Kişi başı 271 liradan 9 bin liraya
2021'in başından itibaren hızlanan halka arzda 845 binleri bulan yatırımcı sayısı 21 bine kadar indi. Bu durumun 6 önemli nedeni var. Başlangıçta kişi başına yerli yatırımcı için kişi başına ancak 271 liralık hisse alınabilirken bu rakam 9 bin liraya kadar yükseldi. Halka arz performansına bakıldığında ise yılın başında halka açılan Işık Plastik, Türk İlaç ve Çan 2 Termik'te getirisinin yüzde 90'ın üstünde olduğu 4 şirketin hisselerinin ise yatırımcıya şimdilik kaybettirdiği görülüyor. Halka arz edilen şirket hisselerinin sadece yüzde 5,8'i yabancı kurumsal yatırımcılara satıldı.
2020 yılının sonlarında başlayan halka arz furyası devam ediyor. Ancak halka arza olan yatırımcı ilgisinde bir iştah kaybı gözleniyor. Yılın başında yapılan halka arzlarda hisse alan yatırımcı sayısı 845 bini aşmışken bu rakam son halka arzda 21 bine kadar indi. Bu değişimde 6 önemli gelişmenin neden olduğu ifade ediliyor. Bunlardan ilki çoğu borsada yeni olan küçük yatırımcıların halka arz edilen şirket hisselerinin sürekli yükseleceği yanılgısına kapılması. Bir süre her halka arz edilen şirket hissesi bir kaç tavan yaparak yükseldi. Yatırımcılar bu sürecin bitmeyeceğin düşündü. Ancak bir süre sonra bazı şirket hisseleri halka açıldıktan hemen sonra düşmeye başlayınca yatırımcı bu durumdan korktu.
YATIRIMCI NEDEN SOĞUDU?
İkinci neden, bir hissede yasak olmasına rağmen şirket sahibinin açığa satış yapması. Bu durum halka açılan şirket sahiplerine karşı güvensizlik yarattı. Üçüncü neden bazı şirketlerin değerlemesinin bazı analistler tarafından pahalı bulunması. Bu analistlere göre şirket değerlemeleri pandemi döneminde şirketin performansı başta emtia fiyatları olmak üzere çeşitli nedenlerle en tepe noktalar baz alınarak yapıldı. Bu da hisselerin aslında pahalı olmasını sağladı. Dördüncüsü halka arzların yanı sıra bedelli sermaye artırımları ile sermaye piyasalarından kaynak çekilmesi. Şirketler bu dönemde yaklaşık 6.1 milyar liralık bedelli sermaye artırımı yaparak yatırımcıdan para çekti. Bu durum yeni arzlara yönelecek kaynağın mevcut şirketlere gitmesini sağladı. Tabii bir de global ve yerel piyasaların halka arzların başladığı dönemden daha kötü olması etkili. Özellikle ABD'de enflasyon beklentileri ve buna sağlı olarak tahvil faizlerindeki yükseliş ile içeride Merkez Bankası ile ilgili gelişmeler piyasaları olumsuz etkilemeye devam ediyor. Son olarak Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) haftada 2 şirkete halka arz izni vermesinin talebe göre arzı artırdığı ve talebin halka arza yetişmediği ifade ediliyor. Bazı yorumcular da borsada hisse alabilecek bazı yatırımcıların kripto varlıklara yönelmesinin de hem halka arza hem de borsada mevcut hisselere olan ilgiyi düşürdüğünü kaydediyor.
KÜÇÜK ŞİRKETLERE İLGİ DAHA FAZLA
2021 yılında yapılan halka arzlarda gözlenen önemli noktalardan birisi daha küçük şirketlerin halka arzlarına büyük ilgi olmasına rağmen bu ilginin orta ve büyük şirketlerde devam etmemesi. Böylece örneğin Çan 2 Termik Santral arzında yatırımcı başına 271 lira ve Matriks Bilgi halka arzında 301 lira olan kişi başına düşen hisse tutarı son günlerde göreve büyük şirketlerde 9 bin liraya kadar çıktı.
SADECE YÜZDE 6'SINI YABANCI ALDI
Tabii dikkat çeken bir başka nokta yabancı yatırımcıların önceki yıllara göre neredeyse kaybolması oldu. Geçtiğimiz yıllarda halka açılan şirketlerin yüzde 30-40'ı yabancı fonlara ayrılırken 2021'de bu oran yüzde 6'ya zor ulaştı. Halka arz edilen şirket hisselerinin sadece yüzde 5,8'i yabancı kurumsal yatırımcılara satıldı. 10.1 milyar liralık halka arzın 586 milyonu yani 68 milyon doları yabancı fonlarca alındı.
4 ŞİRKET ZARAR ETTİRDİ
İştah kaybına rağmen halka açılan şirketlerin şu ana kadar yatırımcısına kazandırdığı görüldü. Bu yıl halka açılan 20 şirketten 4'ü yatırımcısına zarar ettirdi. Bunların içinde yüzde 29 kayıpla Aydem Enerji, yüzde 23 ile Galata Wind ve yüzde 22 ile Tureks dikkat çekti. Halka arzdan hisse alan yatırımcıya en çok kazandıran ise yüzde 279 ile Türk İlaç, yüzde 94 ile Çan 2 Termik oldu. Işık Plastik de bu şirketin hissesini alanlara yüzde 92 getiri sağladı.
