Kredi kartı borcu 100 milyar TL'yi aştı

2001 krizinde 22 banka battı. Bankaları batırdıkları için yargılanan ve hapse giren bankacılar oldu. Bankaların sermaye yapısı da değişti ve yarıya yakını yabancı sermayeli hale geldi. Sistemi bir üst kurul gözetlemeye ve denetlemeye başladı. Bankaları yönetenleri hayatları boyunca ve 20 yıl geriye giderek, birinci derecede yakınlarıyla birlikte sorumlu hale getirdik. Tam anlamıyla bankaları yeniden yapılandırırken buna yol açanların elini yaktık.

-Güçlendirilen bankacılıkla 2008-2009 yıllarındaki küresel krizi nispeten kolay atlattık. Bankacılık sektörüne küresel krizde destek vermeyen dört ülkeden biri de Türkiye idi.

-Kamu kesimini de 2001 krizinde yapılandırdık. Merkez Bankası ile kamu arasındaki kredi ilişkisini kestik, Hazine’nin borçlanmasına sınırlar getirdik, TCMB’yi bağımsızlaştırdık. Yıllarca faiz dışı fazla vererek iç borçları erittik. Bugün de kamu kesiminin borcu hem ulusal düzeyde hem de uluslararası düzeyde düşüktür.

SIRA REEL SEKTÖR REFORMUNDA

-Reel sektörü ise 2001’de yapılandırmaya fırsat kalmadı. Erken seçime gittik ve küresel piyasaların pozitif seyriyle krizden erken çıkış yaptık. 2012 yılında yeni Türk Ticaret Kanunu ile bu fırsatı yakaladık ama bunu da iyi kullanamadık.

-Bugün ise şirketler aşırı borçlu, bu borcun yarıdan çoğu döviz bazında. Türkiye’nin dış borcunu şişiren ve yüksek boyuta getiren özel sektör şirketlerinin borçlanması oldu.

-Şirket borçları 2018’de yeniden yapılandırılmaya başlandı. Konkordatoya gidenler yanında borçlarını ödeyemeyenlerin oranı da giderek artıyor. Bu gelişmeler sonucu bankaların sorunlu alacaklarının kredilere oranı yüzde 3’ten 4’ün üzerine çıktı. Bu yıl içinde oranın yüzde 6’ye kadar çıkacağı bankalara yapılan stres testi sonucu BDDK tarafından açıklandı.

FUTBOLA İSE SADECE KURTARMA

-2018 ve 2019’da yaşadığımız sorunun temelinde de borçlar var. Bu nedenle kurtarma operasyonları giderek genişliyor. En sorunlu sektör olarak şirketlerden işe başlamıştık, devam da ediyor. Son olarak futbol kulüplerini de işin içine dahil ettik. Futbol kulüplerinin bankalara olan 10 milyar liralık borcu yeniden yapılandırılıyor, vadesi uzatılıyor. Yeni kredi açılmayacak ama vade uzatılması kulüpleri rahatlatacak.

-Sektörün yapısında değişikliğe gitmeden böyle bir imkanın futbol sektörüne tanınması özel bir ayrıcalık. Bankaların ve bankacıların 2001 krizinde ve yeniden yapılandırmada eli yandı, bedel ödediler. Bu nedenledir ki 17 yıldır bugüne kadar sorunsuz geldik ve büyüyen ekonomiyi de bankalar krediyle finanse etti.

FUTBOLUN KADERİ DEĞİŞMEYECEK

-Futbol kulüplerinde bu yapılmıyor. İyi kulüp ile kötü kulüp ayrılmıyor, kulüpleri batıranların yanına kar kalıyor. Bu durumda sektöre tanınan imkanlarla neyin yapılabileceğini tahmin etmek zor değil. Yabancı futbolcu ithal etmeye devam edecekler ve belli bir süre sonra aynı sorunla kulüpler yine devletin kapısına gelecek.

-Halbuki borç yeniden yapılandırması futbol sektörünün kaderini değiştirmek, kötü gidişi durdurmak, sportif başarı elde etmek, Türk gençlerinin önünü açmak için iyi bir fırsattı.

KREDİ KARTI BORCU 100 MİLYAR

-Aslında kredi kartında yaşananlar da iyi bir örnektir. Hayatımıza ağırlıklı biçimde 2001 krizi sonrasında giren kredi kartlarında dördünce veya beşinci yapılandırmaya gidiyoruz. Ama sorun bitmiyor. Futbol kulüplerinden sonra bireysel kredi kartı borçlarına seyirci kalmak olmazdı.

-Çünkü 2018 sonu itibariyle bireysel kredi kartlarında toplam borç 102.4 milyar liraya ulaştı. Bunun yüzde 5.7’si takibe düştü ve sorunlu alacak oldu.

-Belki bundan daha önemlisi bireysel kredi kartı borcunu ödemeyen kişi sayısındaki artış. Bu sayı Ekim 2018 itibariyle 2 milyon 485 bin kişiye ulaştı. 2009’da bu sayı 1 milyon 246 bin idi. Sayının bu kadar artmış olması bizzat yeni bir kredi borç yapılandırmasını zaten zorunlu kılıyor.

BU KEZ FARK NEREDE?

-Bu kez önemli bir fark ise aylık yüzde 1.10 sabit faizden ki, mevcut piyasa faizinin yarısı düzeyinden yapılandırma yapılmasında. Bütün bankalardaki kredi kartı borçluları aynı imkandan yararlanacak ve dolayısıyla Ziraat Bankası müşterisi de olacaklar.

-Bence bu imkanı her borçlu ve kredi kartı sahibi kullanmalı. Bundan sonra da hala kredi kartı borcunu tasfiye edemeyen varsa o zaten ödeme yapmaya niyeti veya imkanı yok demektir.

-Kredi kartında, futbol kulüplerinin ders çıkarması ve aynı yanlışları yapmaması için bedel ödemeleri ve ellerinin yanması gereği yok. Çünkü bireyler borçlarını ödeyemez duruma düşerken, zaten bir bedel ödüyorlar.

-Kredi kartlarına getirilen bu yeni imkan aynı zamanda iç tüketimi bir miktar canlandırıcı etki de yapabilir.