar, Huawei'nin ABD pazarında faaliyet göstermesini büyük ölçüde zorlaştırmaktadır. Son olarak yapılan bir açıklamada ABD'nin Temsilciler Meclisi, yıllık savunma tasarısı (National Defense Authorization Act) kapsamında Çinli telekom şirketleri Huawei ve ZTE'nin ekipmanlarını ABD kablosuz ağlarından çıkarmak için 3 milyar dolar ayırmayı planladığını duyurdu. Bu tasarının, ABD'nin ulusal güvenlik endişelerini gidermeyi ve kırsal bölgelerdeki tüketicilerin bağlantısını güvence altına almayı amaçladığı belirtilmişti. FCC Başkanı Jessica Rosenworcel ise, bu programın yetersiz fonlanmasının ulusal güvenliği tehlikeye atabileceği ve kırsal ağlarda kapanmalara neden olabileceği konusunda uyarıda bulundu.
TIKTOK YÜKSEK MAHKEMEYE GİTMEYİ PLANLIYOR
Bununla birlikte ABD, TikTok'un kullanıcı verilerinin güvenliğini ve gizliliğini tehdit ettiği gerekçesiyle, şirketin ABD'de satışını ve işletimini durdurma kararı aldı. TikTok, ABD'de kullanıcı verilerini Çin'deki ana şirketi ByteDance'ın sunucularına gönderdiği için bu karar alınmıştır. Bu durum, TikTok'un ABD pazarındaki varlığını tehdit etmekte ve şirketin kullanıcı verilerini koruma politikalarını yeniden gözden geçirmesine yol açıyor.
ABD Senatosu'nun geçtiğimiz ay onayladığı ve önceki Başkan Joe Biden'in imzaladığı yeni bir yasa, TikTok'un sahibi olan Çinli ByteDance firmasına, ABD'deki operasyonlarını satmasını veya yasaklanmasını gerektiriyor. Bu yasa, Amerikalı kullanıcıların kişisel verilerinin Çin hükümetine geçmesini engellemeyi amaçlıyor.
TikTok, bu yasanın Amerikan Anayasası'nın 1. Maddesi'ndeki ifade özgürlüğüne ve ABD'nin "açık internet" politikasına aykırı olduğunu savunarak, iptali için temyiz mahkemesine başvurmuştu. Ancak mahkeme, TikTok'un başvurusunu reddetti.
Yakın zamanda ise TikTok ve ByteDance'ın davayı Yüksek Mahkeme'ye taşıyacağı açıklandı. Ancak mahkemenin davayı ele alıp almayacağı belli değil.
Şirket yaptığı açıklamada, iki şirketin davayı Yüksek Mahkemeye götürmeye hazırlandığını belirterek, Mahkeme'nin "Amerikalıların ifade özgürlüğü hakkını koruma konusunda köklü bir tarihi geçmişe sahip olduğunu" ifade etti.
TEKNOLOJİ GERİLİMİNDE NVIDIA MİSİLLEMESİ!
Çin Devlet Piyasa Düzenleme Kurulu (SAMR), Nvidia'nın antitröst yasa ihlalleri nedeniyle bir soruşturma başlattı. Bu hamle, ABD'nin Çinli teknoloji devlerine yönelik son kısıtlamalarına karşı bir yanıt olarak görülüyor ve iki ülke arasındaki teknoloji gerilimini daha da tırmandırıyor. Çin, merkezi ABD Santa Clara'da bulunan teknoloji devi Nvidia'ya yönelik antitröst yasa ihlalleri nedeniyle bir soruşturma başlattı. Bu soruşturma, Çin'in ABD'ye yönelik son kısıtlamalarına karşı verdiği bir tepki olarak değerlendiriliyor. Soruşturma, Nvidia'nın 2019 yılında İsrailli donanım tasarımcısı Mellanox Technologies'i satın aldığı işleme odaklanıyor.
TECHnalysis Research baş analisti Bob O'Donnell, bu soruşturmanın Nvidia üzerinde kısa vadede büyük bir etkisi olmayacağını belirtti. O'Donnell'e göre, Nvidia'nın Çin pazarındaki en gelişmiş donanım ürünleri zaten kısıtlanmış durumda. Ancak, Nvidia'nın Çin'deki satışlarının toplam gelirinin %17'sini oluşturduğu ve bu durumun uzun vadede önemli etkiler yaratabileceği vurgulanıyor.
Çin'in Nvidia'ya yönelik bu hamlesi, ABD'nin Huawei ve TikTok gibi Çinli teknoloji devlerine yönelik aldığı sert engelleme kararlarına bir yanıt olarak görülüyor.
UZUN VADELİ ETKİLER
ABD ve Çin arasındaki teknoloji gerilimi, uzun vadeli ekonomik ve teknolojik etkiler yaratma potansiyeline sahip. Bu durum, teknolojik yeniliklerin hızını yavaşlatabilir ve küresel teknoloji piyasasında belirsizliklere yol açabilir. Teknoloji şirketleri, bu belirsizlikler karşısında stratejik planlamalarını yeniden gözden geçirmeye ve yeni çözümler aramaya başladılar.
