Gökyüzünün altın kadınları

G&uuml;ntay ŞİMŞEK / HT GAZETE Her birinin ayrı ve ilgin&ccedil; hik&acirc;yesi var. Kimi &uuml;lkesindeki ırk&ccedil;ılığa takılmış, kimi erkek egemen toplumun esiri olmuş, ama bir yolunu bulup başarmışlar. Yaşadıkları t&uuml;m zorluklara rağmen, sayıları az da olsa, havacılık tarihine adını altın harflerle yazdıran cesur kadınlar var. Şu an bir kadının pilot olması veya havayolu-havalimanı işletmesi garip gelmeyebilir. Ancak ge&ccedil;mişte olduk&ccedil;a garip karşılanan ve başarması ger&ccedil;ekten de &ccedil;ok zor bir işti havacılık sekt&ouml;r&uuml;nde kadın olarak var olmak. 1937 yılında d&uuml;nyanın ilk kadın savaş pilotu olarak tarihe ge&ccedil;en Sabiha G&ouml;k&ccedil;en, 1950 yılında Kore Savaşı&rsquo;na katılmak istemiş, ancak Birleşmiş Milletlerin mevzuatları gereği, kadınlar aktif olarak askerlik yapamadığından kabul edilmemiştir. 20. y&uuml;zyılın başlarında ise Amerika&rsquo;da siyah&icirc; bir kadın, tenin renginden dolayı u&ccedil;uş eğitimine kabul edilmedi. T&uuml;m zamanların en &uuml;nl&uuml; kadın pilotu: Amelia Earhart, ABD Gelmiş ge&ccedil;miş en &uuml;nl&uuml; pilotlardan biri olan Earhart, pilot lisansını 15 Mayıs 1923&rsquo;te aldı. Earhart &ouml;ncelikle Atlantik Okyanusu&rsquo;nu u&ccedil;arak aşan ilk kadın yolcu oldu. Daha sonra &ldquo;Kuzey Amerika&rsquo;yı boydan boya u&ccedil;arak aşan ilk kadın pilot&rdquo; unvanını aldı. Earhart, d&uuml;nyanın etrafını u&ccedil;arak turlayıp nihai amacına varmak istiyordu. İlk denemesinde talihsiz bir kaza ge&ccedil;iren &uuml;nl&uuml; pilot, ikinci denemesinde seyahatinin sonlarına doğru, Pasifik&rsquo;in ortasında yer alan Howland Adası&rsquo;na iniş i&ccedil;in yaklaşırken bir anda ortadan kayboldu. O g&uuml;nden sonra, Amelia Earhart&rsquo;tan ve u&ccedil;ağından haber alınamadı. D&uuml;nyanın ilk kadın askeri pilotu: Sabiha G&ouml;k&ccedil;en, T&uuml;rkiye 22 Mart 1913&rsquo;te Bursa&rsquo;da d&uuml;nyaya gelen Sabiha G&ouml;k&ccedil;en, d&uuml;nyanın ilk kadın askeri pilotuydu. 1925&rsquo;te Bursa ziyareti sırasında Atat&uuml;rk&rsquo;&uuml;n evlat edindiği G&ouml;k&ccedil;en, 1935&rsquo;te T&uuml;rk Kuşu&rsquo;na katıldı ve u&ccedil;mayı burada &ouml;ğrendi. İleri u&ccedil;uş eğitimini Rusya&rsquo;da alan G&ouml;k&ccedil;en, 1936-37 yıllarında Eskişehir Askeri U&ccedil;uş Okulu&rsquo;nda bombardıman u&ccedil;aklarıyla u&ccedil;tu. 1938&rsquo;de u&ccedil;ağıyla Balkan turunu başarıyla tamamlayan G&ouml;k&ccedil;en, 1955&rsquo;e kadar T&uuml;rk Kuşu&rsquo;nda baş&ouml;ğretmenlik yaptı. Sabiha G&ouml;k&ccedil;en, doğduğu g&uuml;n olan 22 Mart&rsquo;ta 2001 yılında vefat etti. Sertifikalı ilk kadın pilot Raymonde de Laroche, Fransa Raymonde de Laroche, d&uuml;nyada u&ccedil;uş sertifikası alan ilk kadındı. Sertifikasını 8 Mart 1910&rsquo;da teslim aldıktan sonra Kadınlar Kupası&rsquo;na katılan Laroche, 1913&rsquo;te 4 saatten fazla u&ccedil;arak yarışmayı kazandı. Pilot, 1919&rsquo;da hi&ccedil; durmadan 323.5 km u&ccedil;arak en uzun u&ccedil;uşu ger&ccedil;ekleştiren kadın unvanını da aldı. Ayrıca aynı yıl 4 bin 785 km&rsquo;ye y&uuml;kselerek