TÜRK–İŞ ve HAK–İŞ vergide indirim istedi
TÜRK – İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay ile HAK – İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan TBMM Plan Bütçe Komisyonu'nda kabul edilen vergi paketiyle ilgili ortak açıklama yaptı. İki konfederasyon, ücretlerden alınan verginin azaltılmasını, bu amaçla ilk vergi dilimi matrahının yıllık asgari ücrete çıkartılmasını, ilk vergi dilimi oranının yüzde 10'a indirilmesini, vergi alınırken çalışanların ailesinin de göz önüne alınmasını, temel tüketim maddelerinden alınan KDV'nin sıfırlanmasını istedi
TÜRK – İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay ile HAK – İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşülen vergi paketine ilişkin ortak açıklama yaptı. “İki işçi konfederasyonu olarak, tüm dünyada yaşanan savaşların, yoksulluğun ve açlığın temelinde küresel düzeyde yaşanan gelir eşitsizliği olduğuna inanıyoruz” diye başlayan açıklamada, Türkiye’nin dünyada gelir eşitsizliği bakımından Meksika, Şili ve Kosta Rika’dan sonra dördüncü sırada yer aldığı belirtildi.
Türkiye’de gelir eşitsizliğini dengeleyecek adil bir vergi sistemi ile bütüncül sosyal politikalara acil bir şekilde ihtiyaç duyulduğu kaydedilen açıklamada, “Özellikle ücret üzerindeki vergi yükünün, vergi oranlarında ve vergi dilimlerindeki düzeltmelerle servet ve mali servetler üzerine aktarılmasını, vergilendirme politikalarında aile yükümlülüklerinin dikkate alınarak vergi matrahlarının ve vergi oranlarının belirlenmesinin daha adil bir yöntem olacağına inanıyoruz” denildi.
İşçi Konfederasyonları olarak 9 Temmuz 2024 tarihinde “insan onuruna yaraşır bir yaşam talep ediyoruz” başlığı ile yaptıkları ortak açıklamada başta vergi düzenlemeleri olmak üzere emek kesiminin en acil taleplerini kamuoyu ile paylaştıkları hatırlatılan açıklamada, TBMM’ye sunulan yeni vergi kanun teklifinde bu taleplerin ne yazık ki yer almadığı belirtildi. Konfederasyonların vergi kanun teklifine ilişkin görüşleri şöyle sıralandı:
“VERGİ DİLİMLERİNDE ADALET SAĞLANMALIDIR”
“Ücretlerin vergilendirilmesinde mevcut tarife ve artan oranlar çalışanları mağdur etmektedir. Ücretliler için düzenlenen gelir vergisi tarifesinin ilk dilimi 2024 yılı için 110 bin TL olarak belirlenmiştir. 2002 yılında gelir vergisi tarifesinin ilk basamağı asgari ücretin 17 katıyken, günümüzde ise 5,5 katına kadar gerilemiştir. Geçmiş yıllarda yılın son aylarına kadar ikinci vergi dilimine girmeyen birçok işçi, günümüzde Mart ayında ikinci vergi dilimine girmekte, yılda yaklaşık bir buçuk aylık ücretini fazladan vergi olarak ödemektedir.”
“ASGARİ ÜCRET VERGİSİ İSTİSNASI, VERGİ MATRAHINA DAHİL EDİLMEMELİDİR”
“2022 yılında asgari ücret gelir ve damga vergisi istisnası kapsamına alınırken vergi dışı tutulan bu tutar ne yazık ki gelir vergisi matrahına dahil edilmiştir. Başka bir ifadeyle vergiden muaf tutulan bir ödeme vergiye esas kazanç hesabına dahil edilmiştir. Bu durum ücretliler yönünden beklenen vergi yükünün azalması sonucunu yaratmamıştır. Bu çerçevede, asgari ücret istisnası vergiden değil, matrahtan indirim yöntemiyle uygulanmalıdır.”
“VERGİ DİLİMİ İLK MATRAHI YILLIK ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA OLMAMALIDIR”
“Gelir vergisi tarifesinin ilk basamağının, geçmiş yıllarda olduğu gibi, yıllık asgari ücret brüt tutarı toplamının (fazla mesai, yol, yemek, yakacak yardımları gibi ek menfaatler de dikkate alınarak) bir miktar üzerinde tespit edilmesi, diğer vergi tarifesi oranlarının da ilk dilim esas alınarak çalışan lehine güncellenmesi gerekmektedir.”
“VERGİ ORANLARI İŞÇİNİN AİLESİ GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULARAK DÜZENLENMELİDİR”
“Vergi düzenlemelerinde hanedeki kişi sayısı ve toplam hane geliri dikkate alınarak yeniden yapılandırılmalıdır.
OECD ülkelerinde ücret üzerindeki vergi dahil tüm yasal kesintilere baktığımızda kişinin evli, bekar olup olmamasına ve çocuk sayısına göre önemli değişiklikler göstermektedir. Örneğin; Fransa’da bekar ve çocuksuz bir kişinin ücretindeki tüm kesinti oranı %47 iken 2 çocuklu, tek ebeveynli bir kişinin kesinti oranının %20’ye düştüğünü görüyoruz. Oysaki ülkemizde yapılan yasal kesintiler kişinin aile ya da medeni durumu ile çocuk sayısına göre değişmemektedir. Vergi düzenlemelerinde aile yükümlülüklerinin dikkate alındığı bir model geliştirilmesi zorunludur.”
“İLK VERGİ DİLİMİ %10’DAN BAŞLAMALIDIR”
“Vergi matrahı -eskiden olduğu gibi- ücretli çalışanların lehine farklılaşmalı, asgari ücret sonrası ilk vergi basamağı için uygulanacak oran da %10 olmalıdır.”
“TEMEL TÜKETİM MALLARINDAN ALINAN KDV SIFIRLANMALI”
“İşçiler hem kaynaktan kesilen doğrudan vergiler hem de harcamalar yoluyla dolaylı vergi ödemeleri nedeniyle çifte vergilendirmeye tabi tutulmaktadır. Çalışanlar üzerindeki doğrudan ve dolaylı vergiler azaltılmalıdır. Bu kapsamda, ailesiyle birlikte yaşamını sürdürmesi için yaptığı temel ve zorunlu harcamaları (eğitim, sağlık, kira, ulaşım vb.) ödenen gelir vergisinden istisna tutulmalıdır. Harcamalarında ağırlıklı yer kaplayan doğalgaz, elektrik, su, ulaşım ve iletişim hizmetleri tüketiminden alınan KDV oranı % 1’e düşürülmelidir. Temel tüketim mallarından alınan KDV sıfırlanmalıdır.”
“İŞÇİ SGK PRİM KESİNTİLERİNİN YÜZDE 5’İ BÜTÇEDEN KARŞILANMALIDIR”
“İşverenin ödemiş olduğu sosyal güvenlik primi düşürülmüş ve buradan doğan milyarlarca liralık gelir kaybı Hazine tarafından karşılanmaktadır. Ancak işçilerin sosyal güvenlik priminde bir indirim yapılmamıştır. Sosyal devletin koruyucu vasfı öncelikle düşük gelirli olan ücretli çalışanlar için olmalıdır. İşverenlere sağlanan sosyal güvenlik prim desteğinin benzeri bir destek, işçilere de verilmelidir. İşçilerin sosyal güvenlik haklarında bir kayıp yaratmayacak şekilde işçi SGK prim payının 5 puanı bütçeden karşılanmalıdır. Böylece işçilerin milli gelirden hak ettikleri payı almaları sağlanmalıdır.”
