Kısa çalışma ödeneğinde neler değişti?
Kısa çalışma ödeneğinde daha önce nafaka ile sınırlı olan haciz uygulamasının kapsamı genişletildi. Nafaka dışındaki borçlar için kısa çalışma ödeneğinin yüzde 10'una kadar haciz konulabilecek. Afetlerden doğrudan etkilenen işyerlerine kısa çalışma kolaylığı getirildi. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberi
İşsizlik Sigortası Kanunu’nda kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) ile ilgili ocak ayında yapılan değişikliğin ardından uygulama yönetmeliği de değişti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan yönetmelik Resmi Gazete’de yayımlandı. Yönetmelikte hem kanun değişikliğine uyum sağlandı hem de özellikle pandemi döneminde tereddüt yaşanan konulara açıklık getirildi.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerinde uygulanan çalışma süresinin en az dört hafta süreyle işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması hali “kısa çalışma” olarak kabul ediliyor. Pandemide geçici olarak uygulanan “genel salgın”, kalıcı sebepler arasına eklendi. .
Kısa çalışma ödeneği alabilmek için işçinin son üç yılda en az 600 prim gününün bulunması ve son 120 gün sigortalı çalışması gerekiyordu. Pandemi döneminde 600 günlük süre 450 güne indirildi. Yapılan son düzenlemeyle 450 günlük süre kalıcı hale getirildi.
Yönetmeliğe göre, bir işyerindeki kısa çalışma süresi dört haftadan az olamayacak, üç ayı geçemeyecek. İşverence farklı tarihlerde aynı başvuru gerekçesiyle birden fazla kısa çalışma talebinde bulunulması halinde, üç aylık süre ilk talebin kısa çalışma başlangıç tarihinden hesaplanacak.
KISA ÇALIŞMA SÜRESİ SIFIR OLAMAYACAK
Kısa çalışma uygulamasına tabi tutulacak işçi için kısa çalışma dönemi, işçinin işten ayrılması, aynı işverene ait diğer işyerine nakli veya iş sözleşmesinin (askerlik, doğum gibi sebeplerle) askıya alınması durumları hariç dört haftadan az olamayacak. İşçi açısından dört haftalık süre şartında istisnai haller kapsamında esneklik sağlandı.
Pandemi döneminde işçilerden bazıları ayda 10 gün kısa çalışmada, 20 gün normal çalışmada gösterilirken, bazı işçiler 30 gün boyunca normal çalışmada gösterildi. Yönetmelikte bu konuda düzenleme yapıldı. Buna göre, kısa çalışma kapsamındaki işçinin kısa çalışma süresi sıfır olarak gösterilemeyecek ama 3’te 1 oranından daha az belirlenebilecek. Örneğin ayda sadece 5 gün, 7 gün kısa çalışmada gösterilebilecek.
AFETE MARUZ KALAN İŞYERİNE KISA ÇALIŞMA KOLAYLIĞI
Bir sektörde veya işyerinde kısa çalışma uygulanabilmesi için önce işçi ve işveren sendikası konfederasyonlarının iddiada bulunması ya da kuvvetle emare olması gerekiyor. Son kararı İŞKUR Yönetim Kurulu veriyor. Yönetim kurulunca alınmış bir genel karar yoksa işverenlerce yapılan başvurular kabul edilmiyor.
Yönetmelikte yapılan değişiklikle doğal afete maruz kalan işyerlerine kısa çalışma ödeneği konusunda kolaylık sağlanacak. İşyerinin fiziken doğrudan etkilendiği deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik ve benzeri durumlarda işyerinde haftalık çalışma sürelerinin en az üçte bir oranında azaltılması veya faaliyetin tamamen ya da kısmen geçici olarak durdurulması halinde yönetim kurulu kararına gerek olmaksızın kısa çalışma ödeneği verilebilecek.
Deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumlar gerekçesiyle yapılan başvurularda işyerinin fiziken doğrudan etkilenmediği, ancak nakit darlığı, ödeme güçlüğü, pazar daralması ve stok artışı gibi sebeplerle dolaylı etkilendiği durumlarda kısa çalışma başvuruları kabul edilmeyecek.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNE HACİZ
Kısa çalışma ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulamıyor. Geçmişte sadece nafaka borçları için haciz konulabiliyordu. Şahıslara, bankaya veya devlete olan borçlar için haciz konulamıyordu.
Yapılan yeni düzenlemeyle nafaka borçları dışında kısa çalışma ödeneğinin yüzde 10’una kadar haciz konulabilecek.
Kısa çalışma ödeneği verilen süreler, işçinin hak etmiş olduğu işsizlik ödeneği sürelerinden mahsup edilecek. Örneğin işçiye 3 aylık kısa çalışma döneminde 60 günlük kısa çalışma ödeneği verilmiş, işçinin hak ettiği işsizlik ödeneği süresi de 10 ay olsun. Kısa çalışma talebinin başladığı tarihten geçerli olmak üzere üç yıl içinde işçi işsiz kalırsa 10 aylık işsizlik ödeneği süresinden 2 ay düşülecek.
PANDEMİDE 3,8 MİLYON İŞÇİ İÇİN KÇÖ
Kısa çalışma uygulaması Eylül 2005 tarihinde başladı. O tarihten bu yana 4,3 milyon kişi kısa çalışma ödeneği aldı. Bu işçilere toplam 38,2 milyar lira ödeme yapıldı.
Yararlanan işçilerin 3,8 milyonu pandemi döneminde ödenek alan kişilerden oluşuyor. Geçen yıl meydana gelen deprem dolayısıyla da yaklaşık 300 bin işçiye kısa çalışma ödeneği verildi.
