Çocuklardaki böbrek taşı artışına dikkat!

Böbrek taşları en fazla az gelişmiş ve sıcak iklim kuşağında bulunan ülkelerde görülüyor. Bu sorunda ailede taş öyküsünün varlığı büyük önem taşıyor ve hastaların yüzde 12-68’inin aile öyküsünde böbrek taşına rastlanıyor. Türkiye’de erişkinlerin yüzde 10’unda böbrek taşıgörülürken çocuklardaki artış dikkat çekiyor. Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi Çocuk Nefrolojisi Uzmanı Prof. Dr. Mahmut Çivilibal “Geçmiş yıllarda çocuklarda bu soruna yüzde 3-5 oranında rastlanırken, son yıllarda bu oran yüzde 7-8’e yükselmiş durumda” diyor. Taş oluşumunu artıran nedenler şöyle sıralanıyor:

TAŞ OLUŞUMUNU ARTIRAN NEDENLER

*Az sıvı alımı

* İshal ve sıcak hava nedeniyle günlük çıkarılan idrar miktarının azalması

* Hareketsizlik

* İdrar akımını bozan anatomik anormallikler

* Asidik idrar

* İdrar yolu enfeksiyonu (İYE)

* İdrar sitrat miktarının düşüklüğü

* Hazır bebek maması tüketimi

* Taş oluşturan iyonların (kalsiyum, okzalat, ürik asit, sistin) idrarda yüksek oranda bulunması

* Yanlış beslenme alışkanlıkları

* Uygunsuz ilaç kullanımı

HAZIR GIDALARDAN UZAK TUTUN

Böbrek taşı olan çocukların beslenmesi, taşın cinsine ve hastanın idrar tetkiklerine göre belirleniyor. Cips, kraker, çerez gibi hazır gıdalar; çikolata, çay, kahve gibi çocuk beslenmesinde yer almaması gereken yiyecek ve içecekler taş oluşumuna zemin hazırladığı için bunların her tür taşlı hasta tarafından az miktarda tüketilmesi öneriliyor.

MİDE ASİDİNİ AZALTAN İLAÇLARA DİKKAT!

Bu tür ilaçlar taş oluşumuna zemin hazırlayabiliyor:

* Uygunsuz ve düzensiz kullanılan mide asidini azaltıcı ilaçlar (anti-asitler)

* Kalsiyum

* D vitamini

* C vitamini

* Kortizon

* Bazı antibiyotikler

* İdrar sökücüler (diüretikler)

İLAÇLAR VE VİTAMİNLER DE ETKİLİ

Böbrekten atılan ilaçların idrarda çözünürlüğü önce bir çökelti oluşturup ardından taş oluşumuna yol açabiliyor. Bazı ilaçlarsa taş oluşumunu kolaylaştıran maddelerin idrarla atılımını artırarak böbrek taşlarına neden oluyor. D vitamininin yaşamın ilk yılında rutin olarak kullanılmasının ardından yanlış uygulamalarla alımı vitamin zehirlenmelerine ve kan ile idrarda kalsiyum artışı kaynaklı böbrek taşı gelişimine yol açabiliyor. C vitamini de idrarda okzalat atılımını artırarak böbrek taşlarına neden olabiliyor.

BU BESİNLERE DİKKAT!

En sık görülen böbrek taşının ‘kalsiyum okzalat’ olduğu belirtiliyor. İdrarda kalsiyum atılımı yüksek olan hastalara, potasyumdan zengin, sodyum içeriği düşük ve yaşa uygun protein diyeti öneriliyor. Diyetle alınan kalsiyumun kesilmesi yerine okzalat içeren gıdaların azaltılması daha doğru bulunuyor. okzalattan zengin olup dikkatli tüketilmesi gereken besinlerin arasında şunlar bulunuyor:

Ispanak

Pazı

Bamya

Karalahana

Maydanoz

Çilek

Pancar

Badem

Fıstık

İncir

Mor üzüm

Ahududu

Kuru üzüm

Çikolata

Buğday unu

Ruşeym

Biber

Ravent

Soya

Not: Bir diğer taş çeşidi olan ‘ürik asit’ taşlarında aşırı hayvansal besin tüketiminden uzak durulması gerekiyor.

ÇİN'DE ÜRETİLEN MAMALAR TAŞ SIKLIĞINI ARTIRIYOR

Son yıllarda Çin’de melaminle kontamine bebek mamaları tüketiminin böbrek taşı sıklığını önemli derecede artırdığına dikkat çekiliyor. Melamin, plastik yapımında kullanılan ve nitrojen içeren bir bileşik olarak görülüp çiğ süte eklendiğinde sütüngörünür protein düzeyi artıyor. Melanin içeren sütten yapılan bebek mamalarıyla bu madde bebeklere geçiyor ve miktarına bağlı olarak başta böbrek taşları olmak üzere ciddi böbrek yetersizlikleri ile ölümlere yol açabiliyor.

Ceyda ERENOĞLU / GAZETE HABERTÜRK