Deneme nedir, özellikleri nelerdir? Deneme yazısı örnekleri
Yazarın, herhangi bir konuda olan duyguları, düşünceleri ve kanaatlerini paylaşmak için kesin bir yargıya varmadan yazdığı yazılara edebiyatta deneme adı verilmektedir. Avrupa'da Montaigne ile başlayan, Türk edebiyatında ise Tanzimat sonrası Servet-i Fünun döneminde karşımıza çıkan deneme, günümüzde sıklıkla başvurulan yazı türlerinden bir tanesidir. Deneme hakkındaki ayrıntıları yazımızın devamında bulabilirsiniz.
ABONE OL
Özgürce seçilmiş bir konuda yazarın kendiyle konuşur gibi yazdığı bir tür olan deneme yazısı örnekleri nelerdir? Deneme türünün özellikleri nelerdir? İşte, deneme yazısı nedir sorusuna dair tüm detaylar…
Deneme Nedir?
Deneme; bir yazarın gözlemlediği bir durum ya da olayı, herhangi bir kavram ya da varlıkla ilgili görüşlerini ispat etmeye gerek duymadan yazıya dökmesi olarak tarif edilebilir. Yazarın kendisiyle konuşur gibi bir üslup takınarak yazdığı bir yazı türü olan denemenin inandırıcı olabilmesinin tek şartı, ele alınan ve yazıya dökülen konunun samimiyetle aktarılmasına bağlıdır.
Deneme yazısı nedir sorusuna, toplumsal durum ya da olgulardan daha çok kaleme alan kişinin iç dünyasına yönelik yazılardır cevabı da verilebilir. Çünkü denemeler, yazıyı yazan kişinin kişisel bakış açısını ve fikirlerini sunabilmesi için bir araç konumunda olan yazılardır.
Deneme türlerinin ilk örneklerine Yunan ve Roma Edebiyatında rastlamak mümkündür. Epiktetos, Platon ve Cicero’nun bazı eserlerinde bu türe uygun olarak kaleme alınmış yazılar bulunmaktadır. Günümüzde kullandığımız anlamda denemelerin ilk örneklerini ise 16. yüzyılda görürüz. Denemenin ilk örnekleri, Fransız yazar ve filozof Michel de Montaigne tarafından verilmiş ve yazar, bu yazıların kişisel görüşlerini ve deneyimlerini iletmesi sebebiyle bu türe “essai” (deneme) adını vermiştir.
Türk edebiyatında denemenin ilk örneklerine, Batı edebiyatının da etkisiyle Tanzimat sonrasında rastlamaktayız. Daha önceleri “kalem tecrübesi” olarak isimlendirilen bu tür, ilk kez Servet-i Fünun döneminde karşımıza çıkmış ve Cumhuriyet döneminde ise gelişimini sürdürmüştür.