Para sayma makineleri ve ATM’ler de ayırt edemiyor… Piyasada sahte dolar paniği
Yurt dışında basılan sahte 50 ve 100 dolarlık banknotların Türkiye'de piyasaya sürülmeye çalışıldığı tespit edildi. Gerçeğinden ayırt edilmesinin çok zor olduğu belirtilen Tüm Yetkili Müesseseler ve Döviz Bürolar Derneği (TÜYEMDER) Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Ünver, "Vatandaşların mağduriyet yaşanmaması adına şu anda döviz büroları ve yetkili müesseseler 50 dolar ve bir önceki baskı olan beyaz 100 dolarların alım ve satımını bir müddet durdurdu. Bunlarla alakalı para sayma makinelerine yazılım güncellemeleri gelecek. Bu güncelleme bir hafta-10 günü bulur diye tahmin ediyorum" dedi. Ünver piyasada tahminlere göre 600 milyon dolar 50 ve 100 dolar bulunduğunu da söyledi
Son 1 aydır piyasada sahte 50 ve 100 dolar paniği yaşanıyor. Piyasada tahminlere göre 600 milyon dolar tutarında sahte 50 ve 100 dolar olduğu söyleniyor. Bu yüzden döviz büroları 50 dolar ve beyaz bir önceki baskı olan 100 dolarları kabul etmiyor.
Gerçeğinden ayırt edilmesi çok zor olduğu belirtilen bu dolarların, yazılım güncellemesi yapılmayan para sayma makinelerinden geçtiği belirten Tüm Yetkili Müesseseler ve Döviz Bürolar Derneği (TÜYEMDER) Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Ünver, “Vatandaşların yanlış anlaşılmaya mahal vermemek adına ve mağduriyet yaşanmaması adına şu anda döviz büroları yetkili müesseseler 50 dolar ve beyaz bir önceki baskı olan 100 dolarların alım ve satımını bir müddet durdurdu. Bunlarla alakalı para sayma makinelerine yazlım güncellemeleri gelecek. Muhtemelen bir hafta 10 günü bulur diye tahmin ediyorum” açıklamasında bulundu.
“BİRE BİRE YAKIN BİR SAHTECİLİK”
Ünver, basılan sahte dolarların neredeyse bire bire yakın bir sahtecilikte olduğunu dolayısıyla konunun uzmanı olmayan sıradan bir vatandaşın anlamasının mümkün olmadığına vurgu yaparak şunları söyledi:
“2 tane para düşünün. Birisini darphane basmış birisini de darphane gibi bir yer basmış. Materyaller klişeler ve kâğıt kalitesi benzer yapıldığı için çok küçük detayları var. Bunları da uzmanlar ince ince, detaylı bir şekilde incelediğinde ortaya çıkıyor ve konunun uzmanı olmayan sıradan bir vatandaşın anlaması zor.Piyasada neredeyse bire bire yakın bir sahtecilikten bahsediyoruz. Çünkü cihazlardan geçiyor, ATM'lerden, banka para sayma makinelerinden geçiyor. Hepsi değil ama bazıları geçebiliyor. Dolayısıyla sektörümüz de buna yönelik böyle bir tedbir durumuna geçmiş durumda.”
“ORTADOĞU, ASYA, BALKAN VE İRAN ÜZERİNDEN TÜRKİYE’YE SOKULUYOR”
Ünver, son dönemde dolaşımda olan sahte dolar banknotlarının çoğunun Ortadoğu, Asya, Balkan ve İran üzerinden Türkiye'ye sokulduğunu söyledi. Yakalanan dolar haricinde farklı şekillerde giren dolarlar mevcut olduğuna da değinen Ünver, “Bahsedilen rakam 600 milyon civarında diye bir duyum aldık. Özellikle yoğun bir şekilde 50 dolar. Henüz gerçekliği teyit edilmedi. Çünkü biz 50 dolarları para sayma makinesinin ithalatçısı olan firmaya gönderdik. Onlar da bize fabrikalara gönderdiklerinde çok kaliteli yapıldığını, neredeyse bire bir olduğu yönünde bilgi dönüşü yaptılar” dedi.