bir başka rekor kırdı. Laroche, 1919&rsquo;da deneysel bir u&ccedil;ağı indirmeye &ccedil;alışırken kaza ge&ccedil;irip hayatını kaybetti. İlk kadın T&uuml;rk pilot: Bedriye Tahir G&ouml;kmen, T&uuml;rkiye Genel intiba olarak ilk T&uuml;rk kadın pilotu olarak Sabiha G&ouml;k&ccedil;en bilinir. Ancak bu unvanın ger&ccedil;ek sahibi, 1932 yılında Vecihi U&ccedil;uş Okulu&rsquo;nda havacılık eğitimine başlayan ve G&ouml;kmen Bacı lakabıyla tanınan, Bedriye Tahir G&ouml;kmen&rsquo;dir. Asıl mesleği memurluk olan G&ouml;kmen, mesleğini s&uuml;rd&uuml;r&uuml;rken u&ccedil;uş eğitimleri de aldı. 1933&rsquo;te u&ccedil;uş br&ouml;vesine sahip olan G&ouml;kmen, havacılık uğraşı y&uuml;z&uuml;nden &ccedil;ok eleştirildi. Hatta bu y&uuml;zden işinden uzaklaştırılıp mesleğine bile son verildi. Br&ouml;veleri Hava Kuvvetleri M&uuml;steşarlığı tarafından onaylanmayan G&ouml;kmen&rsquo;in daha sonraki hayatı hakkında maalesef pek bir bilgi bulunmuyor Uzayda y&uuml;r&uuml;yen ilk kadın kozmonot: Svetlana Savitskaya, Rusya Uzayda y&uuml;r&uuml;yen ilk kadın kozmonot Svetlana Savitskaya, 8 Ağustos 1948&rsquo;de Moskova&rsquo;da doğdu. Erken yaşta paraş&uuml;t&ccedil;&uuml;l&uuml;ğe başladı. 18 yaşına gelmeden 450 atlayış ger&ccedil;ekleştiren Savitskaya, 15 bin metreden serbest d&uuml;ş&uuml;ş atlayışı bile ger&ccedil;ekleştirdi. Moskova Havacılık Enstit&uuml;s&uuml;&rsquo;nde eğitim g&ouml;ren Rus havacı, daha sonra 20 farklı u&ccedil;ak tipini u&ccedil;urmak i&ccedil;in &ccedil;eşitli sertifikalara sahip oldu. MiG-21 u&ccedil;ağıyla saatte 2683 km hızla u&ccedil;arak kadınlar hız rekorunu tazeledi. 1980&rsquo;de kozmonot olan Savitskaya, Soyuz T-7 ile uzaya &ccedil;ıkan ikinci kadın unvanına sahip oldu. Ayrıca uzaydaki Salyut 7 istasyonunda 3 bu&ccedil;uk saat ge&ccedil;iren Savitskaya, uzayda y&uuml;r&uuml;yen ilk kadın olarak tarihe ge&ccedil;ti. Hava yarışlarının ilk kadın: Jacqueline Cochran, ABD Pilot lisansını 1932&rsquo;de alan Jacqueline Cochran, Bendix Yarışı&rsquo;nda yer alan ilk kadın pilot oldu. 1937 yılında yarışmada birinci oldu. ABD, İkinci D&uuml;nya Savaşı&rsquo;na girmeden &ouml;nce, orduya kadınların savaş dışı g&ouml;revlerde yer almasını sağlayacak bir program sundu. Cochran, bu teklifi sayesinde baş harfleri birleştiğinde T&uuml;rk&ccedil;e anlamı eşek arısı olan W.A.S.P. (Hava Kuvvetleri Kadın Hizmet Pilotları) teşkilatını kurdurdu ve bu teşkilatın y&ouml;neticisi oldu. 1980&rsquo;de hayatını kaybeden Cochran, kendinden sonraki bir&ccedil;ok havacıya ilham kaynağı oldu. Irk&ccedil;ılığa takılan ilk kadın pilot: E. Bessie Coleman, ABD Bir siyah&icirc; Amerikalı olan Elizabeth &ldquo;Bessie&rdquo; Coleman, pilot olabilmek i&ccedil;in sadece zorlu bir eğitimin değil aynı zamanda &ouml;nyargıların da &uuml;stesinden gelmeyi başardı. ABD&rsquo;deki u&ccedil;uş okullarından eğitim izni alamayan Coleman, pilot olabilmek i&ccedil;in Fransızca &ouml;ğrendi ve Paris&rsquo;e taşındı. Br&ouml;vesini 15 Haziran 1921&rsquo;de alan Coleman, ABD&rsquo;ye d&ouml;nerek havacılık g&ouml;sterilerinde akrobasi pilotluğu yaparak ge&ccedil;imini sağladı. &Ouml;mr&uuml; boyunca