Muğla bölgesinde 4 aktif fay hattı bulunuyor! İşte Muğla deprem risk haritası

Muğla civarında en büyük ölçekli depremin 1941-1944 yıllarında meydana geldiğini belirten Dr. Murat Ersen Aksoy, bu bölgenin görebileceği en yüksek ölçeğin 7,2 olacağını söyledi.

Kahramanmaraş merkezli meydana gelen 7,7 ve 7,6 şiddetindeki depremlerin ardından Ege Bölgesini kapsayan Batı Anadolu Fay hattında yer alan Muğla'nın en önemli fay hattının Muğla- Yatağan fay hattı olduğu açıklandı.

MUĞLA DEPREM HARİTASI: MUĞLA'DA KAÇ FAY HATTI VAR?

Dr. Murat Ersen Aksoy, "Ölüdeniz fayı bizim bölgemizde yer almayan bir fay. Türkiye'de yer almayan bir fay. Ölüdeniz fayı Doğu Anadolu fayının güneyinden devam eden bir fay. Suriye, Lübnan, İsrail üzerinden devam eden bir fay. Kuzey-Güney yönünde bir fay hattı burası aslında. Bu fay hattı üzerinde meydana gelen depremler Ölüdeniz fay hattında etki gösterebilir. Stresini o fay üzerine yansıtmıştır. Bu fayların Muğla fayları ile ilgisi yok. Orada yaşanan depremler bizim Muğla civarındaki fayı etkilemez. Bizim Muğla civarında başlıca birkaç fayımız var.

Aktif fay olarak haritalara göre;

- Burdur Fethiye fay hattımız var,

- Gökova fayı,

- Muğla-Yatağan fayı ve

- Milas fayı.

Bu dört ana fay sistemi bu bölgede etkin" dedi.

"BÖLGEDE EN BÜYÜK DEPREM 7,2 ŞİDDETİNDE OLUR"

Muğla bölgesindeki fay hatlarının yıkıcı bir deprem üretmek için duyulan sürenin uzun olabileceğini belirten Aksoy, "Muğla-Yatağan fayı son depremi bundan 500 yıl önce meydana geldi. Bu da oldukça uzun bir süre sayılır. Buradaki faylar daha yavaş çalışan bir fay sistemleri. Bu fayların yeniden yıkıcı bir deprem üretmek için ihtiyaç duydukları süre biraz daha uzun olabiliyor. Fakat bunları sayısal olarak daha tanımlayamadık.

Muğla civarında en yakın deprem 1941 ve 1944 yıllarında meydana geldi. Yaklaşık 6 büyüklüğünde iki ayrı deprem bunlar. Bizler depremleri büyüklük üzerinden konuşuyoruz. Muğla-Yatağan fayı toplasanız 50 kilometrelik uzunluğa sahip.

Muğla-Yatağan fayına göre biraz daha uzun bir fay. Bu alanda oluşabilecek deprem büyüklükleri biraz daha yukarı çıkabilir. Gökova fayı deniz içerisinden geçmekte. Bu fay üzerinde çok çalışılmamış bir fay. Ören civarında yapılmış kazılar var. Bu fay üzerinde o bölgede de geçmişte deprem tespit edilmiş. Bu bölgede de 500 yıldır bir deprem meydana gelmemiş” dedi.

MUĞLA FAY HATTI NEREDEN GEÇİYOR?

Muğla, en tehlikeli ve aktif fay hattının üzerinde bulunması nedeniyle en tehlikeli 18 il arasında yer alıyor. Muğla'dan Çanakkale'ye kadar olan tüm yerleşim yerlerinde faylar bulunuyor. Bu fayların aktif olması ise deprem riskini arttırıyor. Muğla riskli illerden biri olmasından dolayı sık sık iri ya da ufak depremlerle karşı karşıya kalıyor.

Muğla ili, Anadolu'nun güney-batısında bulunan fay hatlarının üzerinde bulunuyor. En büyük fay hattı da Gökova mahallesinden başlayan Milas-Ören mahallesine kadar uzanan fay hattıdır.

Bu fay hattının güneydeki kısmı çökmüş ve Gökova körfezini oluşturur iken, kuzey kısmı da Muğla ilinin 500-600 metre yüksekliğindeki ikinci platformunu oluşturmuştur. Fayın kuzey kısmında, Fay'a yakın yerlerinde Kuyucak, Kıran, Sarnıç ve Kızılağaç gibi mahallelerde yaşam halen devam ediyor.

Gökova-Ören fayının kuzey kotu ile güney kotu arasında 500-600 m'lik bir fark oluşmuş, fayın kuzey tarafı adeta bir kale gibi gözükmektedir.

Bu kırığın güney kısmında ise, Akyaka, Turnalı, Akbük ve Ören gibi yerleşimlerde de yaşam devam ediyor. Gökova - Ören arasındaki fay hattı, Muğla ilinde "Sakar'ın altı, Sakar'ın üstü" diye, adlandırılan iki platform oluşturmuştur.

Bu yerleşim yerleri turizm bakımından çok cazip yerlerdir ve insanlarımız buralarda yazlık ev satın almak veya yapmak için can atmaktadırlar. Gökova fay hattı, "Binlerce yıl önce faaliyete geçmiş, bu fay hattı tekrar faaliyete geçmez" düşüncesi bizi rahatlatmamalı.

Bu nedenle, Gökova fay hattının civarında çürük ve kaçak yapı ile çok katlı bina yapmaktan özellikle kaçınmak gerekiyor. Bu alandaki imar yetkisi Menteşe, Ula ve Milas Belediyelerinin elinde bulunuyor.

