Prof.Dr.Selami Kuran'dan 'seçim tarihi' tartışmaları yorumu
'Seçim tarihi 14 Mayıs olursa 6 nisan 2022'de kabul edilen seçim kanunu uygulanabilir mi yoksa uygulanamaz mı' polemiği ortaya çıktı. Hukukçu Prof.Dr.Selami Kuran ise hem bu konuyu hem de "Kararı Cumhurbaşkanı alırsa yeniden aday olabilecek mi?" tartışmalarını Habertürk'e değerlendirdi
Başta seçim tarihi tartışmaları olmak üzere "Kararı Cumhurbaşkanı alırsa yeniden aday olabilecek mi?" şeklindeki soruları yanıtlayan Prof.Dr.Selami Kuran, şunları kaydetti:
14 MAYIS 2023'TE YAPILACAK SEÇİM ERKEN SEÇİM Mİ?
14 Mayıs 2023'te yapılması öngörülen en azından işaretleri verilen seçim yasal anlamda, hukuki anlamda bir erken seçim değil. Anayasa'nın 116. Maddesi gayet açıktır ve bu seçim kararının alınması durumunda yani Cumhurbaşkanı tarafından alınacak bir seçim kararı parlamentonun feshi değil, seçimin yenilenmesi anlamına gelir. Bu da Anayasa'nın 116. Maddesi'nde gayet açık tarif ediliyor. Yani seçimlerin yenilenmesine ilişkin düzenleme iki durumda mümkün. Ya TBMM'de alınacak kararla 5'te 3 çoğunluğun yani 360 milletvekilinin seçim yönündeki iradesi ya da ikinci durum Cumhurbaşkanı'nın kararıyla seçimin yenilenmesine karar verilebilir.
CUMHURBAŞKANI TEKRAR ADAY OLABİLİR Mİ? CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN'IN İKİNCİ DÖNEMİ Mİ YOKSA ÜÇÜNCÜ DÖNEMİ Mİ OLACAK?
Erdoğan ilk kez 2014 yılında Cumhurbaşkanı olarak seçildi. Birinci dönemiydi ve seçildiği dönemde Türkiye'de parlamenter sistem geçerliydi. Anayasa'nın 101. Maddesi'ne göre en fazla iki dönem görev yapabileceği öngörülüyor. Hukuki açıdan bakıldığında parlamenter sistemde geçerli olan normlara göre seçildi. Ama 2017'de yapılan referandumla Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçildi. Cumhurbaşkanı'nın niteliklerini ve seçimini düzenleyen maddesi de baştan aşağıya yeniden yazıldı. Eski sistemde de iki dönem görev yapacağı öngörülüyordu, yeni sistemde de bu iki dönem olarak öngörülüyor. Şimdi hukuki olarak benim yorumum şu: "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile Cumhurbaşkanı'nın hukuki ve siyasi statüsü değişmiştir yani bunun anlamı şudur: 'Anayasa'nın 101. Maddesi'ndeki düzenlemeler Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte yürürlüğe girer sonucunu doğurur. Dolayısıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan 2018 yılında Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk Cumhurbaşkanı olarak seçildi ve 2023 seçimlerinde aday olabilir'"
6 NİSAN 2022'DE KABUL EDİLEN YENİ SEÇİM KANUNU MU UYGULANACAK? YOKSA ESKİ SEÇİM KANUNU İLE Mİ SANDIĞA GİDİLECEK?
Anayasa'nın 67. Maddesi'ne göre seçim kanunundaki değişiklikler bir yıl içinde uygulanmaz. 6 Nisan 2023'e kadar seçim yapılması durumunda eski seçim kanunu ve milletvekili kanunu uygulanır ama 6 Nisan'dan sonra yapılacak seçimde yeni seçim kanunu uygulanır. Bazı arkadaşlarımız seçim takvimi ile birlikte bunu hesaplıyorlar. YSK'nın verdiği ve çoğunlukla aldığı bir karar var. Orada seçimin yapılacağı günün esas alınması gerektiği hususu belirtiliyor. Ben, eğer seçim 14 Mayıs'ta yapılacaksa o günün esas alınması gerektiğini düşünüyorum.
SEÇİM TAKVİMİ 90 GÜNLÜK, 60 GÜN MÜ?
Milletvekili Seçim Kanunu'nda seçim takviminin 3 ay önce başlayacağı 90 günlük süre öngörülüyor ama 2017'deki Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile cumhurbaşkanının seçimi, görevi yetkileri yeniden düzenlendiği için o konuyla ilgili mevzuata baktığımızda 60 gün önceden yani 2 ay önceden seçim takviminin başlayacağı öngörülüyor. Hukuki olarak şudur: "Eğer iki farklı düzenleme milletvekili seçim kanunu ile daha sonra yürürlüğe giren cumhurbaşkanlığı seçim kanunu arasında herhangi bir çelişki varsa bir sonraki güncel olan esas alınır." Yani bunun anlamı şudur; Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu'na bakarak 60 günün seçim takvimi günü olacağını hukuki ve yasal olarak söyleyebiliriz.
