Osmanlı Devleti gerileme dönemi savaşları ve yılları!
Osmanlı Devleti gerileme dönemi; hem doğu hem de batı coğrafyasında, birden fazla önemli savaşa sahne olmuştur. Orduda meydana gelen bozulmaların belirleyici olduğu Osmanlı Devleti gerileme dönemi savaşları hangileridir? Avrupa'da gerçekleşen savaş teknolojilerindeki gelişmelerin takip edilmekte zorlanıldığı Osmanlı Devleti gerileme dönemi savaş yılları kaçtır? Merak edilen soruların yanıtları yazımızın detaylarında…
Alınan sonuçlar doğrultusunda sınırların değiştiği ve kontrol edilen toprakların kaybedildiği Osmanlı Devleti gerileme döneminde kaç tane savaş yapılmıştır? Osmanlı Devleti gerileme dönemi savaşları hakkında detaylı bilgiler barındıran içeriğimizi siz değerli okuyucularımız için hazırladık. İşte, tüm detaylar.
Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi Savaşları
1699 Karlofça Antlaşması ile 1792 Yaş Antlaşması arasında geçen süreyi kapsayan Osmanlı Devleti gerileme dönemi savaşları kronolojik sırayla şu şekildedir:
Prut Savaşı (1711)
Osmanlı Devleti ile Rusya arasında gerçekleşmiştir. İsveç ve Rusya arasında yapılan Peltova Savaşı’nda, İsveç kralı XII. Karl’ın Osmanlı Devleti’ne sığınmasıyla, Rus birlikler Osmanlı sınırlarına akınlar düzenlemişlerdir. Yapılan bu sınır ihlallerinin neticesinde Osmanlı padişahı III. Ahmed, Rusya’ya savaş ilan etmiş ve iki devlet 1711 Prut Savaşı’nda karşılaşmışlardır.
Osmanlı Devleti’nin galibiyetiyle sonuçlanan Prut Savaşı’nın sonunda; Azak Kalesi yeniden Osmanlıların eline geçmiştir ve böylelikle Karadeniz yeniden bir Türk gölü haline gelmiştir.
1714 – 1718 Osmanlı – Venedik – Avusturya Savaşı
Karlofça Antlaşması ile kaybettiği toprakları geri almak isteyen Osmanlı Devleti’nin 1714 yılında Venedik’e savaş ilan etmesiyle başlayan bir savaştır. Gerçekleşen Osmanlı ilerlemesi neticesinde 1715 yılında Mora, Osmanlı Devleti tarafından yeniden fethedilmiştir.
1716 yılında Avusturya Venedik ile olan ittifakını yenileyince bu sefer de Osmanlılar tarafından, Avusturya’ya savaş ilan edildi. Ancak gerçekleşen bu savaşta Osmanlı Devleti ağır bir yenilgi aldı ve Avusturya birlikleri Belgrad’ı ele geçirdi.
1718 yılında bu üç devlet arasında savaşı bitiren Pasarofça Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmaya göre; Belgrad Avusturya’ya verilirken, Mora Yarımadası ve Dalmaçya kıyıları Osmanlı Devleti’ne bırakılmıştır.
1723 – 1727 Osmanlı - Safevi Savaşı
Şirvan bölgesinde çıkan karışıklıklar neticesinde, Rusya ile anlaşan Osmanlı Devleti’nin girişmiş olduğu bir savaştır. Savaşın başlarında Osmanlı orduları Tebriz’e kadar ilerlemiş fakat ardından gelen mağlubiyet sonucu, İran şahı II. Tahmasb ile 1727 yılında Hamedan Barışı imzalanmıştır.
Bu antlaşmaya göre Osmanlı Devleti Tebriz dışında ele geçirdikleri yerleri İran’a geri vermiştir.
1730 – 1736 Osmanlı - Safevi Savaşları
Osmanlı Devleti ile İran’da bulunan Avşar Hanedanı arasında gerçekleşmiş olan bir savaştır. 1731 yılında İran ordusunun bozguna uğraması sonucu İran barış istemek zorunda kaldı ve iki devlet arasında 1731 yılında Ahmed Paşa Antlaşması imzalandı. İmzalanan bu antlaşmaya göre Aras Nehri iki ülke arasında sınır olarak kabul edildi.
1733 yılına gelindiğinde bu antlaşmadan memnun olmayan ve kaybettiği Kafkas coğrafyasını geri kazanmak isteyen İran; Osmanlılara savaş ilan etti. 1735 yılında gerçekleşen Arpaçay Muharebesi Osmanlıların mağlubiyeti ile sonuçlandı ve Tiflis, Gence ve Revan, İran’ın eline geçti.
