Yemek kartında ne değişti?

İşverenin işyerinde işçilerine verdiği yemek harcamalarının tamamı vergi ve primden istisnadır. İşyerinde yemek çıkmaması şartıyla işçiye nakit yemek parası verilmesi durumunda günlük 240 TL’ye (Yüzde 10 KDV ile günlük 258 TL) kadar tutarlar vergiden istisna tutulurken, aşan kısım vergiye tabidir. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) açısından ise işçiye nakit verilen yemek parasının günlük 158 TL’ye kadar kısmı primden istisna edilirken, aşan tutar prim kesintisine tabi tutuluyor.

2022 yılında Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu, istisna edilecek prim tutarını 51 TL olarak belirledi. Ancak sonradan yeniden farklı tutar belirlenmeye başlandı. Geçen yıl istisna tutarını Hazine ve Maliye Bakanlığı günlük 170 TL, SGK ise 157,69 TL olarak belirledi. Bu yıl fark daha da açıldı.

İşçiye verilen yemek parasının yemek kartı, yemek çeki veya yemek kuponuna yüklenmesi halinde yüklenen paranın nerede harcandığına bakılmaksızın günlük 240 TL’ye kadar kısmı vergiden istisna tutuluyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nda da 2022 yılından beri aynı uygulama vardı. Yemek kartı/çeki/kuponuna yüklenen yemek parasının istisna tutarını aşan kısmından prim kesilmiyordu.

DANIŞTAY’IN YEMEK KARTI KARARI

Ancak, Danıştay 10. Dairesi 2024 Mayıs ayında verdiği kararla ayrıma gitti. İşverenin yemek parasını işçiye yalnızca yemek bedelini ödemede kullanılmak üzere yemek kartı/çeki/kuponu gibi araçlarla ödemesi halinde, tıpkı işyerinde verilen yemeklerde olduğu gibi limitine bakılmaksızın prim kesintisinden istisna tutulması gerektiği yönünde karar verdi. (Danıştay’ın kararında “yemek parası” yerine “yemek yardımı” ifadesi kullanılıyor. Bunun bir yardım değil, işçinin emeğinin karşılığı yapılan, hak edilmiş ödeme olduğunun dikkate alınması gerekir.)

SGK, Danıştay kararı üzerine konuyla ilgili yönetmelikte ve genelgede değişiklik yaptı. Buna göre, yemek kartı/çeki/kuponunun yemek bedeli ödemesi dışında nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanılma imkanı olmaması halinde, bu kartlara yüklenen tutar ne olursa olsun prim kesintisi yapılmayacak.

Ancak, yemek kartı/çeki/kuponunun yemek bedeli ödemesi dışında nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanılma imkanı olması halinde, sadece günlük 158 TL’lik kısma istisna uygulanacak, aşan tutar üzerinden prim kesilecek. Örneğin, market harcamasında da kullanılabilen karta ocak ayında 6.000 TL yüklenmiş ve işçi bu ay 22 gün çalışmışsa (22 gün X 158 TL olmak üzere) 3.476 TL’lik kısımdan prim kesilmeyecek, 2.524 TL’lik tutar üzerinden prim kesintisi yapılacak.

DENETİMİN NASIL YAPILACAĞI BELİRSİZ

Bazı büyük market zincirlerinde yemek çeşitleri de bulunuyor ancak yemek satmayan marketlerde de yemek kartlarının kullanıldığı biliniyor. Geçmişte yemek kartları ile kozmetik ürünler, sigara veya benzin alındığına yönelik iddialar gündeme geldi.

SGK buradan yola çıkarak 2022 yılında prim istisnasını vergi istisnası ile uyumlu hale getirmiş ve günlük limiti aşan tutar için prim kesintisine gitmişti. Danıştay’ın kararı sonrası tekrar eski uygulamaya dönüldü.

Genelgede her ne kadar “yemek bedeli ödemesi dışında başka amaçlarla kullanılma imkânı olmaması halinde” şeklinde tanımlama yapılmışsa da kartın nerede harcandığını denetleyecek bir mekanizma bulunmuyor.

Son düzenlemenin, işçiye daha fazla yemek parası verilmesi açısından olumlu yönü de var. Ancak, prim kesintisinden kaçınmak için işçiye ücret olarak verilecek paranın yemek parasına dönüşmesi de önlenmelidir. Asgari ücretle çalışan işçinin yemek kartına ayda 10 bin lira yemek parası yüklenmesi, o işçiye iyilikmiş gibi görünebilir. Ancak, böyle bir uygulama gerçekte o işçinin ücretinin bir kısmının bordroda eksik gösterilmesi anlamına gelir. Bu da işçinin ileride daha düşük emekli aylığı alması sonucunu doğurur.

*Haberin görseli Shutterstock tarafından servis edilmiştir.

*Görsel temsili