Gazilerin gözü Meclis’te
Malul aylığı alanlar herhangi bir işte çalışmaya başladığında aylıkları kesilir. Fakat vazife ve harp malulü aylığı alan gaziler, aylıklarını alırken bir işte de çalışıp ayrıca yaşlılık aylığı bağlatabilirler. Ancak, yaşlılık aylığının bağlanabilmesi için, vazife ve harp malulü aylığının bağlandığı tarihten sonraki çalışma süreleri dikkate alınır. Daha önce engelli indiriminden yararlandırılarak yaşlılık aylığı erken bağlananların aylıkları aralık ayından sonra kesildi. Mağduriyeti gidermek ve kalıcı çözüm sağlamak amacıyla geçen hafta TBMM'ye sunulan yasa teklifinde iki maddelik düzenlemeye yer verildi. Gaziler yasa teklifinin TBMM'de görüşülmesini beklerken, sorular da gelmeye devam ediyor. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, okurlarımızın sorularını yanıtladı
YAŞLILIK AYLIĞI KESİLEN GAZİLER NE YAPACAK?
Soru: 26 Haziran 1966 doğumluyum. 1 Mart 2011 tarihinde vazife malullüğü aylığım, 1 Temmuz 2016 tarihinde ise yaşlılık aylığım bağlandı. SGK, ocak ayında gönderdiği yazıyla, yanlış bağlandığını gerekçe göstererek yaşlılık aylığımı kesti. Ne yapmam gerekir? (Hüseyin S.)
Yanıt: Hüseyin Bey, sizin gibi yaşlılık aylığı kesilen 236 kişi bulunuyor. Vazife ve harp malulü aylığı almakta iken çalışmaya devam edenlerin sayısı ise 4 bine ulaşıyor. Geçen hafta bu konuda TBMM’ye bir yasa teklifi geldi. Teklife göre, vazife ve harp malulü aylığı bağlananlar daha sonra ikinci bir işte çalışırlarsa yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için 5000 prim günü ve 20 yıl sigortalılık süresini doldurmaları gerekiyor. Ancak, vazife malulü aylığı bağlanmadan önceki süreler bu hesaba dahil edilmeyecek. Sadece aylık bağlandıktan sonraki süreler hesaba katılacak.
Sizin gibi yaşlılık aylığı kesilmiş olanlar için ise şöyle bir hak tanınacak: Yaşlılık aylığı alınan süreler hizmet süresine eklenecek. Bu şekilde 20 yıl sigortalılık, 5000 prim gününü tamamlayabilenlerin yaşlılık aylığı, yeni yasanın yürürlük tarihini izleyen ay başından itibaren tekrar bağlanacak. Örneğin, vazife malulü aylığı bağlandıktan 15 yıl sonra yaşlılık aylığı bağlanmış ve 5 yıldır da bu aylığı almakta olan kişilerin aylığı yeniden bağlanacak.
Aylık aldıkları süre, eksik hizmet süresinden az olanlar, talep ettikleri takdirde yaşlılık aylığına yeniden hak kazanıncaya kadar kamu kurumlarında çalışabilecekler.
Türkiye Harp Malulü Gaziler Şehit Dul ve Yetimleri Derneği Genel Başkanı Mustafa Işık, 5000 prim günü ve 20 yıl hizmet süresinin hesabında, yaralanmanın meydana geldiği tarihten sonraki hizmetlerin de dahil edilmesini istediklerini söyledi. Söz konusu yasa teklifi pazartesi günü TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşülmeye başlanacak. Komisyon ve genel kurul görüşmeleri sırasında gazilerin bu talepleri gündeme gelecek.
Teklif mevcut haliyle yasalaştığı takdirde yaşlılık aylığına hak kazanabilmek için 2031 yılını beklemeniz gerekecek.
SSK, BAĞ-KUR VE EMEKLİ SANDIĞI’NA TABİ ÇALIŞAN NASIL EMEKLİ OLUR?
