Kadın işçisi 150’den fazla olan işyerinde kreş zorunlu
Kadın işçi sayısı 150'den fazla olan işyerlerinde emzirme odası ve kreş zorunluluğu vardır. İşveren kreşi doğrudan kendisi açmak yerine diğer işverenlerle ortak açabileceği gibi hizmet satın alma yoluna da gidebilir. İşverenin kreş yükümlülüğünü yerine getirmemesi işçi açısından haklı fesih sebebidir. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, kreş zorunluluğuyla ilgili merak edilenleri yazdı
Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik uyarınca, yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun 100-150 arasında kadın çalışanı olan işyerlerinde, küçük bebeği olan çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta emzirme odası açılması zorunludur.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Yine aynı şekilde, yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun 150’den çok kadın işçi olan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması, bakımı ve emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için kreş kurulması zorunluluğu vardır. Kreş işyerine 250 metreden uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür.
BİRDEN FAZLA İŞVEREN ORTAK KREŞ AÇABİLİR
İşverenin yükümlülüğünü yerine getirmek için ille de kreş açma zorunluluğu bulunmuyor. Birden fazla işveren, ortaklaşa kreş açabilecekleri gibi, kamu kurumlarınca yetkilendirilmiş yurtlarla yapacakları anlaşmalarla da yükümlülüklerini yerine getirebilirler.
BELEDİYE SINIRLARINDAKİ İŞÇİ SAYISI
Kreş açma yükümlülüğünün belirlenmesinde işverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın çalışanların toplam sayısı dikkate alınır. Bir bankanın, mağaza veya market zincirinin kentin farklı semtlerindeki işyerlerinde çalışan toplam kadın sayısı 150’yi aşıyorsa kreş açması gerekir.
66 AYLIĞA KADAR ÇOCUKLARI KAPSIYOR
Yönetmeliğe göre, emzirme odalarına 0-1 yaşındaki çocuklar, kreşlere ise ilköğretime kayıt yaşını doldurmamış çocuklar alınır. İlkokula kayıt yaşı 66 ay olarak uygulanıyor.
Kreşlerde 9-24 aylık, 25-48 aylık ve 49 aylık üzeri çocuklar birbirinden ayrı bulundurulur. Çocuklar işbaşı yapılmadan önce bırakılır, işin bitiminde alınır.
Emzirme odaları ve kreşler amacı dışında kullanılamaz. Anne ve babalar ara dinlenmesi sırasında çocuklarını görüp bakımlarıyla ilgilenebilirler.
Kreşlerde görev yapacak personelin nitelikleri, çocukların beslenmesi gibi hususlar yönetmelikte ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
İŞVERENİN KREŞ DESTEĞİNE VERGİ İNDİRİMİ
İşverenlerce çalışanlara kreş ve gündüz bakımevi hizmeti verilmek suretiyle sağlanan menfaatler işçi açısından gelir vergisinden muaftır. İşveren doğrudan kendisi kreş açarsa, bu amaçla yaptığı giderlerin tamamı vergi matrahından indirilir. Vergi matrahından indirilecek harcamaya ilişkin herhangi bir sınır bulunmuyor.
İşveren doğrudan kendisi kreş açmayıp mevcut kreşlerden hizmet satın alırsa her bir çocuk için aylık olarak, brüt asgari ücretin yarısı oranına kadar harcamalar gelir vergisi matrahından indirilir. İndirim limiti 2024 yılı için aylık 10.001,25 TL’dir.
NAKİT ÖDEMEDE VERGİ KESİLİR
İşveren bütün bunlarla uğraşmayıp işçiye nakit kreş yardımı yaparsa bu ödeme ücret kabul edilir ve işçinin o ay tabi olduğu tarifeye uyan oranda gelir vergisi kesilir. Bu ödeme işçiye değil doğrudan hizmet satın alınan kreşe yapılırsa vergi kesilmez.
ERKEK ÇALIŞANLAR YARARLANABİLİR Mİ?
Kreş yardımından erkek işçilerin annesi vefat eden çocukları ile velayeti babaya verilmiş çocukları faydalanabilir.
İşveren isterse tüm erkek çalışanlarının çocukları için de kreş hizmeti sağlayabilir. Ancak, bu şekilde gönüllü olarak erkek işçilerin çocukları için sağlanan kreş yardımına vergi muafiyeti uygulanmaz. Buna karşılık, işverenlerin erkek işçileri için sağladığı gönüllü kreş yardımı sosyal sigorta prim kesintisinden muaf tutulur.
İŞVEREN KREŞ ZORUNLULUĞUNA UYMAZSA İŞÇİ İSTİFA EDİP TAZMİNATINI ALABİLİR
Kadın işçi sayısı 150’den fazla olan işveren kreş açma zorunluluğuna uymazsa, 0-6 yaş arasında çocuğu bulunan kadın işçiler iş akdini haklı fesih yaparak kıdem tazminatı talep edebilirler. Kadın çalışanların bu haklarını kullanırken önce işverene ihtarda bulunmalı, talepleri kabul edilmezse veya cevap verilmezse iş akdini yazılı olarak feshetmelidir. İstifa dilekçesinde, 150’den fazla kadın işçi bulunan işyerlerinde işverenin kreş zorunluluğu bulunduğu halde yükümlülüğünü yerine getirmediği için iş akdinin 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesinin II numaralı bendinin (f) alt bendi uyarınca feshedildiğinin belirtilmesi gerekir.
Yargıtay’ın, işveren kreş yükümlülüğünü yerine getirmediği için iş akdini fesheden kadın çalışanlara kıdem tazminatı ödenmesine yönelik kararları bulunuyor. Burada dikkat edilmesi gereken husus, işverenin belediye sınırları içindeki kadın işçi sayısının 150’den fazla olmasıdır.
