Kısa çalışma kolaylığı geçici, telafi çalışmasındaki uzatma kalıcı olacak

TBMM’de torba kanun görüşmeleri sırasında işçi, işveren ve emeklileri ilgilendiren önergeler, üzerinde hiç tartışma yapılmadan jet hızıyla kabul edildi. Koronavirüs karantinası sırasında istihdamı korumada en etkili araçlardan biri olan kısa çalışma ödeneğinde yapılan değişiklik, 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na geçici madde eklenerek gerçekleştirildi. Sağlanan kolaylık 30 Haziran 2020 tarihine yapılan başvurularda geçerli olacak. Cumhurbaşkanı bu süreyi 31 Aralık 2020 tarihine kadar uzatabilecek. Daha sonra eski sisteme dönülecek.

Kısa çalışma uygulanan iş yerlerinde ödenekten yararlanabilmek için işçinin son 3 yılda 600 gün priminin bulunması ve son 120 gün hizmet akdiyle çalışması gerekiyor. Yeni koronavirüs kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvurularında ödeneğe hak kazanabilmek için son 3 yılda 450 gün prim bulunması ve kısa çalışmadan önceki son 60 günde hizmet akdiyle çalışmak yeterli kabul edilecek.

Daha önce işsizlik maaşı veya kısa çalışma ödeneği aldığı için bu koşulu taşıyamayanlar ise kısa çalışma süresini geçmemek üzere son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süre kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya devam edecekler.

Bu kolaylıktan yararlanabilmek için işveren tarafından işçi çıkartılmaması gerekecek. Ancak, işverenin İş Kanunu’nun 25. maddesi kapsamında haklı nedenle bazı işçi veya işçilerin iş akdini feshetmesi, kısa çalışma ödeneğinden yararlanılmasını engellemeyecek.

Koronavirüs kapsamındaki kısa çalışma ödeneğinde başvuruların sonuçlandırılması konusunda da süre sınırı konuldu. Başvurular, başvuru tarihinden itibaren 60 gün içinde sonuçlandırılacak.

KİM NE KADAR ÖDENEK ALACAK?

Kısa çalışma ödeneği, son 12 aylık ortalama prime esas kazancın yüzde 60’ı oranında veriliyor. En yüksek kısa çalışma ödeneği ise brüt asgari ücretin yüzde 150’si ile sınırlı. Kısa çalışma ödeneğinden sadece damga vergisi kesilir. 2019’un mart-aralık ayları ile bu yılın ilk iki ayında prime esas kazancı asgari ücret olan kişiler 1.561 TL ödenek alacak. En yüksek ödenek ise 4 bin 380 TL olacak.

TELAFİ ÇALIŞMASI SÜRESİ KALICI OLARAK UZATILDI

Kısa çalışma ödeneği ile ilgili kolaylık geçici olarak uygulanacak. Buna karşılık, telafi çalışması süresindeki değişiklik kalıcı olacak. 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 64. maddesinde yapılan değişiklik uyarınca, zorunlu nedenlerle işin durması, bayram tatillerinden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi gibi nedenlerle çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi hallerinde işveren iki ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabiliyor. Yapılan değişiklik ile bu süre 4 aya çıkartıldı. Ayrıca, Cumhurbaşkanı 4 aylık süreyi iki katına kadar artırmaya yetkili olacak.

Koronavirüs dolayısıyla üretime ara veren fakat işçilerin ücretini ödemeye devam eden işverenler, çalışılmayan süreler için 4 ay telafi çalışması yaptırabilecekler. Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşuluyla günde 3 saatten fazla olamıyor.

PART TİME ÇALIŞANLARA GSS KOLAYLIĞI

Mevcut kanuna göre, anne baba veya eşten dolayı bakmakla yükümlüsü bulunmayan kısmi süreli, yani part time çalışanlar ile ev hizmetlerinde çalışanlar ay içinde 20 gün ve daha az sigortalı çalışıyorlarsa sağlık hizmetinden yararlanabilmek için eksik günleri 30 güne tamamlayacak şekilde genel sağlık sigortası (GSS) primini ödemek zorundalar. Aylık GSS primi 88.29 TL olarak uygulanıyor. 10 gün prim eksiği bulunanlar, günde 2.94 TL’den 29.40 TL ödeyerek sağlık hizmeti alabiliyorlar.

Yapılan değişiklik ile 20 günlük süre 8 güne indirildi. Böylece, ayda 8 gün sigortalı çalışması bulunan part time çalışanlar, ayrıca GSS primi ödemeden sağlık hizmetinden yararlanabilecekler.

Ödeme gücü olmayan, yani gelir testi sonucu hane içinde geliri asgari ücretin 3’te 1’inden (981 TL’den) az olanların GSS primi, eskiden olduğu gibi hazinece karşılanacak.

Bu düzenleme dolayısıyla, ev hizmetlerinde ayda 10 günden fazla çalışanlar da GSS primini tamamlama yükümlülüğünden kurtulmuş olacaklar.

MAYISTA EMEKLİ OLACAKLAR İKRAMİYE ALABİLECEK

Koronavirüs tedbirleri kapsamında mayıs ayında Ramazan Bayramı nedeniyle emeklilere ödenmesi gereken bin TL tutarındaki ikramiye nisan ayına çekilecek. Kanunda, ikramiyenin,

“ödemenin yapılacağı tarihte” emekli aylığı almakta olanlara verilmesi öngörülüyor. Ödeme tarihi nisan ayına alınınca mayıs ayında emekli olacak kişiler ikramiye alamayacaktı. Bu hak kaybını önlemek amacıyla tırnak içindeki ifade “bayramın içinde bulunduğu ay” olarak değiştirildi. Böylece, mayıs ayında emekli olacak kişiler de ikramiyeden yararlanabilecekler.

KORONAVİRÜS SON DAKİKA HABERLERİ İÇİN TIKLAYINIZ!