Borçlanma ile EYT’den kimler yararlanacak?
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili yasa teklifinin gelecek hafta Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulması bekleniyor. Teklif, 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı çalışmaya başlayanların yaş dışındaki koşulları yerine getirerek emekli olmasını öngörüyor. 8 Eylül 1999 tarihinden sonra çalışmaya başlayanların bir kısmı ise hizmet borçlanması yaparak EYT kapsamına girmeye hak kazanacak. Peki hangi borçlanmayı yapanlar EYT'den yararlanacak? Ahmet Kıvanç, HABERTÜRK okurlarının sorularını yanıtladı
AK Parti Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili yasa teklifini pazartesi günü kamuoyuna açıklayacak. Teklifin aynı gün TBMM Başkanlığına sunulması bekleniyor. TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda salı gününden itibaren öncelikle yapılandırma kanunu teklifinin görüşmelerine başlanacak. Ardından EYT teklifi komisyonda ve Genel Kurul’da görüşülecek.
Teklifin Meclis’teki görüşmelerinin şubat ayının ortalarına kadar tamamlanması bekleniyor. Şubat ortasında Resmi Gazete’de yayımlandığı takdirde, 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı çalışmaya başlamış olup, SSK, BAĞ –KUR ve Emekli Sandığı gibi tabi olduğu statünün yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getirmiş olanlar ay sonuna kadar emeklilik dilekçesi verebilecekler. Dilekçesini şubat ayında verenlerin emekli aylığı 1 Mart’tan geçerli olmak üzere bağlanacak. Emeklilik işlemlerinin tamamlanmasının ise nisan ayını bulması bekleniyor. Nisan ayında 1 Mart’tan itibaren hak edilen emekli aylığı topluca ödenecek.
DOĞUM BORÇLANMASI İLE EYT’Lİ OLUNABİLİR Mİ?
01.02.1972 doğumluyum. Uzun vade SSK girişim 02.11.2000. Staj sigortası başlangıcı 10.12.1989. Ödenmiş 4640 prim günüm var. 18.12.1996 doğumlu kızımdan dolayı borçlanma başvurusunda bulundum. Bu durumda SSK girişim 02.11.1998 tarihine çekilerek EYT’li olabilir miyim? Halen SSK’lı çalışıyorum. Doğum borçlanmam da şartlara uygun sanırım. (Sema Y.)
Sigortalı çalışmaya başlama tarihinden önceki süreler için 5510 Sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca yapılacak aşağıdaki borçlanmalarda, sigortalılığın başlangıç tarihi borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür. Söz konusu borçlanmalar şöyle:
Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay, yedek astsubay okulunda geçen süreler,
Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirilen normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,
Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri,
Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,
Sigortalı olmaksızın, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait olan kısmı.
Sigortalı çalışmaya başlamadan öncesine ait söz konusu süreler için borçlanma yapıldığında, sigorta başlangıç tarihi borçlanma yapılan gün kadar geriye çekiliyor.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, doğum borçlanması sigortalı çalışmaya başladıktan sonra doğan çocuklar için yapılabilir. Çocuk 2 yaşını dolduruncaya kadar boşta geçen süreler için yapılan doğum borçlanması hakkından 3 çocuğa (3 çocuk x 2 yıl olmak üzere 6 yıl) kadar yararlanma imkânı bulunuyor.
Doğum borçlanması hakkı normalde sadece sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra doğan çocuklar için bulunmakla birlikte, ilk defa sigortalılığı “kısa vade” sigorta kollarına tabi prim bildirilerek başlayan kadınlar, daha sonra uzun vadeli sigortaya tabi çalışmaları halinde, bu iki tarih arasında doğan çocukları için borçlanma yapabilirler. Kısa vade sigorta ile kastedilen staj sırasında yatırılan iş kazası ve meslek hastalığı sigortasıdır.
Buna göre, staj sigortası ile normal çalışma tarihi arasında doğan çocuk için doğum borçlanması yapıldığında, sigorta başlangıç tarihi “borçlanma yapılan süre kadar” geriye çekilir. Bu şekilde doğum borçlanması yapan kadınlar, EYT düzenlemesinden yararlanma hakkına da kavuşabilir.
Staj sigortası ile EYT hakkından yararlanabilmek için şu koşulların sağlanması gerekir:
1 – Staj sırasında kısa vadeli sigorta kollarına prim yatırılmış olmalı.
2 - Staj sigortası 8 Eylül 1999 tarihinden önce yapılmış olmalı.
3- Çocuk, staj sigortası ile normal sigortalı çalışmaya başlama tarihi arasında doğmalı.
4- Normal sigortalı çalışmaya 8 Eylül 2001 tarihinden önce başlanmalı.
Bu dört koşulu sağlayamayan kadınlar staj sigortasına dayanarak doğum borçlanması yapsalar da EYT’li olamazlar.
Sizin durumunuzu bu koşullar doğrultusunda tek tek ele alalım. Staj sigortanız yapıldığı için birinci koşulu sağlıyorsunuz.
Staj sigortanız 8 Eylül 1999 tarihinden önce olduğu için ikinci koşulu da yerine getirmiş bulunuyorsunuz.
Çocuk staj sigortası ile normal sigortalı çalışmaya başlama tarihi arasında doğduğundan üçüncü koşul da sizin için sağlanmış görünüyor.
