Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün sevdiği şarkılar!

Atatürk, siyasi liderliğinin ötesinde, alışkanlıkları, değer yargıları, hayatıyla da herkese örnek bir insandı… Sanatın her türlüsüne ilgi gösterirdi... Özellikle de güzel bestelenip okunan musikiye hayrandı. Atatürk insan hayatında müziğin yerinin apayrı olduğuna inanıyordu.

14 Ekim 1925’te İzmir Kız Öğretmen Okulu’nu ziyaretlerinde öğrencilerin “Hayatta musiki lazım mıdır?” sorusuna şu cevabı vermişti:

“Hayatta musiki lazım değildir. Çünkü hayat musikidir. Musiki ile alakası olmayan mahlukat insan değildir. Eğer mevzuu bahis olan hayat insan hayatı ise, musiki behemehal vardır. Musikisiz hayat zaten mevcut olamaz. Musiki hayatın neşesi, ruhu, süruru ve her şeyidir. Yalnız musiki­nin nev’i şayan-ı mütalaadır.”

Atatürk, Türk milletini çağdaş uygarlık seviyesine çıkarmak sadece devlet idarelerinde değil, sosyal hayatta da yenilikler yapmıştı... Onun zamanında müzik öğretmeni yetiştirmek amacıyla Musiki Muallim Mektebi açıldı. İstanbul Darülelhan Şark Musikisi Şubesi’nin adı İstanbul Konservatuarı olarak değiştirildi. Döneminde Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası kuruldu.

Sanatçı Sümer Ezgü, Atatürk'ün Sarı Zeybek türküsünde zeybek oynamasını canlandırmıştı

1927 yılından itibaren Avrupa’ya müzik öğrencisi gönderildi. Cemal Reşit Bey, Ulvi Cemal Erkin, A. Adnan Saygun, Necil Kazım Akses, H. Ferit Alnar gibi tanınmış kompozitörlerimiz bu imkandan faydalandı.

Atatürk ‘Bizim hakiki musikimiz’ dediği halk müziğimizin derlenmesine ve kompozitörler tarafından işlenmesine çok önem veriyordu.

Ulu Önder, 1 Kasım 1934 konuşmasında halk müziği derlemelerinin yapılacağını, derlenecek ezgilerin genel musiki kuralları içersinde işlenmesini, böylece Türk müziğinin evrensel müzik seviyesine yükselebileceğini belirtmişti. Atatürk’ün döneminden 1953 yılına kadar derleme gezileri yapıldı ve aşağı yukarı bütün iller dolaşılarak 10.000 civarında ezgi derlendi.

Atatürk müzik ile ilgili yaptığı yeniliklerin yanında elbette iyi bir dinleyiciydi de… Yemen Türküsü, Atatürk'e hayatlarını kaybeden gençleri ve askerleri hatırlatırdı. O kadar çok severdi ki o türküyü ne zaman dinlese gözyaşlarını tutamazdı.

Ünlü müzisyen Neyzen Burhanettin Ökte’nin anılarına göre Atatürk’ün gazel ve türkülerden ‘Ben şehid-i badeyem dostlar demim yad eyleyin’, ‘Yeter artık çeker oldum şu cihanın gamını’, ‘Yarab ne eksilirdi deryay-i izzettinden’, Rast makamı şarkılardan ‘Nihansın dideden ey mest- i nazım. Bana sensiz cihanda car ne lazım’, ‘Habgah-ı yare girdim arziçün ahvalimi, Bu perişan halini gördüm unuttum halimi’, Nihavend makamından ‘Olsa da muhabbetle hakikat mi olur’ ve ‘Aşk ateşi sinemde yine şule feşandır’ gibi şarkıları çok seviyor ve bizzat okuyordu.

Atatürk’ün Münir Nurettin, Safiye Ayla, Müzeyyen Senar ve Melek Erdik gibi usta sanatçıları sevdiği biliniyor.

Atatürk'ün Müzeyyen Senar ve Safiye Ayla'yı çok sevdiği de kaynaklarda geçiyor... Safiye Ayla, Atatürk adına düzenlenen konserde 'Yanık Ömer' adlı şarkısını okumuştu.

Müzeyyen Senar’ın anılarına göre, sanatçı 1936’nın Aralık ayında Atatürk tarafından huzuruna çağrılıyor. Dolmabahçe Sarayı’na giden Müzeyyen Senar ve Necati Tokyay, Şükrü Tunar, Nubar Tekyay, Selahattin Pınar, Kemal Niyazi Seyhun, Yorgo ve Aleko Bacanos, Atatürk’ün şarkı seçimini bekliyor. Atatürk ise Senar’ın şarkı defterinden Tatyos Efendi’nin Hicazkâr şarkısını seçiyor. Atatürk, o konhserde Senar’a hayran kalıyor.

Türk musikisinin hak ettiği değeri görebilmesi için onlarca icraatte bulunan Atatürk'ün sevdiği şarkıları, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı'ndan derledik...

KIRMIZI GÜLÜN ALİ VAR

ATA BARI

ÇÖKERTMEDEN ÇIKTIM DA HALİLİM

DAĞLAR DAĞLAR ALİŞİMİN KAŞLARI KARE

HAVADA BULUT YOK

HOŞ GELİŞLER OLA MUSTAFA KEMAL PAŞA

KIŞLALAR DOLDU BUGÜN

KÖROĞLU SOLAĞI

MEHRALİ BEY AĞITI

MIZIKA ÇALINDI DÜĞÜN MÜ SANDIN

ŞAHANE GÖZLER ŞAHANE

SARI ZEYBEK

SOBALARINDA GURU DA MEŞE YANIYOR EFEM

VARDAR OVASI

YANIK ÖMER