MUĞLA ZEMİNİ SAĞLAM YERLER HANGİLERİ?

Jeoloji Mühendisleri Odası Muğla İl Temsilcisi Ramazan Kartal, Muğla’nın birinci derece deprem bölgesi olduğuna dikkat çekerek, "Muğla merkezin ova kısmında olan yerlerin iri çakıllı olması, yer altı suyu seviyesinin düşük seviyelerde olması, zemin açısından Muğla Menteşe’yi biraz daha avantajlı kılıyor. Burada en önemli fay olarak biz, Ula-Ören fayını görüyoruz" dedi.

Uzmanların belirttiklerine göre Muğla, jeolojik yapısından dolayı bina dikiminde en zorlanılan bölgelerden bir tanesi. Fakat Menteşe ilçesi, merkez ilçelere göre yer altı su seviyesinin daha az olması, ovalara yakın olması ve irili çakıllı zemine sahip olmasından dolayı daha avantajlı. Bunun yanında Ula-Ören fayını da burada unutmamak gerek.

MUĞLA VE ÇEVRESİ'NDEKİ ETKİN FAYLAR

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) tarafından yapılan çalışmada Muğla ve Çevresi’nde büyük deprem oluşturabilecek beş diri fay sistemi belirlenmiştir. Bölgedeki tektonik sistemlerdeki faylar genellikle D-B doğrultulu ve özellikle doğrultu ve yanal atım mekanizmasına sahiptirler. Muğla ve Çevresi’ne ait diri fay haritası gösterilmektedir.

Muğla ilini etkileyecek sismik yapılar;

- Büyük Menderes Fay Bölgesi

- Karaova – Milas Fay Bölgesi

- Muğla – Yatağan Fay Bölgesi

- Gökova Fay Bölgesi

- Fethiye – Burdur Fay Bölgesi’dir.

Muğla Fayı GB Anadolu’da yer alan aktif bir yapıdır. BKB-DGD gidişli ve GB’ya eğimli bu normal fay Muğla il merkezi ile GD’da yer alan Gölcük köyü arasında yaklaşık 25 km uzunluktadır. İl merkezinin batısında yer alan Akçaova civarında yaklaşık D-B konumlu fay kolları ile KB-GD gidişli fakat KD’ya eğimli Yatağan Fayı ile birleşir. Büyük Menderes ve Gökova Fay Zonu gibi büyük ölçekli aktif yapılar arasında yer alan Yatağan ve Muğla çapraz fayları hakkında tarihsel deprem aktivitesine dair basılı bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada, TÜBİTAK Projesi çerçevesinde yapılan çalışmaların bir parçası olarak Muğla Fayı’nın jeolojik, morfometrik ve paleosismolojik özellikleri araştırılmıştır.

MUĞLA CİVARININ DEPREMSELLİĞİ

Muğla Fayı üzerinde meydana gelmiş muhtemel depremler tarihsel kataloglardan ve belgelerden yararlanarak araştırılmıştır. Bu kaynaklar incelendiğinde Muğla ili ve civarının depremlerden değişik şiddetlerde etkilendiği, ancak bu depremlerin önemli bir kısmının kaynağının Helenik yay veya Gökova Fay Zonu olduğu anlaşılmaktadır. Bunun güncel örneği 1957 Rodos-Fethiye depreminde de görülür. Deprem Helenik yay üzerinde olmasına rağmen Muğla batısındaki Bayır beldesinde önemli hasarlara yol açmış ve muhtemelen zemin kaynaklı bu hasar sonrasında Bayır beldesi bugünkü yerine taşınmıştır.

Benzer şekilde 1 Aralık 1869 yılında meydana gelen bir deprem Menteşe yöresinde ciddi hasarlara yol açmıştır. Ula büyük ölçüde tahrip olmuştur. Fakat depremde asıl tahribat Gökova Körfezi civarında meydana gelmiş, Samos, Makri, Rodos, Bodrum ve İzmir’de de hissedilmiştir (Ambraseys, 2009).

Muğla Fayı kaynaklı olabilecek depremlerden biri 19 Nisan 1896 yılında meydana gelen depremdir. Muğla ve Milas’ta şiddetli hasara yol açan bu deprem, Bayır’da hafif hasara neden olmuştur. Deprem Yüksekkum, Köyceğiz, Aydın’da da hissedilmiştir. Artçı depremler 29 Nisan’a kadar devam etmiştir (Ambraseys, 2009). 1896 depreminin kaynağı şüpheli de olsa Muğla Fayı üzerinde tarihsel kayıtlara geçmiş sık ve büyük depremler olmadığı anlaşılmaktadır.

Muğla Fayı ve civarında 1900 yılı sonrası depremler (aletsel dönem öncesi ve aletsel dönem depremleri) incelendiğinde 1941 yılında büyüklüğü 5’ten büyük olan iki deprem dikkati çekmektedir. 23 Mayıs 1941 tarihinde öncü sarsıntılarla birlikte Muğla ve civarını etkileyen, Denizli’de de hissedilmiş olan iki deprem meydana gelmiştir. KOERI ve AFAD deprem kataloğuna göre 23 Mayıs günü saat 22:34 ve saat 23:00’de olmak üzere iki büyük şok gerçekleşmiştir. Bu depremlerin büyüklüğü sırasıyla 5.5 ve 5.4 olarak hesaplanmıştır. Bu depremlerden iki hafta sonra, 7 Haziran tarihinde de bölgede hasar yapan depremler meydana gelmiş ve bunlar Ersoy vd. (2000) tarafından 23 Mayıs tarihinde meydana gelen depremin artçı sarsıntıları olarak değerlendirilmiştir.