Normal sigortalı çalışma tarihiniz 8 Eylül 2001 tarihinden önce olduğu için dördüncü koşulu da yerine getiriyorsunuz.
İki yıllık sürenin tamamını borçlandığınız takdirde sigorta başlangıç tarihiniz 2 Kasım 1998 tarihine çekilir. Ancak, sigorta başlangıç tarihini 8 Eylül 1999’a çekmek için 420 gün doğum borçlanması yapmanız yeterli. 720 günün tamamını borçlanmanıza gerek yok. 420 gün doğum borçlanması yaptığınızda 5000 prim gününü de tamamlamış olacağınız için EYT yasası çıktığında emekli olursunuz.
AVUKATLIK STAJI BORÇLANMASI YAPANLAR EYT’Lİ OLABİLİR Mİ?
8 Eylül 1999'dan önce avukatlık stajına başlayan ancak avukatlık mesleğine ya da başka bir işe başlayış tarihi 8 Eylül 1999'dan sonra olanlar EYT kapsamında mıdır? 5510 Sayılı Kanun’un 41. maddesi ile 1136 Sayılı Kanun’un 21. maddesi nasıl yorumlanıyor? Ben avukatlık stajına 7 Eylül 1999'da başladım. Daha sonra avukatlık stajım henüz bitmeden 15 Ağustos 2000'de hakimlik stajına başladım ve devlet memuru oldum. EYT kapsamında olduğumu düşünüyorum. Sizce benim durumumda olanlar EYT kapsamına girer mi? (K. O.)
5510 Sayılı Kanun’un 41. maddesine göre, avukatların normal staj süreleri için borçlanma yapılabilir. Sigortalı çalışmaya başlamadan önce avukatlık stajı yapmış olanların sigorta başlangıç tarihi, borçlandıkları süre kadar geri çekilir.
1136 Sayılı Avukatlık Kanunu’na göre, normal staj süresi bir yıldır. Buna göre, sigortalı çalışmaya başlamadan önce avukatlık stajı yapmış olanlar staj borçlanması yaptıklarında sigorta başlangıç tarihi bir yıl kadar öne çekilebilir.
Avukatlık staj süresini borçlandığınızda, sigortalılık başlangıç tarihiniz borçlandığınız süre kadar 15 Ağustos 2000 tarihinden geriye çekilir. Ancak, staj başlangıç tarihiniz EYT ile ilgili kanunun yürürlüğe girdiği 8 Eylül 1999 tarihinden sadece bir gün öncesine ait bulunuyor. Avukatlık borçlanması ile EYT’li olabilmeniz için avukatlık stajınızın bittiği tarih ile hakimlik stajının başlama tarihi arasında 1 günden fazla boşluk olmaması gerekir.
EYT’LİLER KISMİ EMEKLİLİK HAKKINDAN YARARLANACAK MI?
Eşim 25.05.1975 doğumlu. SSK girişi 03.05.1993. Toplam 3500 prim günü var. EYT’den yararlanıp emekli olabilmesi için 5000 güne ihtiyacı var. İki çocuk için 1200 gün borçlanma primi 82.500 TL çıkıyor. Çocukların doğum tarihleri 17.01.1999 ve 17.05.2000. Borçlanma yapmamız doğru olur mu? 3600 günle emekli olma şansı var mı? (İbrahim Ş.)
Emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili yasa teklifinin pazartesi günü TBMM Başkanlığına sunulması bekleniyor. Bugüne kadar yapılan açıklamalar, kısmi emeklilik bakımından da 8 Eylül 1999 öncesi koşulların aranacağı yönünde oldu. Bu konuda net bilgiyi pazartesi günü öğreneceğiz.
SSK’lılarda 8 Eylül 1999 öncesi kısmi emeklilik koşulu 3600 prim günü ve kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaşın doldurulması idi. EYT yasasında da aynı hak tanınırsa eşiniz 3600 günü tamamlayarak 2025 yılında emekli olabilir. Doğum borçlanması yaptığında da 5000 günü tamamlamak için bir yıl daha çalışması gerekir.
SSK VE BAĞ-KUR’A TABİ ÇALIŞAN EYT’Lİ HANGİ STATÜDEN EMEKLİ OLUR?
Sigorta girişim 1997. 8100 gün prim ödemem var. 25 yıl şartını da doldurdum. Ancak son 1 yıldır SSK’lıyım. Öncesi BAĞ – KUR’a tabi çalıştım. Bu durumda EYT’den faydalanabilir miyim? Yoksa son 3.5 yıl şartını doldurmam mı gerekir? (Timur Ö.)
BAĞ – KUR statüsünde emeklilikte 25 yıl hizmet süresi ile kastedilen 9000 prim gününün tamamlanmasıdır. Son 7 yılın çoğunluğunda BAĞ – KUR’lu olduğunuzdan EYT düzenlemesinden yararlanarak emekli olabilmeniz için ya 9000 günü tamamlamalısınız ya da 2.5 yıl daha SSK statüsünde çalışıp SSK kapsamındaki çalışma sürenizi 1261 güne çıkarmalısınız. İkinci yolu kullanarak SSK statüsünde daha kısa sürede emekli olmanız mümkün görünüyor.
