Parayı kim buldu? Parayı kim icat etti, ne zaman ve nasıl bulundu?
Gerçekleşen alışveriş ve ticari faaliyetlerde takas usulünün yerini alan paranın icadı kültür tarihinde önemli bir yere sahiptir. Mal ve hizmetlerde bir değişim aracı olarak kullanılan parayı kim buldu? Para ne zaman icat edildi? Ticareti kolaylaştıran, saklanabilen ve rahatlıkla taşınabilen bir buluş olarak karşımıza çıkan para ilk kez nerede bulundu? Paranın icadına dair merak edilen tüm sorulara yanıt aradığımız içeriğimizi siz değerli okuyucularımız için hazırladık.
Emeğin değerini ölçen ve medeniyetin önünü açmasının yanı sıra bir devletin egemenliğini ve bağımsızlığını da simgeleyen bir araç olarak dikkat çeken para nasıl bulundu? İşte, paranın tarihçesi hakkında tüm detaylar.
Para Kim İcat Etti?
Para, M.Ö. 7. yüzyılda Anadolu’da yaşayan Lidyalılar tarafından bulunmuştur. Altın ve gümüş karışımıyla elde edilen bu ilk madeni para ile birlikte ticarette yeni bir değişim aracının dönemi başlamıştır. Paranın icat edilmesiyle birlikte bu yeni meta; hızlı bir şekilde çevreye yayılmıştır. Para; Lidya’nın önemli bir ticaret devleti olmasının da etkisiyle önce Ege’deki Yunan şehir devletlerinde oradan da Akdeniz ve Karadeniz’in çevresinde kullanılabilir bir hale gelmiştir.
Para İlk Kez Nerede Bulundu?
M.Ö. 7. yüzyılda Lidya kralı Gigges zamanında, bugünkü Manisa-Salihli civarında kurulmuş olan Sardes şehrinde icat edilmiştir. Lidyalılar tarafından üretilen ilk paralar altın, gümüş, alüminyum ve nikel gibi madenlerin karışımından oluşmaktaydı. Lidyalılardan itibaren paranın kullanımı yaygınlaşmış ve bu yeni meta dünya ticaretinde değiş tokuş usulünün yerini almaya başlamıştır.
Paranın Tarihçesi
Paranın Lidyalılar tarafından icat edilmesinin ardından birçok devlet kendi adına para bastırmıştır. Altın, gümüş gibi değerli madenlerden imal edilen paralara sikke adı verilmektedir. Uzun yıllar boyu devletler ve insanlar arasında bir ödeme aracı olarak kullanılan bu madeni paralar yerini yeni bir ödeme aracı olan kâğıt paralara bırakmışlardır.
Tarihteki ilk kâğıt para M.S. 9. yüzyılda Çin’de ortaya çıkmış ve kullanılmaya başlanmıştır. Daha kolay taşınabilen, pamuk ve keten gibi dayanıklı liflerden üretilen bu paralar zaman içinde matbaanın da kurulmaya başlanmasıyla tüm bölgelere yayılmıştır.
Kâğıt paranın Avrupa’da ortaya çıkışı ise ünlü gezgin Marco Polo sayesinde olmuştur. Çin’deki kâğıt parayı ve bu paranın nasıl üretilip kullanıldığını anlattığı kitabından hareketle Avrupa’daki ilk kâğıt para, 1661 yılında İsveç tarafından basılmıştır. İsveç’i birkaç yıl sonra İngiltere takip etmiş; Amerika’da ise 18. yüzyılın başlarından itibaren kâğıt para kullanılmaya başlanmıştır.
İslam dünyasında ilk para Hz. Ömer tarafından 639 yılında basılmıştır. Osmanlı Devleti’nin ilk parası ise Orhan Gazi döneminde basılan gümüş akçelerdir. Fatih Sultan Mehmed dönemine gelindiğinde ise İstanbul’un fethinden sonra altın sikkeler basılmış ve dönemin en büyük darphanesi yeni başkent İstanbul’da kurulmuştur.
Osmanlı Devleti’nde ilk kâğıt para ise kaime adıyla 1840 yılında Sultan Abdülmecid döneminde basılmış ve kullanılmaya başlanmıştır. İlk etapta elle çoğaltılan bu paralar, bu yöntemin pratik olmaması sebebiyle 1847 tarihinden itibaren matbaalarda basılmaya başlanmıştır. Aynı zamanda yine Osmanlı Devleti’nde 1915 yılında basılan Evrak-ı Nakdiye isimli kâğıt paralar da kullanılmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti’nde ise ilk paralarını 1924 yılında basmıştır. Madeni olan ve 100 para, 5 kuruş ve 10 kuruş olarak basılan bu paralara 1925 yılında 25 kuruşluk yeni bir madeni para da eklenmiştir. Türkiye Cumhuriyeti tarafından basılan ilk kâğıt paranın tarihi ise 1927’dir. İlk etapta üzerinde Osmanlıca ifadeler bulunan bu paralar, 1937 yılında gerçekleşen Harf Devrimi’nin ardından yeni alfabeyle basılmaya devam edilmiştir.
