Rubidyum nedir, nerelerde kullanılır? Rubidyum kullanım alanları, özellikleri, periyodik tablodaki simgesi ve yeri
1861 yılında Gustav Kirchhoff ve Robert Bunsen tarafından Almanya'da keşfedilen element, kimyasal olarak potasyum ve sezyum elementine benzerlikler taşımaktadır. Kolay iyonlaşması sebebiyle sezyuma alternatif olarak, uzay araçlarındaki iyon motorlarında kullanılmaktadır. İşte, detaylar.
Elementin ismi Latincede "koyu kırmızı" anlamını taşıyan ribidus kelimesinden türemiştir. Kritik görevleri üstlenen element endüstriyel alanda çok sık kullanılan bir element olmadığından dolayı çok fazla bilinmemektedir. Rubidyum nedir? Nerelerde kullanılır? Rubidyum simgesi, sembolü ve periyodik tablodaki yeri nedir? Kullanım alanları ve özellikleri nelerdir? İşte, merak edilen detaylar.
Rubidyum Nedir?
Element; alkali metal grubunda yer alan gümüşi beyaz renkli, yumuşak ve parlak bir katı olarak karşımıza çıkmaktadır. Oda sıcaklığında sıvılaşabilen element, kimyasal özellikleri bakımından potasyumla benzerlik taşısa da potasyuma oranla ender bulunur. Altın, sezyum, potasyum ve sodyum ile alaşım oluşturabilir. Ayrıca cıvayla da amalgam alaşımlar oluşturur.
Rubidyum oldukça reaktif bir elementtir. Kuru havada dahi çabuk yükseltgenebilir olduğundan dolayı açık havada saklanamaz. Parlak bir yüzeye sahip olan rubidyum elementi havadaki oksijen ve nem teması sonucunda matlaşır; mavi gri bir oksit tabakası meydana gelir. Elementin metal formu ise, sıvı rubidyum klorür tuzunun elektrolizi ile saf haliyle elde edilir.
Rubidyum Nerelerde Kullanılır?
Elementin endüstriyel alanda kullanımı sınırlıdır çünkü pahalı bir metaldir. Vakum tüplerindeki gaz izlerini ortadan kaldırmak için rubidyum elementinden faydalanılır. Ayrıca bazı kimyasal işlemlerde katalizör olarak da kullanılmaktadır. Buhar türbinlerinde jeneratör armatürü olarak elektrik üretebilmektedir. Rubidyum nitrat; hava fişeklere mor ve kırmızı rengini verir. Elementin Rb-82 izotopu hafif radyoaktiftir; bu sebeple bazı beyin tümörlerinin tespitinde kullanılır. Toz forma getirilmiş tantal ile rubidyum bileşiği, akım akışını kontrol eden bileşikler ve cep telefonları kondansatörlerinde kullanılır.
Rubidyum Simgesi
"Rb" simgesiyle ifade edilen element, bir takım kaynaklar ışığında doğada en bol bulunan 23. elementtir. Mineralleri doğada bol bulunmasına karşılık bu minerallerdeki rubidyum içerikleri azdır. Lepidolit, pollusit, karnalit, lösit ve zinvaldit minerallerinde %1 ile %1,5 arasındaki oranlarda oksit biçimlerinde oluşumlarına rastlanır.
Rubidyum Sembolü
“Rb” sembolüyle temsil edilen elementin ticari anlamdaki en ekonomik minerali lepidolittir. Lepidolitten lityumun arıtılmasıyla yan ürün olarak elde edilir. Tütün, pancar gibi bitkilerde ve maden sularında yer alan element, yutulduğu takdirde orta derece toksik olabilmektedir. Elementin bilinen herhangi bir biyolojik rolü bulunmamaktadır.
Rubidyum Periyodik Tablodaki Yeri
Periyodik tablonun 5. periyodunun 1. grubunda yer alan elementin atom numarası 37'dir. Elementin doğada her zaman sezyum ile birlikte bulunması ve diğer alkali metallerle karıştırılması sebebiyle, saf olarak üretimi zorluk taşımaktadır.
Rubidyum Kullanım Alanları
Özel cam yapımında
Kalp araştırmalarında
Gece görüş cihazlarında
Tıbbi görüntüleme cihazlarında
Fiber optik kablolarda
Kameralarda
Fotosellerde
Özel gözlüklerde
Atom saatlerinde
Oyun konsollarında
Dizüstü bilgisayarlarda
Termoelektrik jeneratörlerde
Rubidyum Özellikleri
Erime noktası 39 derece, kaynama noktası 688 derecedir.
Mendelevyum elementinden sonra en hafif alkali metaldir
Sıvı haldeyken beyaz; yandığındaysa kırmızımsı bir renge sahiptir.
Kimyasal reaksiyonlarda kolay oksitlenmektedir.
Havada kendiliğinden tutuşur.
Özel camların yapımında, vakum tüpleri ve fotosellerde kullanılır.
Alkali metaller sınıfının bütün genel özelliklerini taşımaktadır.
Dünya piyasalarında altından daha değerli bir elementtir. Kilogramı yaklaşık 75 bin dolar kadardır.
Su ile şiddetli bir reaksiyona girer. Öyle ki bu reaksiyonda kullanılan cam kap kırılabilmektedir.