ırk ve cinsiyet eşitliği i&ccedil;in m&uuml;cadele veren siyah&icirc; pilot, 1926&rsquo;da trajik bir u&ccedil;ak kazasında hayatını kaybetti. Yolcu u&ccedil;uran ilk kadın pilot: Helene Dutrieu, Bel&ccedil;ika Havacılık tarihinin g&ouml;z&uuml; pek pilotu olarak tanınan Helene Dutrieu, ilk u&ccedil;uş denemesinde kalkış yaparken &ccedil;akıldı. Bu olaydan bir s&uuml;re sonra yalnız u&ccedil;maya başlayan Dutrieu, daha sonra da 15 Kasın 1910&rsquo;da Bel&ccedil;ika Havacılık Kul&uuml;b&uuml;&rsquo;nden u&ccedil;uş sertifikasını aldı. Ardından irtifa ve hız rekorları kırmaya başlayan pilot, bir saatten fazla u&ccedil;an ilk kadın ve yolcuyla u&ccedil;an ilk kadın pilot oldu. 1910&rsquo;da 2 saat 35 dakika s&uuml;ren bir u&ccedil;uş d&uuml;zenleyen Dutrieu, havacılık başarıları sayesinde Fransız Onur Nişanı almaya hak kazandı. İlk kadın hava trafik kontrol&ouml;r&uuml;: Marie Miller, ABD Marie Miller, 1907 doğdu ve 105 yaşında hayata g&ouml;zlerini yumdu. 1920&rsquo;lerin sonunda Long Island New York&rsquo;taki Curtis U&ccedil;uş Hizmetleri&rsquo;nde sekreter olarak &ccedil;alışırken i&ccedil;indeki havacılık tutkusuna h&acirc;kim olamayıp, haftalık maaş &ouml;demesinin bir par&ccedil;ası olarak 3 saatlik u&ccedil;uş dersleri almaya başlamış. Daha sonra Ralegh Belediye Havaalanı&rsquo;nda &ccedil;alışmak &uuml;zere Raleigh&rsquo;e taşınan Marie Miller, &uuml;lkesinin ve d&uuml;nyanın ilk kadın hava trafik kontrol&ouml;r&uuml; oldu. Miller, aynı zaman Raleigh&rsquo;in ilk havaalanını işleterek, ilk havalimanı işletmecisi kadın girişimci oldu. THY 777X VE A350 SİPARİŞ EDECEK T&uuml;rk Hava Yolları (THY) 2015&rsquo;e girmeden geniş g&ouml;vdeli, &ccedil;ift koridorlu u&ccedil;ak siparişi vermek i&ccedil;in &ccedil;alışmalarını son aşamaya getirmiş durumda. THY y&ouml;neticileri nezdinde yaptığım araştırmaya g&ouml;re; Boeing 747-8 ve Airbus A380 modelleri i&ccedil;in &ccedil;ok &ouml;nemli bir fırsat olmaz ise siparişleri g&uuml;ndemden &ccedil;ıkarılmış durumda. &Ccedil;ok &ouml;nemli fırsattan kastım, daha &ouml;nce Hintli Jet Airways&rsquo;ten &ccedil;ok uygun fiyatlarla kiralayıp, u&ccedil;tuğu hatlarda performanslarını test ettiği Boeing 777-300 u&ccedil;aklarına benzer bir durum. Zira bunun gibi A380 kiralama şansı bir d&ouml;nem ortaya &ccedil;ıkmış, ancak devamı gelmemişti. THY y&ouml;netimi temkinli davranarak, sipariş sonrası sorunsuz u&ccedil;acak modellere eğilmek istiyor. A380, 747-8 ve 787&rsquo;lerden uzak durulmasının sebebi bu. A350 ve 777X&rsquo;lere sıcak bakılması ise mevcut modellerden geliştirilmiş ve geliştirilecek olması nedeniyle bir&ccedil;ok a&ccedil;ıdan daha avantajlı addediliyor. Eğer başka havayollarından &ouml;nemli bir fırsat &ccedil;ıkmaz ise bizzat &uuml;retici firmalar; Boeing ve Airbus&rsquo;a vereceği siparişler arasında &ouml;nceliği Airbus son g&ouml;zdesi A350, Boeing&rsquo;in 777&rsquo;lerden geliştirdiği, 787 teknolojisini kullanacak 777X modelleri i&ccedil;in sipariş verilecek. Boeing 777X ailesi, 2013 yılında Dubai Airshow&rsquo;da basına tanıtıldı. Boeing&rsquo;in B777-8X ve B777-9X den oluşan u&ccedil;ak ailesi hem pazar ihtiya&ccedil;larına hem de m&uuml;şteri tercihlerini karşılama &uuml;zerine tasarlanmış. 