Divan-I Hümayun nedir, özellikleri neler? Divan-I Hümayun üyeleri kimlerdir?

Divan-ı Hümayun; kelime anlamı olarak "Padişah divanı" anlamına gelen ve devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı bir organdır. Osmanlı Devleti'nin yönetimindeki en etkili kurul olarak göze çarpan Divan-ı Hümayun, devletin iç ve dış siyasetinin belirlendiği bir kurum olarak dikkat çekmektedir. Divan-ı Hümayun özellikleri hakkında derlediğimiz bu içeriğimizi sizler için hazırladık.

Giriş: 18.01.2023 - 01:16 Güncelleme: 18.01.2023 - 01:16

facebook
twitter-x
linkedin
whatsapp
mail

Mali konularda da geniş yetkilere sahip olan Divan-ı Hümayun vergi politikaları ve para politikaları gibi konularda etkin bir kurum olmuştur. Tüm bu görevlere ek olarak zaman zaman yüksek bir mahkeme olarak da çalışan Divan-ı Hümayun üyeleri kimlerdir? Divan-ı Hümayun neden kaldırıldı? İşte, tüm detaylar…

Divan-ı Hümayun Nedir?

Divan-ı Hümayun; Osmanlı Devleti’nde devletin iç ve dış meselelerinin görüşüldüğü ve karar bağlandığı bir kurumdur. Savaş ve barış kararlarının alındığı, devletin mali politikalarının karara bağlandığı, idari ve adli bir mahkeme olarak da çalışan Divan-ı Hümayun özellikle 15. yüzyıl ile 17. yüzyıllar arasında oldukça etkili olmuş bir yönetim organıdır.

Peki, Divan-ı Hümayun kim kurdu? Osmanlı Devleti’nde ilk divan sistemi Osman Gazi zamanında görülse de ilk vezir atamasını yaparak ilk kez divanı kuran padişah, Orhan Gazi’dir. Divan-ı Hümayun tabirinin kullanılmaya başlandığı dönem ise Fatih Sultan Mehmed dönemidir.

Divan-ı Hümayun Özellikleri

Osmanlı Devleti’nde padişahtan sona en etkili kurum olarak çalışan Divan-ı Hümayun özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

Padişahın ve devletin yürütme organı olarak çalışmış bir kuruldur. Bu özelliği sebebiyle bugünkü Bakanlar Kurulu ile benzerlik gösterir.
Devletin siyasi, askeri, mali, örfi ve adli işleri bu kurulda görüşülüp karara bağlanmıştır.
Divan-ı Hümayunda alınan kararlar, mühimme defterlerine kaydedilerek yürürlüğe girmiştir.
Bu kurulda alınan kararlar her ne kadar padişah imzası ile yürürlüğe girse de bazı durumlarda buna ihtiyaç olmamıştır.
Orhan Gazi tarafından kurulduğu andan itibaren padişahlar divan toplantılarına bizzat katılmışlar ve toplantıları bizzat yönetmişlerdir. Fatih Sultan Mehmed’den itibarense bu durum değişmiştir.
Fatih Sultan Mehmed döneminden itibaren padişahlar, divan toplantılarını “Kasr-ı Adl” adı verilen bir bölmeden izlemişlerdir.
Başlangıçta divan üyesi olmayan şeyhülislam, Kanuni Sultan Süleyman döneminden itibaren sadrazam ile eşit konuma getirilmiş ve divan toplantılarına katılmıştır.