Soru: 7 Haziran 1972 doğumluyum. 25 Temmuz 1991 tarihinde SSK’lı olarak çalışmaya başladım, 1901 gün SSK primim bulunuyor. 20 Temmuz 1999 tarihinde 4/b’ye geçtim ve 1620 gün çalıştıktan sonra 9 Ağustos 2011 tarihinde memuriyete başladım. 4/c’de 3082 prim gününe ulaştım. SGK’nın Hizmet Takip Programı’nda (HİTAP) 60 yaşında emekli olabileceğim görünüyor. 1991 yılında çalışmaya başladığım halde neden 60 yaşa tabiyim? Hizmet birleştirme işlemlerimde bir yanlışlık olabilir mi? (Ceyhan K.)
Yanıt: Ceyhan Bey, SSK’dan 25 yıl sigortalılık, 5600 prim günüyle 53 yaşında emeklilik hakkına sahipsiniz. 4/c’den emeklilikte işe giriş tarihiniz 1991 olarak dikkate alınmaz. Memurluğa başlama tarihiniz, memurluktan önceki prim günleriniz kadar geriye (2001 yılına) çekilir. Bu durumda 60 yaşa tabi olursunuz. 4/c’den emeklilik için 2032 yılını beklemeniz gerekir. SSK’dan ise 2025 yılında emekli olabilirsiniz. SSK’dan emekli olabilmek için 2022 yılından itibaren 4/a’lı olarak çalışmaya başlamanız gerekir.
Memuriyetten ayrılıp başka statüde çalıştıktan sonra emekli olanlar, emekli ikramiyesini emekli olduktan sonra alabilirler. Bu durumdaki kişilerin memurlukta geçen hizmetlere ait emeklilik ikramiyesini alabilmesi için 1475 sayılı eski İş Kanunu’na göre kıdem tazminatı ödenmesine hak kazanacak şekilde memuriyetten ayrılmış olmak gerekir.
Buna göre, 8 Eylül 1999’dan önce göreve başlamış olanlar 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim gününü; 8 Eylül 1999 tarihinden sonra çalışmaya başlayanlar ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim gününü ya da sigortalılık süresi aranmaksızın 7000 prim gününü doldurarak emekli ikramiyesini alabilirler.
Sigorta başlangıcınız 2001 yılı olduğu için 2022 yılına kadar 7000 prim gününü tamamlamış olacağınızdan, o tarihte memuriyeti bırakırsanız 2025 yılında SSK’dan emekli olurken, ikramiyenizi de alabilirsiniz.
Emekli ikramiyeniz, görevden ayrıldığınız tarihteki emeklilik keseneğine esas aylık tutarı üzerinden emekli olacağınız tarihteki katsayılar dikkate alınarak ödenir.
Burada önemli bir uyarı yapmakta yarar var. 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na göre, emekliliğe hak etmeden memurluktan ayrılanlara daha sonra ikramiye ödenebilmesi için, görevin sona erme sebebinin, bu durumu kanıtlayan belgelerle birlikte SGK’ya yazılı olarak bildirilmesi ve özlük dosyasında saklanması zorunludur. Aksi takdirde emekli ikramiyesi alamazsınız.
DOĞUM BORÇLANMASINI YÜKSEK PRİMLE YAPMAK AVANTAJLI MI?
Soru: 04.11.1971 doğumluyum. Ekim 1989’da sigortam başladı. Üç yıl çalıştıktan sonra işten çıktım. 1995 ve 1998 yıllarında doğum yaptım. 2011 yılından beri sigortalı çalışıyorum. Doğum borçlanması yaparsam maaşım yüksek olur mu? Ne kadar ödemem gerekir? (Ülkü A.)
Yanıt: Ülkü Hanım, SSK’dan emeklilikte 20 yıl sigortalılık ve 5375 prim günüyle 46 yaşa tabisiniz. Yaşınızı doldurmuş bulunuyorsunuz. Ancak prim günleriniz eksik. Yaklaşık 12 yıl priminiz bulunduğu anlaşılıyor.
Doğum borçlanması yoluyla prim günlerinizi 5375’e tamamladığınız takdirde hemen emekli olabilirsiniz. Doğum borçlanmasını asgari seviyeden yapmanız yeterli. Yaklaşık 3 yıl boşluğunuz bulunduğuna göre, günlük 31.39 TL’den, 33 bin 900 lira prim ödemeniz gerekir. İhtiyacınız olan süre kadar doğum borçlanması yapmanız yeterlidir.