1735 – 1739 Osmanlı – Rus - Avusturya Savaşları
Rusya’nın Azak Kalesi’ni işgal etmesi ve Rusya ile müttefik olan Avusturya’nın da Bosna üzerinden Osmanlılara karşı harekete geçmesiyle başlayan bir savaştır.
Her iki cephede de galip gelen Osmanlı Devleti önce 1739 yılında Avusturya ile Belgrad Antlaşması’nı imzaladı. Bu antlaşmaya göre Avusturya; Sırbistan, Belgrad ve Eflak’ın bir bölümünü Osmanlı Devleti’ne bırakmıştır.
Belgrad Antlaşması’ndan yaklaşık 1 ay sonra Rusya ile de Niş Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmayla beraber, Rusya’nın Karadeniz’de etkin olma isteği engellenmiştir.
1742 – 1746 Osmanlı – İran Savaşı
İran’da ortaya çıkan karşılıklardan faydalanmak isteyen Osmanlı Devleti’nin İran’a savaş açmasıyla başlayan mücadeleler, 1746 Kerden Antlaşması ile sonuçlanmıştır. Bu antlaşmayla alınan kararlara göre; 1639 yılında imzalanmış olan Kasr-ı Şirin Antlaşması sınırlarına geri dönülmüştür.
1768 – 1774 Osmanlı – Rus Savaşı
Rusya’nın, Osmanlı Devleti sınırları içine girerek Balta’da bir dizi katliamlar gerçekleştirmesi üzerine III. Mustafa’nın Rusya’ya savaş ilan etmesiyle başlayan bir savaştır.
Ruslar 1769 yılında Kırım, Eflak ve Boğdan’a girdiler ve aynı yıl Hotin’i işgal ettiler. Mora Yarımadası’ndaki Rumları da kışkırtan Rusya, burada bir isyan tertip etti ancak bu isyan Osmanlı Devleti tarafından bastırıldı.
Balkanlarda alınan bu Osmanlı mağlubiyetlerinin devam etmesiyle, Rus donanması da devreye girerek tarihinde ilk kez Akdeniz’e girdi. 1770 yılında Çeşme ile Sakız Adası arasında kalan bölgede iki devletin donanmaları karşı karşıya geldiler. Tarihimizde Çeşme Vakası ya da Çeşme Deniz Muharebesi olarak geçen savaşta Osmanlı Devleti ağır bir yenilgi aldı. Çeşme Deniz Muharebesi’nde Osmanlı donanması Rusya tarafından yakılarak, tamamen yok edildi. Yaşanan bu elim hadise de bu muharebeyi, Osmanlı Devleti gerileme dönemi savaşları arasında ön plana çıkarmaktadır.
21 Temmuz 1774’te imzalan Küçük Kaynarca Antlaşması ile bu savaşa son verildi. Bu antlaşmayla Kırım’ın bağımsızlığı, Osmanlı Devleti tarafından tanınmıştır. Ayrıca Rusya Karadeniz’de bir donanma bulundurma hakkı kazanmış ve Osmanlı topraklarında yaşayan Ortodoksların koruyuculuğunu üstlenmiştir.
1787- 1791 Osmanlı – Avusturya Savaşı
1735 – 1739 Osmanlı – Rus – Avusturya Savaşları’nda kaybettiği toprakları geri almak isteyen Avusturya; 1787 yılında Osmanlıların Rusya’ya savaş ilan etmesini de fırsat bilerek Rusya ile bir müttefiklik kurarak Osmanlı Devleti üzerine harekete geçti.
Osmanlılar ile Avusturya’nın karşılaştığı son savaş olması sebebiyle, Osmanlı Devleti gerileme dönemi savaşları arasında önemli bir yeri olan bu mücadelenin sonunda iki devlet arasında 1791 yılında Ziştovi Antlaşması imzalandı ve Avusturya savaş sırasında aldığı toprakları Osmanlı Devleti’ne geri verdi.
1787 – 1792 Osmanlı – Rus Savaşı
Osmanlı Devleti’nin Küçük Kaynarca Antlaşması sonrası kaybettiği Kırım’ı geri almak için Rusya’ya savaş ilan etmesiyle başlayan bir savaştır. Art arda gelen Osmanlı yenilgileri sonucu, Özi Kalesi, Akerman ve Besarabya Rusya’nın eline geçti. 1790 yılında Yaş şehrinin de Rusya’nın işgaline uğramasından sonra 2 sene daha devam eden savaş 1792 Yaş Antlaşması ile sona erdi.
İki devlet arasında imzalan Yaş Antlaşması ile Osmanlı Devleti; Kırım’ın, Rusya hâkimiyeti altına girdiğini tanımak zorunda kalmıştır ve Dinyester Nehri iki devlet arasında sınır kabul edilmiştir.
