18 yaş öncesi sigorta girişi erken emekli eder mi?
Sosyal güvenlik mevzuatında sürekli yapılan değişiklikler dolayısıyla aileler çocukları için küçük yaşta sigorta girişi yaptırmak istiyorlar. Peki 18 yaş öncesi sigorta ne sağlar? Erken emeklilik hakkı verir mi? Hangi durumda geçersiz sayılır. 2008'deki kanun değişikliği sonrasında da 18 yaşından önce sigorta girişi avantajlı mıdır? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, 18 yaş öncesi sigorta girişiyle ilgili merak edilenleri yazdı
Sosyal güvenlik mevzuatında zaman zaman yapılan değişiklikler emeklilik koşullarında büyük farklar ortaya çıkartabiliyor. En son kapsamlı değişiklikler 1999 ve 2008 yıllarında yapıldı. Emeklilik yaşı 8 Eylül 1999 tarihinden sonra başlayanlar için kadınlarda 58, erkeklerde 60’a çıkartıldı. 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile de 2035 yılına kadar prim gününü tamamlayanlar için yaş şartı korundu ancak prim gününü daha sonra tamamlayanlar açısından emeklilik yaşı kademeli olarak 65’e yükseltildi.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Aileler kanunlarda sık sık yapılan değişiklikler dolayısıyla olumsuz etkilenmemesi, hatta mümkünse daha erken emekli olabilmesi için çocuklarını küçük yaşta sigortalı göstermenin yollarını arıyorlar. 18 yaş öncesi sigorta girişinin etkisi, hangi dönemde çalışmaya başlandığına göre değişiyor.
8 EYLÜL 1999 ÖNCESİ ÇALIŞANLAR
8 Eylül 1999 tarihinden önce emeklilikte prim günü, sigortalılık süresi ve yaş olmak üzere 3 koşul aranıyordu. Yaş ve prim gününün yanı sıra kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini doldurmak gerekiyordu.
18 yaş öncesi çalışmalar prim gününe sayılıyor ve emeklilik koşullarının belirlenmesi bakımından geçerli kabul ediliyordu. Ancak, 20/25 yıllık sigortalılık süresi açısından 18 yaşın doldurulduğu tarih esas alınıyordu. Örneğin 1996 yılında 14 yaşında iken çalışmaya başlayan bir kadının 18 yaşını dolduruncaya kadar 360 prim günü bulunuyorsa bu prim gününün tamamı emekliliğine sayılıyor. Fakat, 20 yıllık sigortalılık süresi ise 18 yaşını doldurduğu 2000 yılında başlatılıyor.
O dönemde 18 yaşından küçük iken çalışmaya başlayanlar 1999 yılında emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60’a çıkartılırken daha az etkilenmişlerdi. Örneğimizdeki kadın 58 yerine 52 yaşında emekli olma hakkı elde ediyordu. Geçen yıl 8 Eylül 1999 öncesi çalışmaya başlayanlar için yaş şartı tümüyle kaldırılınca yaşıtlarına göre çok daha erken sürelerde emekli olma hakkı elde ettiler. 1996 yılında 14 yaşında olan örneğimizdeki kadın 5825 prim günü varsa geçen yıl 41 yaşında emekli olmaya hak kazandı.
1 Nisan 1981 öncesinde çalışmaya başlayanlar için ise sigortalılık başlangıcı açısından 18 yaş şartı da aranmıyordu.
8 EYLÜL 1999 – 30 NİSAN 2008 ARASI ÇALIŞMAYA BAŞLAYANLAR
Bu dönemde 18 yaşından önce çalışmaya başlayanların 18 yaşı dolduruncaya kadar olan prim günleri emekliliklerine sayılıyor. 18 yaşını doldurdukları tarih sigorta başlangıcı olarak kabul ediliyor. Normal emeklilik için sigortalılık süresi aranmamakla birlikte maluliyet aylığında arandığı için önem taşıyor.
1999 – 2008 arasında 18 yaşından önce sigortalı çalışmaya başlayanlar için emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60 olarak uygulanıyor. Bu dönemdekiler için 18 yaş öncesi sigorta girişi avantajı, 1999 öncesinde çalışmaya başlayanlara göre daha az. Sadece 2008 yılında çıkartılan kanunla getirilen prim gününü tamamladıkları tarihe göre değişen kademeli yaş artışından etkilenmeyecekler.
30 NİSAN 2008 TARİHİNDEN SONRA ÇALIŞMAYA BAŞLAYANLAR
Bu tarihten sonra çalışmaya başlayanlar açısından 18 yaşından önce sigorta girişinin emeklilik yönünden bir önemi kalmadı. Çünkü, 30 Nisan 2008 sonrası çalışmaya başlayanlar sigorta girişi kaç yaşında olursa olsun prim gününü tamamladıkları tarihteki yaşa tabi olacaklar. 4/a (SSK) statüsünde 7200, 4/b (BAĞ-KUR) ve 4/c (Emekli Sandığı) statüsünde ise 9000 prim gününü tamamladıkları tarihte yaş koşulu ne ise o yaşta emekli olacaklar. Statülerine göre aranan prim gününü 31 Aralık 2035 tarihine kadar tamamlayan kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekliliğe hak kazanacaklar. Prim gününü daha sonra tamamlayanların emeklilik yaşı 2036 yılından itibaren her yıl 1 yaş artacak. Dolayısıyla ilk kez sigortalı çalışmaya 30 Nisan 2008 tarihinden sonra başlayanların kaç yaşında sigorta girişinin yapıldığı değil, prim gününü hangi tarihte tamamladıkları belirleyici olacak.
30 Nisan 2008 sonrası için 18 yaş öncesi sigorta girişi ancak emeklilik yaşının yeniden artırılması gündeme gelirse anlamlı olacak.
AİLESİNİN İŞYERİNDE ÇALIŞAN ÇOCUKLAR İÇİN HAKİM ONAYLI SÖZLEŞME
Anne babasına ait işyerinde 18 yaşından küçük çocuğun sigorta priminin yatırılması tek başına bir anlam ifade etmiyor. Aileye ait işletmede çocuğa yapılan sigortanın geçerli olabilmesi için iş sözleşmesinin hakim tarafından onaylanması şartı aranıyor.
Sigorta kaydının fiili çalışmaya dayanmadığının ileride tespit edilmesi halinde geçersiz kabul ediliyor.