Aslında doğum borçlanmasını daha önce yapmış olsaydınız, çok daha evvel emekli aylığı almaya başlamış olacaktınız.
ESKİ PRİM GÜNLERİ SİLİNEBİLİR Mİ?
Soru: 29.11.1970 doğumluyum.12.04.1984’de öğrenci iken Ağaç İşleri Fabrikası’nda çırak olarak çalışmaya başladım. Çalıştığım fabrika 16 yaşına geldiğimde 1986/2. dönemde 117 gün, 1987/1. dönem 125 gün uzun vade primimi ödemiş. SGK kayıtlarında da bu dönemler uzun vadeli sigorta olarak görünüyor. 2016 yılında SGK’ya “Ne zaman emekli olabileceğimi” sorduğumda, 2019 yılında 49 yaşında emekli olabileceğim bildirildi. Ancak geçen kasım ayında emeklilik dilekçesi verdiğimde, 49 değil, 50 yaşında emekli olabileceğim bildirildi. Gerekçe olarak da Kurumun arşiv kayıtlarında 1986/2. dönem ve 1987/1. dönem bordrosunun malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına tabi olarak geçmesine karşılık, bordro kayıtlarında 1986/2. dönem hizmetin çırak olarak bildirildiği, hizmet dökümüne ise uzun vade olarak işlendiği belirtildi. Bu gerekçeyle 1986/2. dönem hizmetlerim iptal edildi. “1986 yılı siliniyor da neden 1987 yılı silinmiyor?” diye sorduğumda cevap alamadım. Dava açmayı düşündüm ama danıştığım kişiler, “1987’yi de silerler” diye beni engellediler. Sizce mahkemeden sonuç alabilir miyim? (Mehmet T.)
Yanıt: Mehmet Bey, gönderdiğiniz evraklardan anlaşıldığına göre 1986/2. dönem konusunda iki farklı bilgi bulunuyor. Kurum da bu farklılıktan yola çıkarak 1986/2. dönemi silme yoluna gitmiş. Şayet elinizde o döneme ait bordro kaydı varsa veya iş yerinden uzun vadeli sigortaya tabi olarak çalıştığınıza dair bordro temin edebilecekseniz dava açabilirsiniz. 1987/1. dönemin iptal edilip edilmemesinin önemi yok. Siz zaten 1988/1. dönemden itibaren kesintisiz çalışmaya devam ettiğiniz için her durumda 50 yaşa tabi olursunuz. 50 yaşından daha geç bir emeklilik durumu söz konusu olmaz. Sonuç alabileceğinize inanıyorsanız dava açın. Aksi takdirde boş yere masraf yapmak durumunda da kalabilirsiniz.
PRİM GÜNÜNÜ DOLDURDUKTAN SONRA ÇALIŞAN HERKESİN EMEKLİ AYLIĞI DÜŞER Mİ?
Soru: Eşim şu an itibarıyla emeklilik gününü fazlası ile doldurdu. SGK’ya göre 5450 prim günü yeterli olduğu halde 8000 günü aşmış durumda. 22 yıldır aynı şirkette çalışıyor. Üç yıl daha yaşı bekleyeceği için fazladan daha bir hayli günü olacak. “Fazla primler maaş düşmesine sebep oluyor” diye saçma bir yaklaşım var. Fazla primlerin getirisi veya götürüsü var mıdır? (Derya B.)
Yanıt: Derya Bey, 8 Eylül 1999 öncesi işe başlayanlar için belirtilen prim gün sayısı, emeklilik için gereken asgari prim günüdür. Asgari prim gününü doldurduktan sonra çalışmaya devam eden herkesin emekli aylığının düşeceğini söylemek doğru değil. Emekli aylığının düşmesi, daha önce yüksek kazanç bildirildiği halde 2008 sonrasında kazançların düşük bildirilmesi durumunda söz konusudur. Bununla birlikte, çalışılan her yıl için aylık bağlama oranı 2 puan artar.