VATANDAŞ NE YAPABİLİR?
Son olarak Ünver, vatandaşları dikkatli olmaları konusunda uyararak şöyle konuştu:
“Mağduriyet yaşamaları açısından vatandaşlar kesinlikle banka ve yetkili müesseseler haricinde hiçbir yerden hiç bir işletmeden hiçbir şahıstan döviz alım satım işini yapmamalılar. Türkiye'de 950 taneye yakın yetkili müessese var ama 65-70 bin adet kuyumcu, 20-25 bin adet elektronik para transferi merkezleri, bir o kadar da dövizci adı altında kaçak çalışan yerler var. Dolayısıyla tekrar ediyorum vatandaşlar yetkili müesseseler ve bankalar haricinde hiçbir şekilde döviz alım satımı yapmamalı.”
NELERE BAKILMALI?
Şu anda piyasaya sürülen sahte dolarları uzman olmayanların gerçeğinden ayırt etmesi neredeyse imkansız. Yine de elinizdeki dolarlarda bazı detaylara dikkat etmek fayda sağlayabilir. 1996 yılından sonra tedavüle sürülen banknotlarda emniyet şeridi kullanılıyor. ABD Doları banknotları ışığa tuttuğumuzda enine dik olarak yerleştirilmiş şekilde üzerinde 100 ve 50 ABD Doları banknotlarda rakamla kupür değeri ve “USA” ibaresi yer almaktadır. 20, 10, 5 ve 2
ABD Doları banknotlarda ise kupür değerleri yazı olarak yazılmış olup, yanında “USA” ibaresi
bulunmaktadır.
ABD Doları banknotlar ışığa tutulduğunda ön yüzü sağ tarafında bulunan boşlukta para kağıdının üretimi sırasında kağıdın inceltilmesi yöntemi ile basılmış banknot üzerinde bulunan resmin filigran olarak bir kopyası yer almaktadır.
2008 yılında tedavüle sürülen 5 dolarlık banknotta iki adet filigran bulunmaktadır. Portrenin sağ tarafında, eski tasarımlı 5 dolarlık banknotlarda bulunan Başkan Lincoln’un filigran portresi yerine büyük 5 rakamı filigranı ile portrenin sol tarafından üç adet küçük 5 rakamından oluşan bir sütun eklenmiştir.
"BU SAHTE DOLARLARIN TOPLANMASI LAZIM"
Kapalıçarşı'da bazı döviz büroları para sayma makinelerinin gerçeklerinden ayırt edemediği banknotlarla ilgili iş yerlerine uyarı broşürleri astı. 100 ve 50 dolar görsellerinin kullanıldığı afişte "Piyasadaki sahtelerden dolayı görseldeki paralar alınmayacaktır." ifadesi yazıldı.
AA'nın aktardığına göre; döviz bürosuna 50 dolarını bozdurmak için geldiğini ifade eden İbrahim Halil Hüseyin, gazetecilere, "Bürodan olumsuz yanıt aldım, 50 doları bozmadılar. Eski olduğu için galiba. Dolarım sahte değil, 7 ay önce buradan almıştım, yan tarafa geldim yine almadılar. Bekleyeceğiz yapacak bir şey yok." dedi.
Esnaf Reşat Yılmaz da yetkililerden açıklama beklediklerini belirterek, "Dolarla ilgili sıkıntılı bir dönem yaşanıyor. Daha çok beyaz dediğimiz dolarda sıkıntı var. Başını da 50 dolar çekiyor. Böyle bir durum çıkınca gerçek 50 doların da alım satımında sıkıntı yaratıyor. Çünkü sahte dolarların miktarı henüz belli değil." diye konuştu.
Yılmaz, 40 yıldır esnaf olmasına rağmen kendisinin de sahte doları ayırt etmekte zorlandığını dile getirerek, "Bu sahte dolarların toplanması lazım. Bu da 2 haftayı bulur. Vatandaş da panik yapmasın. Taşlar yerine oturacaktır. Makinelerden de geçiyor. Makineler güncellenince sıkıntı çözülür." ifadesini kullandı.