2017 yılında &uuml;retimine başlanması planlanan u&ccedil;akların ilk teslimatı 2020 yılında yapılacak. A380&rsquo;nin teknolojisi &uuml;zerine geliştirilen A350 ise rakibi 787 ailesine g&ouml;re daha sorunsuz ve dolayısıyla daha avantajlı olduğu d&uuml;ş&uuml;n&uuml;l&uuml;yor. Şu an filosunda toplam 55 adet geniş g&ouml;vdeli u&ccedil;ağı bulanan THY, bu sınıftaki siparişlerinden Boeing 777-300 ER&rsquo;ların son 3&rsquo;&uuml;n&uuml; 2017&rsquo;de ve Airbus 330-300&rsquo;lerin son 5&rsquo;ini 2016&rsquo;da teslim aldıktan sonra başka geniş g&ouml;vdeli teslim bekleyen u&ccedil;ağı kalmamış oluyor. Sipariş takvimini buna g&ouml;re yapan THY y&ouml;netimi, A350&rsquo;leri i&ccedil;in erken sipariş, 777X&rsquo;ler i&ccedil;in de 2020&rsquo;lerde teslim edilecek şekilde planlar yapıyor. GELECEĞİN EN VERİMLİ U&Ccedil;AĞI B&uuml;y&uuml;k pencereler, daha geniş bir kabin, yeni aydınlatma, gelişmiş mimari ve son teknolojiyle donatılmış u&ccedil;ak i&ccedil;i sistemleriyle B777X şimdiden şirketlerin ilgisini &ccedil;ekmeye başladı. 777X&rsquo;lerin motorları muadillerine g&ouml;re y&uuml;zde 5 daha verimli &ccedil;alışacak GE9X&rsquo;ler olacak. 777X y&uuml;zde 12 daha d&uuml;ş&uuml;k yakıt t&uuml;ketimi ve y&uuml;zde 10 daha d&uuml;ş&uuml;k işletme maliyetiyle d&uuml;nyanın en b&uuml;y&uuml;k ve en verimli &ccedil;ift motorlu jeti olacak. 777-8X ve 777-9X olarak iki modeli olacak. B777-8X 350 yolcu kapasiteli, 17 bin 220 km menzilli ve liste fiyatı 360.5 milyon dolar. B777-9X ise 400 yolcu kapasiteli, 15 bin 185 km menzilli ve 388.7 milyon dolar. B777X i&ccedil;in Lufthansa 34 adet, Etihad 25 adet, Qatar 50 adet ve Emirates 150 adet sipariş vermiş durumda. &Ccedil;ELEBİ HİNDİSTAN&rsquo;DA B&Uuml;Y&Uuml;YECEK T&uuml;rkiye&rsquo;nin en k&ouml;kl&uuml; yer hizmetleri şirketlerinden &Ccedil;elebi, son yıllarını yurtdışında b&uuml;y&uuml;yerek ge&ccedil;iriyor. İlk olarak Budapeşte&rsquo;de yer hizmetleri işine giren &Ccedil;elebi Havacılık Holding, 2 kıta, 5 &uuml;lke ve 36 havalimanında faaliyet y&uuml;r&uuml;t&uuml;yor. &Ccedil;elebi Havacılık Holding Y&ouml;netim Kurulu &Uuml;yesi Canan &Ccedil;elebioğlu, bu hafta Airport&rsquo;ta konuğum oldu. Hindistan&rsquo;da b&uuml;y&uuml;me planlarını ve bu &uuml;lkenin T&uuml;rkiye turizmi i&ccedil;in potansiyelini konuştuk. &Ccedil;elebioğlu ile sohbetimi Habert&uuml;rk TV&rsquo;de Pazar 17.15&rsquo;te izleyebilirsiniz. Ayrıca Airport&rsquo;ta bu hafta şu konular var: * U&ccedil;uş rotamız; Antik Yunan, Roma ve Osmanlıd&ouml;nemine ait eserleri, mutfak k&uuml;lt&uuml;r&uuml; ve kordonuyla Gazi Mustafa Kemal Atat&uuml;rk&rsquo;&uuml;n doğduğu şehir Selanik. * Havacılık end&uuml;strisinde gelecek hangi u&ccedil;akların olacak? G&uuml;neş enerjisiyle u&ccedil;an Solar İmpulse&rsquo;ın yaratcısı Bertrand Piccard, Airport&rsquo;a anlattı. * U&ccedil;ak koltuklarında son trendler neler, hangi havayolu 35 yıl sonra yeni bir sınıfla hizmet vermeye başlıyor?

Gökyüzünün altın kadınları

AIRPORT bu hafta yine dopdolu...