Otomotiv pazarında ithalat hız kesmiyor

Yılın ilk 11 aylık döneminde ticari araç grubunda üretim bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12, ağır ticari araç grubunda yüzde 25, hafif ticari araç grubunda ise yüzde 10 geriledi.

Bu dönemde, otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı yüzde 70 olarak gerçekleşti. Araç grubu bazında kapasite kullanım oranları ise hafif araçlarda (otomobil + hafif ticari araç) yüzde 70, kamyon grubunda yüzde 71, otobüs-midibüs grubunda yüzde 51 ve traktörde yüzde 63 seviyesinde gerçekleşti.

İHRACATTA HAFİF GERİLEME

Yılın ilk 11 aylık döneminde otomotiv ihracatı geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre adet bazında yüzde 1 geriledi ve 915 bin 446 adet olarak gerçekleşti. Bu dönemde hem otomobil hem de ticari araç ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1 azaldı. Traktör ihracatı ise 2023 yılının aynı dönemine göre yüzde 24 azalarak 12 bin 412 adet olarak gerçekleşti.

Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, toplam otomotiv sanayi ihracatı, 2024’ün ilk on bir aylık döneminde yüzde 16 ile sektörel ihracat sıralamasında ilk sıradaki yerini korudu.

Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) verilerine göre, ilk 11 aylık dönemde toplam otomotiv ihracatı, 2023 yılının aynı dönemine göre yüzde 3 artışla 33,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Euro bazında ise ihracat yüzde 2 arttı ve 30,6 milyar Euro olarak gerçekleşti. Bu dönemde, dolar bazında ana sanayi ihracatı yüzde 1 oranında artarken tedarik sanayi ihracatı da yüzde 6 arttı.

PAZARDAKİ İTHALAT PAYI ARTIŞINI SÜRDÜRÜYOR

2024’ün ilk 11 aylık döneminde toplam pazar, bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 1 geriledi ve 1 milyon 109 bin 117 adet düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde, otomobil pazarı da geçen yıla göre yüzde 0,6 artış gösterdi ve 845 bin 530 adet olarak gerçekleşti.

Ticari araç pazarına bakıldığında ise yılın ilk 11 ayında, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla toplam ticari araç pazarı yüzde 5, ağır ticari araç pazarı yüzde 10, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 4 azaldı.

OSD verilerine göre, 2024 yılı ocak-kasım döneminde otomobil satışlarından yerli araç payı yüzde 30, hafif ticari araç satışlarında ise yerli araç payı yüzde 28 olarak gerçekleşti.

Bir başka deyişle, Ocak-Kasım döneminde otomobil pazarında ithalatın payı yüzde 70, hafif ticari araç pazarında ise ithalatın payı yüzde 72 olarak gerçekleşti.

İlk 11 ayda, geçen yılın aynı dönemine göre ithal otomobil satışları yüzde 4 artarken yerli otomobil satışları yüzde 7 oranında azalması ise dikkat çekti.

Hafif ticari araçta ise daha dramatik bir tablo karşımız çıkıyor.

OSD verilerine göre, Ocak-Kasım döneminde yerli hafif ticari araç yüzde 44 azalırken ithal hafif ticari araç satışları ise yüzde 30 oranında artış gösterdi.

Hem binek otomobilde hem de hafif ticari de ortaya çıkan bu tablonun başlıca sebebi hiç kuşkusuz pazardaki yerli üretim modeller ile ithal araçların ÖTV oranlarının eşitlenmesi olarak karşımıza çıkıyor.

ÖTV'de matrah limitlerinin en son Kasım 2022'de güncellenmesi, aradan geçen sürede yerli modellerin vergi avantajlarını kaybetmesine ve ithal rakipleri ile aynı ÖTV oranına gelmelerine yol açtı.

Öte yandan, Çin'den Türkiye'ye giriş yapan markaların da ithal araç payının yükselmesinde bir hayli katkısı bulunuyor.

Küresel otomotiv endüstrisinde rekabetin hiç olmadığı kadar sertleştiği de göz önüne alındığında, tüm bu konuların önümüzdeki dönemde otomotiv sanayisinin ana gündem maddesi olacağı söylenebilir.