Ekonomik kriz dönemlerinde iki kat hasar

Son günlerde fabrika yangınları çok arttı. İtfaiye kayıtlarına göre son 5 ayda 68 fabrika yandı. Bütün bu olan biten normal de olabilir ancak eğer işin içinde sigorta varsa şüphelenmekte fayda var. Kaldı ki yanan fabrikaların büyük bölümü sigortalı ve diğer ilginç durum yangınların tekstil ve petrokimya gibi alanlarda çıkması. Çünkü bu iki alanda da yangın öyle hızlı büyüyor ve binayı öyle tahrip ediyor ki kimse bir şey kanıtlayamıyor. Ancak bu yangınların ekonominin sıkıntıya girdiği dönemlerde olması yeterince şüphe uyandırıyor. Örneğin 2008 krizinin ardından 2009’da sigortacıların ödediği tazminat 2008’e göre yaklaşık 2 kat artarak 478 milyon liradan 866 milyon liraya çıkmıştı.

Sigorta şirketleri topladığı toplam primin yüzde 30’unu hasar tazminatı olarak öderken 2009’da bu oran yüzde 45’e çıktı. Hemen şunu da belirtelim, şirketler topladıkları primin önemli bir kısmını riski üzerinde tutmamak için reasürans şirketlerine devrettiğinden aslında kâr etmiş gibi görünseler de bu alanda artan hasar ödemeleri nedeniyle kriz yıllarında önemli zararlar yazıyorlar. Tabii bu zararlar sonraki yıllarda diğer vatandaşların primine de yansıyor.

TEMİNAT AÇIĞI DOĞDUĞU İÇİN

Şirket sahipleri eğer bilerek yangın çıkarıyorsa tabii ki ya elindeki malı satamamış oluyor ve bunu nakde dönmenin en kolay yolu olarak sigortayı görüyor veya mali olarak sıkıştığı için sigorta şirketini dolandırmak istiyor. Örneğin çoğu şirket sahibi bin ton üretim malzemesi yerine 10 bin ton malzeme olduğunu söyleyip fazladan tazminat istiyor. Diğer bir neden ise bankadan alınan kredi karşılığında fabrikanın teminat olarak gösterilmesi. İşverenler fabrikalarını kredi alırken teminat olarak gösteriyor. Kredi ödenmediği zaman da fabrikaya haciz konulup haciz sonucu satışa çıkarılıyor. Ancak satışa çıkan fabrika özellikle kriz dönemlerinde değerinin yüzde 40 ile 60’ı arasında ucuza satılabiliyor. Yani fabrika sahibi malı haczedildiği halde 100 liralık borcun ancak yarısını ödemiş oluyor. Fabrika sahipleri genellikle aldıkları kredi tutarında sigorta yaptırdığı için fabrika yandığında kredi tutarı kadar sigortadan para alıp kredisini kapatıyor.

DOĞRULAMAK KOLAY DEĞİL

Sigortacılar yangın için uzmanlarla inceleme yapıyor ancak her şey kül olduğu için yangının bilerek çıkarılıp çıkarılmadığını kanıtlamak kolay değil. Mecburen itfaiye raporuna uymak zorunda kalıyor.

SORUN TEMİNAT

Kredi alırken fabrika binasını teminat gösteren fabrika sahipleri kredi ödenmediği için icra yoluyla yapılan satışlarda mal varlığının yüzde 40 ile 60’ı arasında gelir kaybına uğruyor. Bundan kaçınmak için sigortayı kurtuluş yolu olarak görüyor.

2008’DE HASAR ÖDEMESİ % 81 ARTTI