ABD ve Çin arasındaki teknoloji geriliminin nasıl sonuçlanacağı henüz belirsizliğini korusa da, bu gerilim devam ettikçe, teknoloji sektöründeki yenilikler ve küresel piyasa dinamikleri üzerinde önemli etkiler yaratmaya devam edecek gibi görünüyor. İki ülkenin bu gerilimi nasıl yöneteceği, gelecekteki teknolojik gelişmelerin ve ekonomik ilişkilerin şekillenmesinde önemli bir rol oynayacak olsa da uzun vadeli, kalıcı ekonomik ve teknolojik etkiler yaratması olası gözüküyor.
DÜNYANIN ÇİN TEKNOLOJİSİ ÜZERİNDEKİ VERGİLENDİRMELERİ
1970'lerde Çin, uluslararası üreticilerin kendi sınırları içinde mağaza açmalarına ve ucuz mal üretmelerine izin vermeye başladığında dünyanın fabrikası haline geldi. Başlangıçta Çinli fabrikalar plastik oyuncaklar gibi düşük kaliteli ürünler üretiyordu, ardından Apple, Tesla ve Volkswagen gibi teknoloji devleri için kişisel bilgisayarlar, akıllı telefonlar ve otomobiller gibi daha sofistike ürünler üretmeye başladılar.
Çin endüstrileri o zamandan beri olgunlaştı: Batılı rakiplerinden daha düşük maliyetlerle büyük biletli teknoloji ürünleri üretiyorlar. Devlet sübvansiyonlarındaki milyarlarca dolar, Çin ekonomisini ileri üretimde kendi kendine yeterliliğe doğru yönlendirdi. Çin hükümetinin sanayi harcamaları, 2019 yılında tahmini 406 milyar dolar veya GSYİH'sının yüzde 2'si olarak hesaplandı, bu rakam ABD'nin o yıl sanayilerine harcadığının neredeyse beş katıydı.
Çin'in ucuz üretiminden faydalanan ekonomiler, ithalatın pazarlarını doldurabileceğinden, ticaret açıklarını genişletebileceğinden ve kendi üreticilerini kenara itebileceğinden korkuyor. 2018'den önce, Çin'in teknoloji endüstrisi mallarını etkileyen neredeyse hiçbir küresel tarife yoktu. O yıl, ABD, Başkan Donald Trump'ın Çin'i "adil olmayan" ticaret uygulamaları nedeniyle eleştirmesiyle Çin'e karşı bir ticaret savaşı başlatmıştı.
Şimdi, Trump, ikinci döneminde yabancı mallara yeni tarifeler getirmeyi ekonomik planının merkezi bir parçası yapmaya hazırlanıyor. Çoğu ithal ürüne yüzde 10-20 oranında "evrensel" bir tarife, Meksika ve Kanada'dan yapılan ithalata %25 oranında bir tarife ve Çin mallarına ek vergiler uygulamayı önerdi.
SERT VERGİLER UYGULAYAN TEK ÜLKE ABD DEĞİL
Ancak Çin'in teknolojik alandaki gelişimine karşı farklı yollarla kendi teknolojilerini ve üretimini savunmaya çalışan tek ülke ABD değil.
AB ve ABD, uzun süredir Pekin'in endüstrilerine sunduğu sübvansiyonların küresel pazarda ucuz ürün bolluğu yarattığını ve ticareti bozduğunu söylüyor. Çin ise endüstrilerinin sadece daha rekabetçi hale geldiğini ve hükümetlerin tüketiciler için uygun fiyatlı ürünlerin önünde durmaması gerektiğini savunuyor. Çin, ürünlerine gümrük vergisi uygulayan ülkelerden yapılan ithalata bazı misilleme vergileri uygulamıştır.
Özellikle son dönemde Uzak Doğu'dan ithal edilen ürünlere karşı birçok ülkede vergilendirmeler sertleşmeye başladı. Aralarında Türkiye'nin de bulunduğu birçok ülke Çin'den gelen ürünler için farklı vergilendirmeler uygulamaya başladı. Ülkeler özellikle elektrikli araçlar (EV'ler), Elektrikli bisikletler, yarı iletken çipler, güneş enerjisi hücreleri, otomobiller, tüketici elektroniği ve lityum iyon piller gibi alanlarda adil olmayan ticaret uygulamaları olarak gördükleri durumlara karşı kendi endüstrilerini korumak amacıyla Çin'in teknoloji endüstrisi üzerinde giderek artan oranlarda gümrük vergileri uyguluyorlar...
Ticaret düşünce kuruluşu Hinrich Foundation'da kıdemli araştırma görevlisi ve "China, Trade and Power" kitabının yazarı Stewart Paterson, Rest of World'e verdiği demeçte, "Amerika Birleşik Devletleri bu topu başlattı, topu yuvarladı, ancak Çin'in ticaret uygulamalarını haksız olarak gören ve alternatif tedarikçileri korumak ve teşvik etmek için tarifeler kullanan tek ülke değiller" ifadelerini kullandı.
