Son dakika... İran duyurdu: Uranyum seviyesi geçilecek!
Son dakika... İran, düşük zenginleştirmeli uranyum üretimine geçileceğini duyurdu. Sözcü Behrouz Kamalvandi'nin açıklamalarının İran ile ABD arasındaki gerilimi artıracağı öngörülürken, İran'ın bu hamlesi aynı zamanda nükleer anlaşmayı delmesi anlamına geliyor
İran resmi televizyonuna konuşan nükleer sözcüsü, Haziran ayı sona ermeden düşük zenginleştirmeli uranyum seviyesinin geçileceğini açıkladı.Avrupalı ülkelere seslenen sözcü, ABD yaptırımlarına karşı konuşmayı bırakıp İran'a yardım için harekete geçmelerini istedi.
"İRAN DAHA FAZLA BEKLEMEYECEKTİR"
Avrupa ülkelerinin anlaşmayı hayata geçirmeye güç yetiremediğini belirten Kemalvendi, İran'ın daha fazla beklemeyeceğini ifade etti.
Nükleer anlaşmaya taraf Avrupa ülkelerine (Almanya, İngiltere, Fransa) seslenen Kemalvendi, ülkesinin uranyum üretiminin günden güne arttığını Avrupa ülkelerinin anlaşmayı korumayı istemeleri durumunda gerekli adımları atmaları gerektiğini belirtti.
İkinci aşamada uranyum zenginleştirme oranının 3,67'yi geçmesinin bir iki gün içerisinde mümkün olacağını dile getiren Kemalvendi, "İki buçuk aya kadar pazar bulamazsak ağır su miktarı 130 tonu geçebilir. Bizim nükleer anlaşma kapsamında kabul ettiğimiz şey, fazla uranyumu uluslararası pazara arz etmemizdi. Bundan böyle bunu askıya alabilir ve tüm ağır suyu kullanabiliriz." şeklinde kaydetti.
ABD'nin yaptırımlarına karşı KOEP'e taraf ülkelere 60 gün süre verenİran, zenginleştirilmiş uranyum kapasitesini artıracağını açıklamıştı.
ABD'nin 2018'de KOEP anlaşmasından tek taraflı çekilmesinin ardındanİran'a yönelik yaptırımları hayata geçirmesi, bu ülkede ekonomik sorunlara yol açmasının yanı sıra KOEP'e taraf Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerleİran'ın ticari ilişkilerini olumsuz etkilemişti.
AB,İranile ticaret yapan Avrupalı firmaların yaptırımlardan zarar görmemesi için INSTEX adlı ödeme mekanizmasını hayata geçireceğini duyurmuş, geçen uzun süreye rağmen mekanizma hayata geçirilememiş, bu durumİran'ın tepkisine yol açmıştı.
İRAN NÜKLEER ANLAŞMASI
İran'ın nükleer silah üretmesini sağlayacak çalışmalar yaptığı iddialarının ardından İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 5 daimi üyesi (ABD, İngiltere, Çin, Fransa ve Rusya) ve Almanya, İsviçre'deki uzun müzakerelerden sonra Temmuz 2015'te, Tahran yönetiminin nükleer çalışmalarının kontrol altına alınmasına dair bir anlaşma yaptı. Anlaşma Ocak 2016'da yürürlüğe girdi.
Anlaşma, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (UAEA) yetkililerine, İran'ın nükleer güç tesislerinde denetim yapma hakkı sağladı. UAEA yetkilileri, anlaşma sayesinde santrifüjlerin üretimi, depolanması ve montajıyla ilgili tesislere erişim yetkisine sahip oldu.
Anlaşmayla Tahran yönetimi, çalışmalarını, nükleer güç tesisinde kullanılabilecek yüzde 3 düzeyinde zenginleştirilmiş uranyum üretme kapasitesinde sınırlandırma ve 20 bin olan santrifüj sayısını 10 yıl boyunca 5 bin 60 ile sınırlı tutma sözü verdi. Nükleer silah üretiminde kullanılan uranyumun ise yüzde 90 düzeyinde zenginleştirilmesi gerekiyor.
İran'ın nükleer faaliyetlerini sınırlama sözüne karşılık Batılı ülkeler, İran'ın ekonomisini etkileyen yaptırımları kaldırma sözü verdi. İran, ülke dışındaki 100 milyar dolarlık dondurulmuş varlıklarına erişim hakkını, dünya pazarlarına petrol satma imkanını ele geçirdi.
Ancak ABD Başkanı Trump, İran ile yapılan anlaşmaya karşı çıktı. Trump, Kasım 2016'daki başkanlık seçimi öncesi ve sonrasında anlaşmayı, "dünyanın en kötü anlaşması" olarak niteledi. Trump, İran'ın balistik füze programını kapsamaması ve üzerinden 10 yıl geçtikten sonra İran'ın yeniden nükleer çalışmalarına dönmesine imkan veren hükümler içermesi nedeniyle anlaşmayı "kusurlu" olarak niteledi.
